Đường huyết thấp là gì?
Đường huyết thấp (hạ đường huyết) là tình trạng lượng đường (glucose) trong máu giảm dưới mức bình thường. Thông thường là dưới 70 mg/dL. Lượng đường trong máu không đủ để cung cấp năng lượng cho các cơ quan, đặc biệt là não bộ. Nếu tình trạng này kéo dàì có thể dẫn đến các triệu chứng nguy hiểm cho người bệnh
Chỉ số đường huyết thấp dưới 50 mg/dL được coi là ngưỡng nguy hiểm. Ở mức này, các chức năng quan trọng của cơ thể, đặc biệt là não bộ, bị ảnh hưởng do thiếu năng lượng. Việc phát hiện và xử lý kịp thời là cần thiết để đảm bảo an toàn cho cơ thể.
Xem thêm:
Nguyên nhân gây hạ đường huyết
Hạ đường huyết có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là quản lý insulin sai cách ở người mắc bệnh tiểu đường. Insulin là hormone điều hòa glucose máu. Sử dụng quá liều hoặc không cân đối giữa liều insulin và lượng carbohydrate nạp vào sẽ khiến mức glucose giảm mạnh. Điều này đặc biệt nguy hiểm, gây ra tình trạng lượng đường trong máu tụt giảm đột ngột.
Tình trạng tương tự cũng sẽ xảy ra khi sử dụng các loại thuốc hạ đường huyết như sulfonylurea hoặc meglitinides mà không tuân thủ đúng liều lượng hoặc không kết hợp chế độ ăn uống phù hợp.
Chế độ ăn kiêng không hợp lý cũng là nguyên nhân thường gặp. Nhịn ăn kéo dài hoặc giảm khẩu phần ăn một cách đột ngột khiến cơ thể không nhận đủ glucose cần thiết để duy trì năng lượng. Khi nguồn cung từ thực phẩm không đủ, cơ thể buộc phải sử dụng glucose dự trữ trong gan. Và khi lượng dự trữ cạn kiệt tình trạng hạ đường huyết sẽ xảy ra.
Hoạt động thể chất quá sức mà không bổ sung đủ năng lượng cũng là một yếu tố nguy cơ lớn. Việc tập luyện cường độ cao hoặc lao động nặng nhọc khiến cơ thể tiêu hao glucose nhanh chóng, đặc biệt nguy hiểm đối với người mắc bệnh tiểu đường hoặc những người đang ăn kiêng.
Xem thêm: Hạ đường huyết sau ăn
Một số nguyên nhân khác cũng có thể dẫn đến hạ đường huyết:
- Uống rượu quá mức là một trong những yếu tố phổ biến, bởi rượu cản trở gan sản xuất glucose. Đặc biệt là khi dùng rượu mà không đi kèm thực phẩm chứa carbohydrate.
- Ngoài ra, các bệnh lý mạn tính như rối loạn nội tiết (suy tuyến thượng thận, tuyến yên) hoặc bệnh gan (suy gan mạn tính) cũng làm mất cân bằng quá trình chuyển hóa glucose, khiến lượng đường trong máu giảm đột ngột.
Xem thêm: Hạ đường huyết đột ngột
Đối tượng dễ bị hạ đường huyết
Những đối tượng dễ mắc hạ đường huyết có thể kể đến như:
- Người mắc bệnh tiểu đường sử dụng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết.
- Người ăn kiêng khắt khe hoặc nhịn ăn lâu ngày.
- Người tập luyện cường độ cao mà không bổ sung năng lượng.
- Người mắc các bệnh mạn tính như suy gan, rối loạn hormone, hoặc có khối u tuyến tụy.
Xem thêm: Hạ đường huyết trẻ em
Dấu hiệu nhận biết đường huyết thấp
Hạ đường huyết thường khởi phát với các triệu chứng rõ rệt, báo hiệu cơ thể đang không có đủ glucose để duy trì năng lượng:
- Triệu chứng nhẹ: Chóng mặt, run rẩy, mệt mỏi, và cảm giác đói cồn cào.
- Phản ứng thần kinh giao cảm: Nhịp tim nhanh, đổ mồ hôi, và cảm giác lo lắng.
- Suy giảm chức năng não: Rối loạn tập trung, lú lẫn, và khó thực hiện các hoạt động thường ngày.
- Triệu chứng nghiêm trọng: Nếu không được can thiệp kịp thời, tình trạng có thể dẫn đến co giật, mất ý thức, thậm chí hôn mê, rất nguy hiểm cho người tiểu đường.
Biến chứng đường huyết thấp
Hạ đường huyết kéo dài hoặc tái diễn nhiều lần không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe ngay lập tức mà còn gây ra những biến chứng hạ đường huyết nghiêm trọng, đe dọa lâu dài đến cơ thể.
1. Ảnh hưởng chức năng của các tế bào thần kinh
Glucose là nguồn năng lượng chính giúp duy trì hoạt động của não bộ. Khi lượng đường trong máu giảm kéo dài, não không được cung cấp đủ glucose, gây ảnh hưởng đến chức năng của các tế bào thần kinh. Điều này có thể dẫn đến:
- Rối loạn chức năng não làm giảm khả năng tập trung, tư duy, và phối hợp vận động.
- Suy giảm trí nhớ do các tế bào thần kinh bị thiếu năng lượng kéo dài
- Tổn thương não vĩnh viễn: Trong trường hợp nặng, tế bào não có thể bị tổn thương không hồi phục, gây hậu quả nghiêm trọng như suy giảm nhận thức hoặc tàn tật.
