Bệnh gút mãn tính là gì? Triệu chứng bệnh gút mạn tính

Khi bệnh gút không được kiểm soát, các cơn gút cấp tính tái diễn liên tục sẽ dẫn đến viêm mạn tính, tổn thương khớp vĩnh viễn, hình thành hạt tophi và nhiều biến chứng nguy hiểm. Bài viết sẽ cung cấp góc nhìn toàn diện về bệnh gút mãn tính giúp bạn có được thông tin đầy đủ để quản lý bệnh hiệu quả và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Bệnh gút mãn tính là gì?

Bệnh gút (gout) mãn tính là giai đoạn tiến triển của bệnh gút, khi tình trạng tăng acid uric máu (hyperuricemia) không được kiểm soát dẫn đến sự tích tụ lâu dài của các tinh thể urat trong khớp và mô mềm.

Ban đầu, bệnh gút thường xuất hiện dưới dạng các cơn gút cấp tính với các triệu chứng đau nhức dữ dội và viêm khớp cấp tính. Nếu không được điều trị triệt để, các cơn gút cấp sẽ tái phát, dẫn đến sự hình thành của các hạt tophi – những khối tinh thể urat cứng, gây biến dạng và tổn thương vĩnh viễn cho khớp.

Xem thêm: Giai đoạn đầu của bệnh gút

Ở giai đoạn mãn tính, bệnh gút không chỉ gây ra cơn đau tạm thời mà còn ảnh hưởng đến chức năng vận động của các khớp. Cơ cấu của khớp dần bị phá hủy, sụn mất đi, xương bị ăn mòn và các mô liên kết xung quanh cũng bị tổn thương. Điều này dẫn đến tình trạng viêm khớp mạn tính, giảm khả năng vận động và gây ra các biến chứng nguy hiểm như sỏi thận, suy thận, và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Những người mắc bệnh gout mãn tính thường có tiền sử kéo dài của bệnh gút cấp tính và không tuân thủ điều trị đúng cách, từ đó dẫn đến sự tích tụ dần các tinh thể urat. Do vậy, việc phát hiện sớm và điều trị đúng đắn là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa tiến triển của bệnh.

Xme thêm: Bệnh gút có nguy hiểm không?

Triệu chứng bệnh gút mạn tính

Các triệu chứng của bệnh gout mãn tính thường khác với cơn gút cấp tính, mang tính chất mạn tính và có xu hướng dẫn đến tổn thương các khớp lâu dài. Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp ở bệnh gút mãn tính:

Đau dai dẳng

Ở giai đoạn mãn tính, cơn đau khớp không còn xuất hiện đột ngột như trong gút cấp mà trở nên kéo dài và dai dẳng. Người bệnh gout mãn tính thường cảm thấy đau nhức nhói, đặc biệt là ở những khớp đã bị tổn thương nghiêm trọng, ví dụ như khớp ngón chân cái, đầu gối, cổ tay, và khuỷu tay. Tình trạng đau có thể không quá dữ dội so với cơn gút cấp, nhưng nó tồn tại liên tục, làm giảm đáng kể khả năng vận động và chất lượng cuộc sống.

Xem thêm: Triệu chứng bệnh gút ở chân

Sưng và viêm mạn tính

Các khớp bị ảnh hưởng sẽ sưng, đỏ và có cảm giác nóng do viêm mạn tính. Tình trạng viêm, sưng tấy kéo dài dẫn đến cảm giác cứng khớp, đặc biệt vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi dài. Viêm khớp mạn tính không chỉ gây đau đớn mà còn góp phần làm phá hủy sụn và xương, gây ra các tổn thương vĩnh viễn.

Hạn chế vận động

Do tổn thương cấu trúc của khớp, người bệnh gout mãn tính thường gặp khó khăn trong việc vận động. Các khớp bị biến dạng và cứng lại, làm giảm khả năng di chuyển, ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày như đi bộ, cúi gập, và nâng vật nặng.

Xuất hiện hạt tophi

Hạt tophi là dấu hiệu đặc trưng của bệnh gút mãn tính. Chúng là những khối tinh thể urat tích tụ dưới da, thường thấy ở các khớp nhỏ và vùng da quanh khớp như bàn tay, ngón chân, khuỷu tay và đầu gối. Hạt tophi không chỉ gây đau mà còn có thể làm biến dạng khớp, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và chức năng vận động của người bệnh.

Các triệu chứng hệ thống

Ngoài các triệu chứng liên quan đến khớp, bệnh gout mãn tính còn có thể gây ra các biểu hiện hệ thống như mệt mỏi, sốt nhẹ, và cảm giác không khỏe tổng thể. Những triệu chứng này xuất hiện do tình trạng viêm khớp mãn tính kéo dài và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của cơ thể.

