Hạ đường huyết đột ngột là gì?
Hạ đường huyết đột ngột là tình trạng giảm nhanh chóng mức đường huyết trong máu, dẫn đến việc cung cấp năng lượng cho cơ thể bị thiếu hụt. Thông thường, đường huyết dưới 70 mg/dL được coi là thấp và có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời.
Khi ăn, cơ thể sẽ chuyển đổi thức ăn thành glucose (đường) để cung cấp năng lượng cho tế bào. Insulin là hormone do tuyến tụy tiết ra, giúp đưa glucose từ máu vào các tế bào để sử dụng hoặc lưu trữ.
Nếu lượng hormone insulin trong máu quá cao hoặc lượng glucose quá thấp, sẽ dẫn đến tình trạng hạ đường huyết, tức là mức đường trong máu giảm xuống dưới mức bình thường. Do đó, tình trạng tụt đường huyết có thể xuất hiện ở những người đang sử dụng insulin hoặc thuốc điều trị đái tháo đường. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể xảy ra ở người bình thường.
Xem thêm: Biến chứng hạ đường huyết
Nguyên nhân hạ đường huyết đột ngột
Đường huyết thấp có thể do nhiều lý do bao gồm thói quen sinh hoạt, dinh dưỡng, tác động của bệnh lý hoặc tác dụng phụ của thuốc. Dưới đây là những lý do phổ biến dẫn đến lượng đường trong máu giảm:
- Nhịn ăn hoặc ăn không đủ chất: Việc bỏ bữa, ăn ít hoặc không ăn đủ carbohydrate có thể khiến cơ thể không có đủ glucose để duy trì năng lượng, gây ra biểu hiện hạ đường huyết đột ngột.
- Hoạt động thể chất quá mức: Tập luyện hoặc lao động nặng mà không bổ sung đủ dinh dưỡng có thể làm tiêu hao glucose dự trữ trong cơ thể nhanh chóng. Khi lượng glucose không được bổ sung kịp thời qua thực phẩm, mức đường trong máu sẽ giảm xuống dưới mức bình thường.
- Uống rượu: Rượu có thể ảnh hưởng đến gan, làm giảm khả năng sản xuất glucose. Uống khi bụng đói hoặc uống quá nhiều mà không ăn kèm có thể gây hạ đường huyết.
- Dùng quá liều insulin hoặc thuốc tiểu đường: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất ở người mắc bệnh đái tháo đường, đặc biệt là tiểu đường loại 1. Khi người bệnh tiêm quá nhiều insulin hoặc uống quá liều các loại thuốc hạ đường huyết, lượng đường trong máu có thể giảm mạnh.
- Bệnh lý nội tiết hoặc chuyển hóa: Một số bệnh như suy tuyến thượng thận, suy thận, suy giáp hoặc các rối loạn chuyển hóa bẩm sinh có thể gây rối loạn khả năng điều chỉnh mức đường trong máu.
- Rối loạn chức năng gan: Gan đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì mức đường huyết ổn định bằng cách dự trữ và giải phóng glucose khi cần thiết. Khi chức năng gan bị suy giảm (do viêm gan, xơ gan, ung thư gan), khả năng duy trì mức đường huyết sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến hạ đường huyết.
- Phẫu thuật dạ dày hoặc ruột non: Các ca phẫu thuật dạ dày hoặc ruột non có thể làm thay đổi quá trình hấp thụ glucose, dẫn đến tình trạng hạ đường huyết sau ăn.
- Khối u tiết insulin (Insulinoma): Insulinoma là một loại khối u hiếm gặp trong tuyến tụy có khả năng sản xuất quá nhiều insulin, làm giảm mức đường trong máu một cách bất thường.
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc: Quinine (chống sốt rét), pentamidine (điều trị viêm phổi) hoặc các thuốc trị đái tháo đường không đúng cách, có thể gây hạ glucose đột ngột.
- Các yếu tố khác: Nhiễm trùng nặng hay sốc phản vệ cũng có thể dẫn đến tình trạng lượng đường trong máu giảm do cơ thể đẩy mạnh quá trình tiêu thụ năng lượng.
Xem thêm: Hạ đường huyết sơ sinh
Những dấu hiệu của hạ đường huyết đột ngột
Triệu chứng của hạ đường huyết xuất hiện nhanh chóng và có thể bao gồm:
- Run rẩy, tê bì chân tay.
- Đổ mồ hôi nhiều.
- Đau đầu, chóng mặt.
- Mệt mỏi, kiệt sức.
- Tim đập nhanh.
- Lú lẫn, khó tập trung.
- Cảm giác đói dữ dội.
- Khó chịu, lo lắng.
- Co giật, mất ý thức, và hôn mê.
Hạ đường huyết đột ngột có nguy hiểm không?
