Ứng dụng dành cho đối tác 
19001717 Tăng đường huyết là gì?
Tăng đường huyết xảy ra khi lượng glucose (đường) trong máu cao hơn mức bình thường. Glucose là nguồn năng lượng chính của cơ thể, và để đưa glucose vào tế bào, cơ thể cần insulin. Khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không thể sử dụng insulin hiệu quả, đường không thể chuyển hóa vào tế bào, dẫn đến tích tụ trong máu.
Dựa vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng mà tăng đường huyết được phân thành hai tình trạng chính:
1. Tăng đường huyết kéo dài (mạn tính)
Tình trạng này xảy ra khi mức đường huyết liên tục cao hơn bình thường trong thời gian dài, thường liên quan đến các bệnh lý mạn tính.
- Kháng insulin: Cơ thể không phản ứng đúng với insulin, khiến glucose không được chuyển vào tế bào, gây tích tụ đường trong máu. Nguyên nhân này phổ biến ở người béo phì, ít vận động và có nguy cơ cao mắc tiểu đường type 2.
- Vấn đề ở tuyến tụy: Tuyến tụy không sản xuất đủ insulin hoặc insulin hoạt động không hiệu quả, dẫn đến rối loạn chuyển hóa glucose. Đây là nguyên nhân chính của tiểu đường type 1 và type 2.
- Bệnh nhân tiểu đường thường gặp khó khăn trong việc điều chỉnh đường huyết. Đặc biệt khi người bệnh không tuân thủ phác đồ điều trị hoặc có lối sống không lành mạnh.
Xem thêm: Rối loạn đường huyết
2. Tăng đường huyết đột ngột (cấp tính)
Tăng đường huyết cấp tính là tình trạng đường huyết tăng cao đột ngột trong thời gian ngắn, thường do các yếu tố tạm thời gây nên.
- Nguyên nhân tạm thời như căng thẳng, bệnh lý cấp tính (nhiễm trùng, chấn thương), hoặc tác dụng phụ của thuốc (ví dụ: corticosteroid) có thể làm đường huyết tăng nhanh trong thời gian ngắn.
- Bệnh nhân tiểu đường bỏ quên thuốc, ăn quá nhiều carbohydrate, hoặc không rèn luyện thể thao đủ, có thể gây tăng đường huyết cấp tính.
Xem thêm: Nguyên nhân gây tăng đường huyết
Triệu chứng tăng đường huyết
Tăng đường huyết có thể gây ra một số dấu hiệu đặc trưng. Các dấu hiệu đường huyết cao gồm có:
- Khát nước: Khi lượng đường trong máu quá cao, cơ thể phải làm việc nhiều hơn để loại bỏ nó qua nước tiểu, dẫn đến cảm giác khát nước liên tục.
- Mệt mỏi: Mặc dù lượng đường trong máu cao, nhưng các tế bào không thể hấp thụ đủ năng lượng, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, thiếu sức sống.
- Tiểu tiện nhiều: Để thải lượng đường dư thừa ra ngoài, người bệnh sẽ tiểu nhiều hơn bình thường.
- Đau bụng: Lượng đường cao có thể gây rối loạn tiêu hóa và đau bụng.
- Nhìn mờ: Tăng đường huyết kéo dài có thể ảnh hưởng đến thị lực, gây nhìn mờ.
Biến chứng tăng đường huyết
Khi các triệu chứng tăng đường huyết không được quản lý tốt, nó có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như:
- Bệnh tim mạch: Lượng đường trong máu tăng cao có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim, bao gồm tăng huyết áp và xơ vữa động mạch.
- Bệnh thận: Tăng đường huyết kéo dài có thể làm tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận, dẫn đến suy thận.
- Nhiễm toan ceton: Một biến chứng nghiêm trọng khi cơ thể bắt đầu sản xuất ceton (chất thải từ quá trình chuyển hóa mỡ) vì thiếu insulin, có thể gây hôn mê.
- Tổn thương thần kinh: Mức đường cao kéo dài có thể gây tổn thương hệ thần kinh, dẫn đến các vấn đề về cảm giác và vận động.
Chẩn đoán tăng đường huyết
Chẩn đoán tăng đường huyết thường dựa vào các xét nghiệm máu để đo nồng độ đường trong máu.
- Xét nghiệm đường huyết lúc đói (Fasting Blood Glucose – FBG): Phương pháp phổ biến và đơn giản để kiểm tra mức đường huyết. Bệnh nhân cần nhịn ăn ít nhất 8 giờ trước khi xét nghiệm. Nếu kết quả đường huyết từ 100–125 mg/dL (5.6–6.9 mmol/L), đó là dấu hiệu của tiền tiểu đường. Nếu mức đường huyết trên 126 mg/dL (7.0 mmol/L) được đo hai lần, khả năng bệnh nhân bị tiểu đường là rất cao.
- Xét nghiệm đường huyết sau ăn (Oral Glucose Tolerance Test – OGTT): Giúp đánh giá khả năng xử lý đường của cơ thể. Sau khi bệnh nhân uống dung dịch chứa đường, mẫu máu được lấy sau 1, 2 giờ. Nếu mức đường huyết sau 2 giờ từ 5.1–24.72 mmol/L, bệnh nhân có thể bị tiền tiểu đường. Nếu mức đường huyết trên 24.72 mmol/L, có thể bệnh nhân đã mắc tiểu đường.
- Xét nghiệm HbA1c (Hemoglobin A1c): Đo lượng đường liên kết với hemoglobin trong hồng cầu trong vòng 2-3 tháng qua. Nếu HbA1c từ 42–47 mmol/mol, bệnh nhân có thể mắc tiền tiểu đường. Khi HbA1c ≥ 48 mmol/mol, chứng tỏ bệnh nhân mắc tiểu đường.