Những biến chứng của bệnh gút mãn tính

Nếu không được điều trị và kiểm soát kịp thời, bệnh gút mãn tính có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm:

• Tổn thương và biến dạng khớp: Nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời, bệnh gút mãn tính sẽ gây ra các đợt viêm liên tục, dẫn đến sự phá hủy dần sụn và cấu trúc xương trong khớp. Sự tích tụ của các tinh thể acid uric và sự hình thành các hạt tophi dưới da sẽ dần làm biến dạng khớp, khiến các khớp không còn hoạt động bình thường. Những biến chứng này không chỉ gây ra đau đớn kéo dài mà còn dẫn đến tàn phế, làm giảm đáng kể khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
• Sỏi và suy thận: Việc duy trì nồng độ acid uric cao trong máu không chỉ ảnh hưởng đến các khớp mà còn có thể dẫn đến hình thành sỏi thận do tinh thể urat kết tụ trong hệ thống tiết niệu. Sỏi có thể gây đau dữ dội, tắc nghẽn đường tiểu và tăng nguy cơ nhiễm khuẩn. Nếu tình trạng này không được điều trị, sỏi thận kéo dài có thể gây ra tổn thương thận nghiêm trọng, dẫn đến suy thận, một biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến khả năng lọc máu của thận.
• Nguy cơ tim mạch: Viêm mãn tính và nồng độ acid uric cao kéo dài có thể góp phần vào sự phát triển của các bệnh tim mạch, bao gồm tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa bệnh gút mãn tính và rối loạn tim mạch, cho thấy rằng bệnh nhân mắc gút có nguy cơ tử vong do các biến chứng tim mạch cao hơn so với người không mắc bệnh.
• Vấn đề tâm lý: Sự đau đớn kéo dài, những hạn chế về vận động và các biến chứng do bệnh gút mãn tính gây ra có thể dẫn đến những tác động tiêu cực về mặt tâm lý. Bệnh nhân thường gặp phải các rối loạn cảm xúc như trầm cảm, lo âu và cảm giác mất tự tin, ảnh hưởng đến khả năng tương tác xã hội và chất lượng cuộc sống. Cảm giác bất lực trước các cơn đau mãn tính và những khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày có thể tạo ra gánh nặng tâm lý lâu dài, đòi hỏi sự hỗ trợ điều trị cả về mặt y tế lẫn tư vấn tâm lý để cải thiện sức khỏe tinh thần.

Chẩn đoán bệnh gút mãn tính như thế nào?

Việc chẩn đoán bệnh gút mãn tính đòi hỏi sự kết hợp của các phương pháp lâm sàng, xét nghiệm máu, hình ảnh học và phân tích dịch khớp. Một số phương pháp bao gồm:

• Khám lâm sàng:
  • Bác sĩ sẽ xem xét lịch sử bệnh, tiền sử các cơn đau gút cấp tính và đánh giá tình trạng khớp qua khám trực tiếp. Các dấu hiệu như sưng, đỏ, cứng khớp và sự hiện diện của hạt tophi sẽ được ghi nhận.
• Xét nghiệm máu:
  • Đo nồng độ acid uric trong máu là bước quan trọng. Tuy nhiên, ở bệnh gút mãn tính, nồng độ acid uric có thể không phản ánh đầy đủ mức độ tổn thương của khớp.
  • Kết quả xét nghiệm cần được kết hợp với các thông tin lâm sàng khác để đưa ra kết luận chính xác.
• Chọc dịch khớp và phân tích dưới kính hiển vi:
  • Kiểm tra dịch khớp là phương pháp tiêu chuẩn để chẩn đoán gút. Dịch khớp được lấy mẫu từ vùng viêm, sau đó phân tích dưới kính hiển vi có sử dụng kỹ thuật phân cực để phát hiện tinh thể monosodium urate (MSU).
  • Sự hiện diện của tinh thể MSU có thể đưa ra nhận định bệnh nhân đã mắc bệnh.
• Chẩn đoán hình ảnh:
  • X-quang: Giúp đánh giá mức độ tổn thương của khớp, sự mất dần của sụn và biến dạng xương.
  • Siêu âm khớp: Có thể phát hiện sự tích tụ tinh thể urat và hạt tophi, đồng thời đánh giá mức độ viêm xung quanh khớp.
  • Chụp cắt lớp năng lượng kép (DECT): Là một kỹ thuật hiện đại cho phép xác định chính xác sự lắng đọng của tinh thể urat trong khớp và mô mềm, hỗ trợ xác định bệnh gút mãn tính ngay cả khi dịch khớp không thu được mẫu đáng tin cậy.

Cách xử trí gút mãn tính

Việc xử trí và kiểm soát bệnh gút mãn tính đòi hỏi một phương pháp điều trị đa diện, nhằm kiểm soát tình trạng đau cấp tính, hạ nồng độ acid uric và ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh.