Các vấn đề của hạ đường huyết có thể trở nên nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Bệnh có thể dẫn đến suy giảm nhận thức và tổn thương não bộ, làm giảm chức năng não bộ hoặc gây ra các tổn thương lâu dài. Các cơn hạ đường huyết lặp lại cũng có thể làm giảm khả năng nhận biết các dấu hiệu của lượng đường máu thấp, từ đó làm tăng nguy cơ xảy ra tình trạng này.
Ngoài ra, hạ đường huyết còn làm suy giảm sự phối hợp và phản xạ của cơ thể, dẫn đến tăng nguy cơ tai nạn và chấn thương. Các biến chứng tim mạch cũng có thể xuất hiện, như nhịp tim bất thường, tăng nguy cơ mắc các sự cố về tim mạch.
Trong trường hợp hạ đường huyết nghiêm trọng, người bệnh có thể bị co giật, động kinh và cần được cấp cứu kịp thời. Khi lượng đường huyết giảm quá thấp, bệnh nhân có thể mất ý thức hoặc rơi vào hôn mê, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Xem thêm: Hạ đường huyết gây tăng huyết áp
Chẩn đoán và xử trí hạ đường huyết
Để chẩn đoán hạ đường huyết, bác sĩ thường bắt đầu bằng cách xem xét tiền sử bệnh của bệnh nhân, các biểu hiện và các bệnh nền, đặc biệt là bệnh đái tháo đường. Nếu bệnh nhân có dấu hiệu, bác sĩ sẽ kiểm mức đường huyết trong lúc bệnh nhân có dấu hiệu và sau khi đã hết.
Bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện dung nạp thức ăn hỗn hợp (MMTT). MMTT giúp chẩn đoán hạ đường huyết phản ứng và các nguyên nhân tiềm ẩn khác.
Điều trị hạ đường huyết phụ thuộc vào lý do gây ra tình trạng này. Nếu bệnh nhân bị tiểu đường, bước đầu tiên là kiểm tra mức đường huyết. Nếu đường huyết dưới 70 mg/dL, bệnh nhân nên ăn 15 gram carbohydrate nhanh chóng và kiểm tra lại đường huyết sau 15 phút. Nếu bệnh nhân thường xuyên gặp phải tình trạng này nên trao đổi với bác sĩ.
Đối với những người không bị tiểu đường, việc điều trị tập trung vào việc xử lý lý do cụ thể gây hạ đường huyết. Nếu thuốc là nguyên nhân, bác sĩ có thể thay đổi liệu trình điều trị. Trong trường hợp có khối u (chẳng hạn như insulinoma), có thể cần phẫu thuật để loại bỏ khối u.
Kiểm tra đường huyết chỉ 159k
- Kiểm tra 3 chỉ số đường huyết và tầm soát tiểu đường.
- Nhanh chóng, không chờ đợi với hệ thống 40 chi nhánh Diag.
- Lấy mẫu ngoài giờ hành chính.
- Có ngay kết quả trong vòng 24h qua Zalo.
Diag sẽ liên hệ lại trong vòng 5 phút
Biện pháp phòng tránh tụt đường huyết đột ngột
Để phòng ngừa hạ đường huyết hiệu quả, cần có một số biện pháp cụ thể như sau:
- Theo dõi đường huyết thường xuyên: Những người mắc tiểu đường cần kiểm tra đường huyết định kỳ, đặc biệt trước và sau khi ăn hoặc tập thể dục.
- Điều chỉnh thuốc và insulin: Nếu đang dùng thuốc điều trị tiểu đường hoặc insulin, hãy làm theo hướng dẫn của bác sĩ và không tự ý thay đổi liều lượng.
- Chế độ ăn uống cân bằng: Bạn cần đảm bảo bữa ăn của bạn có đủ dinh dưỡng, protein và chất béo. Ăn đều đặn, không nhịn ăn và chọn thực phẩm giàu như ngũ cốc nguyên hạt, rau củ quả…
- Tránh bỏ bữa hoặc nhịn đói: Bỏ bữa hoặc không ăn đầy đủ có thể khiến lượng đường trong máu giảm đột ngột.
- Hạn chế uống rượu: Rượu có thể làm giảm lượng đường trong máu, đặc biệt khi uống nhiều mà không ăn.
- Quản lý sau phẫu thuật: Nếu bạn đã trải qua các phẫu thuật như cắt dạ dày hoặc phẫu thuật giảm cân, việc kiểm soát đường huyết trở nên cần thiết để tránh tình trạng hạ đường huyết phản ứng.
Xem thêm: Hạ đường huyết và hạ canxi
Lời kết
Hạ đường huyết đột ngột là tình trạng nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu người bệnh nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách xử trí. Hãy luôn chủ động theo dõi và chăm sóc sức khỏe để phòng tránh các hệ lụy nghiêm trọng do hạ đường huyết gây ra.
Xem thêm: Hạ đường huyết trẻ em