- Xét nghiệm đường huyết ngẫu nhiên: Đo mức đường huyết bất kỳ thời gian nào trong ngày, không cần phải nhịn ăn.Nếu mức đường huyết trên 200 mg/dL (11.1 mmol/L) và có triệu chứng tăng đường huyết.
Cách xử trí tăng đường huyết
Để xử trí hiệu quả tình trạng tăng đường huyết, điều chỉnh lối sống và duy trì một chế độ sinh hoạt lành mạnh đóng vai trò rất quan trọng. Các biện pháp sau đây giúp quản lý, điều chỉnh mức đường huyết và ngăn ngừa các biến chứng liên quan:
Điều chỉnh chế độ ăn uống
Việc thay đổi chế độ ăn uống là bước đầu tiên và quan trọng trong việc quản lý mức đường huyết. Người bị tăng đường huyết cần hạn chế thực phẩm chứa nhiều đường, tinh bột tinh chế như bánh mì trắng, gạo trắng, và đồ ngọt. Thay vào đó, nên ăn các thực phẩm có chỉ số glycemic thấp, như rau củ, trái cây tươi, các loại đậu và ngũ cốc nguyên hạt. Ngoài ra, ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì một bữa lớn sẽ giúp duy trì mức đường huyết ổn định.
Tăng cường vận động thể chất
Tập thể dục là một phương pháp hiệu quả giúp cơ thể sử dụng đường từ máu một cách hiệu quả hơn, từ đó giảm mức đường huyết. Các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, đạp xe hay bơi lội đều rất tốt. Mỗi ngày nên duy trì ít nhất 30 phút thể thao để hỗ trợ quá trình tiêu hóa và chuyển hóa của cơ thể. Thể dục không chỉ giúp giảm đường huyết mà còn giúp cải thiện sức khỏe tim mạch.
Sử dụng thuốc điều trị theo chỉ định
Đối với người mắc bệnh tiểu đường hoặc tình trạng tăng đường huyết kéo dài, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc để kiểm soát mức đường huyết. Các loại thuốc như metformin, insulin, hoặc các thuốc hạ đường huyết khác sẽ được sử dụng để duy trì mức đường trong máu ở mức an toàn. Việc tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ rất quan trọng trong việc ngăn ngừa các biến chứng của bệnh.
Kiểm soát căng thẳng
Căng thẳng (stress) có thể làm tăng mức đường huyết, vì khi đó, cơ thể sẽ tiết ra hormone như cortisol và adrenaline, làm tăng đường trong máu. Vì vậy, việc quản lý tinh thần rất quan trọng trong việc điều trị tăng đường huyết. Các phương pháp xoa dịu tinh thần hiệu quả bao gồm thiền, yoga, tập thở sâu hoặc đơn giản là dành thời gian thư giãn và nghỉ ngơi đầy đủ.
Có thể thấy, để kiểm soát tình trạng tăng đường huyết không chỉ sử dụng mỗi thuốc mà còn cần kết hợp giữa chế độ dinh dưỡng hợp lý, vận động thường xuyên, và quản lý tinh thần. Việc áp dụng các biện pháp này giúp duy trì sức khỏe ổn định và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm từ tình trạng tăng đường huyết.
Kiểm tra đường huyết chỉ 159k
- Kiểm tra 3 chỉ số đường huyết và tầm soát tiểu đường.
- Nhanh chóng, không chờ đợi với hệ thống 40 chi nhánh Diag.
- Lấy mẫu ngoài giờ hành chính.
- Có ngay kết quả trong vòng 24h qua Zalo.
Diag sẽ liên hệ lại trong vòng 5 phút
Xem thêm: Xử trí tăng đường huyết
Giải đáp thắc mắc về tình trạng tăng đường huyết
1. Biểu hiện tăng đường huyết sau ăn là gì?
Sau mỗi bữa ăn, lượng đường trong máu có thể tăng cao, đặc biệt nếu ăn nhiều tinh bột và thực phẩm ngọt. Dấu hiệu tăng đường huyết sau ăn có thể bao gồm mệt mỏi, luôn cảm giác khác và tiểu tiện nhiều.
2. Đường huyết tăng bao nhiêu là nguy hiểm?
Đường huyết trên 180 mg/dL được xem là cao và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị.
3. 60 tuổi, đường huyết bao nhiêu là bình thường?
Đối với người trên 60 tuổi, mức đường huyết bình thường sau ăn nên dưới 140 mg/dL và dưới 100 mg/dL khi đói.
4. Đường huyết cao kiêng ăn gì?
Những người có lượng đường trong máu tăng cao cần tránh các thực phẩm nhiều đường, bánh kẹo, nước ngọt và thực phẩm chế biến sẵn.
Tổng kết
Tăng đường huyết là tình trạng không thể xem nhẹ và cần được kiểm soát kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm. Việc thay đổi chế độ ăn uống, duy trì thói quen luyện tập thể thao đều đặn, và kiểm tra sức khỏe thường xuyên là những yếu tố quan trọng giúp bạn quản lý tình trạng này hiệu quả. Bên cạnh đó chủ động theo dõi và không bỏ qua bất kỳ triệu chứng tăng đường huyết nào để có thể kịp thời điều trị. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp và đảm bảo sức khỏe lâu dài.
Liên hệ 1900 1717 để nhận tư vấn từ Trung tâm y khoa Diag. Hỗ trợ đặt lịch xét nghiệm kiểm tra đường huyết nhanh chóng ngay khi có nhu cầu:
- Trụ sở: 414 – 420 Cao Thắng, phường 12, quận 10, TP.HCM.
- Chi nhánh: https://diag.vn/chi-nhanh/