Điều trị cơn gút cấp tính

Trong những đợt gút cấp tính, mục tiêu đầu tiên là giảm nhanh cơn đau và viêm khớp. Các lựa chọn điều trị bao gồm:

• Thuốc chống viêm và thuốc giảm đau:
  • NSAIDs: Ibuprofen, naproxen là những loại thuốc chống viêm được lựa chọn phổ biến.
  • Colchicine: Có tác dụng giảm viêm khi sử dụng sớm trong đợt gút cấp, tuy nhiên cần lưu ý các tác dụng phụ như tiêu chảy và buồn nôn.
  • Corticosteroids: Dùng đường uống hoặc tiêm trực tiếp vào khớp nếu các thuốc khác không được dung nạp hoặc không hiệu quả.
• Chườm lạnh: Áp dụng lạnh lên vùng khớp bị ảnh hưởng giúp giảm sưng và làm dịu cơn đau.

Xem thêm: Cách chữa bệnh gút

Điều trị dài hạn

Để ngăn ngừa các đợt tái phát và giảm thiểu tổn thương các khớp, điều trị dài hạn tập trung vào việc hạ nồng độ acid uric trong máu:

• Thuốc ức chế sản xuất acid uric (Xanthine Oxidase Inhibitors):
  • Allopurinol: Thường được sử dụng với liều khởi đầu thấp (50-100 mg/ngày) và tăng dần đến tối đa có thể lên đến 800 mg/ngày, điều chỉnh liều trong trường hợp suy thận.
  • Febuxostat: Có tác dụng tương tự allopurinol nhưng thường được ưa chuộng hơn ở những bệnh nhân không dung nạp hoặc không đạt mục tiêu điều trị với allopurinol. Nghiên cứu cho thấy febuxostat có khả năng hạ acid uric hiệu quả hơn, với tỷ lệ đạt mục tiêu (<6 mg/dl) cao hơn.
• Thuốc tăng đào thải acid uric (Uricosuric Agents): Probenecid giúp tăng khả năng thải acid uric qua thận, tuy nhiên không được khuyến cáo cho bệnh nhân có chức năng thận kém hoặc có nguy cơ hình thành sỏi thận.
• Liệu pháp kết hợp: Trong một số trường hợp, nếu chỉ sử dụng một loại thuốc không đạt hiệu quả, có thể kết hợp các loại thuốc như xanthine oxidase inhibitors với uricosuric agents (ví dụ: allopurinol kết hợp với lesinurad) để đạt được mục tiêu điều trị.
• Điều chỉnh liều và theo dõi định kỳ: Việc kiểm tra định kỳ nồng độ acid uric, chức năng thận và các chỉ số viêm là cần thiết để đảm bảo hiệu quả điều trị và điều chỉnh liều thuốc khi cần thiết.

Thay đổi lối sống

Xây dựng lối sống lành mạnh đóng vai trò then chốt trong việc điều trị bệnh gút mãn tính. Việc áp dụng một chế độ dinh dưỡng lành mạnh là điều cần thiết; người bệnh nên hạn chế tiêu thụ các thực phẩm giàu purine như thịt đỏ, hải sản và nội tạng, đồng thời tăng cường ăn rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt để giúp giảm sản xuất acid uric.

Ngoài ra, việc uống đủ nước, ít nhất 8-10 ly mỗi ngày, sẽ hỗ trợ thận trong quá trình đào thải acid uric và ngăn ngừa sự tích tụ của tinh thể urat trong khớp. Kiểm soát cân nặng cũng rất quan trọng; giảm cân dần dần và duy trì cân nặng hợp lý không chỉ giảm áp lực lên các khớp mà còn giúp giảm nồng độ acid uric trong cơ thể.

Tập thể dục vừa phải như đi bộ, yoga hoặc bơi lội sẽ cải thiện tuần hoàn máu và chức năng khớp, đồng thời giúp ngăn ngừa các chấn thương hoặc cơn viêm khớp do tập luyện quá sức gây ra.

Xem thêm: Cách phòng bệnh gút

Lời kết

Bệnh gút mãn tính là giai đoạn tiến triển nghiêm trọng của bệnh gút. Tuy nhiên, với việc chẩn đoán sớm và áp dụng phác đồ điều trị hợp lý, người bệnh có thể kiểm soát được triệu chứng, giảm đau, và ngăn ngừa tiến triển của bệnh. Việc điều trị bệnh gút mãn tính không chỉ dựa vào sử dụng thuốc mà còn cần sự thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống, kiểm soát cân nặng, và duy trì thói quen tập luyện thể dục đều đặn.

Xem thêm: Bệnh gút vô căn là gì?