2. Hôn mê, tử vong
Khi mức đường huyết giảm sâu đến mức nguy hiểm, các cơ quan quan trọng của cơ thể không thể hoạt động bình thường, dẫn đến hôn mê do thiếu năng lượng để duy trì các chức năng sống cơ bản. Nếu không được can thiệp kịp thời, suy giảm đường huyết nghiêm trọng có thể gây ngừng các chức năng sống, dẫn đến tử vong.
Xem thêm: Hạ đường huyết ban đêm
3. Tổn thương mạch máu
Hạ đường huyết có thể làm tổn thương mạch máu, gây nguy cơ:
- Xơ vữa động mạch: Tích tụ mảng bám trong động mạch, làm giảm lưu thông máu.
- Nhồi máu cơ tim: Tắc nghẽn động mạch vành dẫn đến thiếu máu cơ tim.
- Đột quỵ: Tắc nghẽn mạch máu não hoặc tổn thương thành mạch máu, gây gián đoạn lưu lượng máu lên não.
Việc nhận biết và xử lý kịp thời hạ đường huyết không chỉ ngăn ngừa bệnh phát triển nặng, mà còn bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương lâu dài. Đặc biệt là những đối tượng có nguy cơ cao cần duy trì lượng đường trong máu ổn định để đảm bảo.
Kiểm tra đường huyết chỉ 159k
- Kiểm tra 3 chỉ số đường huyết và tầm soát tiểu đường.
- Nhanh chóng, không chờ đợi với hệ thống 40 chi nhánh Diag.
- Lấy mẫu ngoài giờ hành chính.
- Có ngay kết quả trong vòng 24h qua Zalo.
Diag sẽ liên hệ lại trong vòng 5 phút
Làm sao để biết mình bị tụt đường huyết?
Xét nghiệm đường huyết là cách đáng tin nhất để xác định tình trạng hạ đường huyết. Phương pháp này giúp đo lượng đường trong máu tại thời điểm kiểm tra và phát hiện những bất thường trong kiểm soát lượng đường trong máu
- Sử dụng máy đo đường huyết tại nhà để kiểm tra nhanh chóng, đặc biệt hữu ích khi cảm thấy xuất hiện triệu chứng hạ đường huyết như chóng mặt, mệt mỏi hoặc run rẩy.
- Thực hiện xét nghiệm chuyên sâu tại bệnh viện hoặc phòng khám cung cấp kết quả chính xác và hỗ trợ bác sĩ trong việc đưa ra chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Bện cạnh xét nghiệm, nhận biết các triệu chứng điển hình của hạ đường huyết cũng rất quan trọng. Điều này giúp người bệnh kịp thời xử lý ngay khi xuất hiện dấu hiệu nhẹ có thể ngăn ngừa tình trạng trở nên nghiêm trọng.
Xem thêm: Hạ đường huyết sơ sinh
Điều trị đường huyết thấp
Điều trị ngay lập tức
Khi xuất hiện các triệu chứng hạ đường huyết, tiến hành điều trị ngay lập tức là rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng. Các bước xử lý bao gồm:
- Sử dụng thực phẩm chứa đường nhanh như kẹo ngọt, nước trái cây, hoặc viên glucose để nhanh chóng tăng lượng đường trong máu.
- Liều lượng thích hợp để tiêu thụ khoảng 15–20 gram carbohydrate hấp thụ nhanh là đủ để cải thiện triệu chứng ban đầu. Sau 15 phút, kiểm tra lại lượng đường trong máu và lặp lại nếu vẫn ở mức thấp.
Xem thêm: Hạ đường huyết gây tăng huyết áp
Điều chỉnh chế độ ăn uống
Sau khi xử lý cấp cứu, việc duy trì lượng đường trong máu ổn định là rất quan trọng. Vì vậy, người bệnh cần theo dõi và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng ở các bữa ăn. Bổ sung thêm bữa ăn nhẹ chứa protein và chất xơ để ổn định mức glucose trong thời gian dài. Cân đối khẩu phần, điều chỉnh lượng carbohydrate trong mỗi bữa ăn để tránh tình trạng đường huyết dao động quá mức.
Thay đổi thuốc theo chỉ định của bác sĩ
Nếu hạ đường huyết xảy ra thường xuyên và liên quan đến việc sử dụng thuốc hạ đường huyết. Người bệnh cần thay đổi loại thuốc sử dụng. Báo cáo tình trạng và tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh liều lượng thuốc, đặc biệt là insulin hoặc các thuốc kích thích sản xuất insulin như sulfonylurea. Bên cạnh đó có thể thay đổi thời gian sử dụng để phù hợp hơn với nhu cầu cá nhân và lối sống.
Việc kết hợp xử lý kịp thời và điều chỉnh dinh dưỡng, thuốc men sẽ giúp kiểm soát hiệu quả tình trạng hạ đường huyết, giảm khả năng tái phát và bảo vệ chính mình toàn diện. Người bệnh nên theo dõi chỉ số đường huyết định kỳ và duy trì liên lạc với bác sĩ để điều chỉnh phác đồ phù hợp.
Cách phòng ngừa hạ đường huyết
Phòng ngừa hạ đường huyết là yếu tố quan trọng để duy trì sức khỏe ổn định và giảm khả năng bệnh trở nặng. Duy trì chế độ dinh dưỡng, ăn uống hợp lý bằng cách ăn đủ bữa, đúng giờ và tránh nhịn ăn. Cân bằng dinh dưỡng các bữa ăn với với:
- Carbohydrate phức hợp (ngũ cốc nguyên hạt, khoai lang).
- Protein (thịt nạc, đậu, và cá).
- Chất xơ (rau xanh, trái cây).
Bạn cần bổ sung bữa phụ như sữa chua, bánh nguyên cám, hoặc trái cây giúp duy trì lượng đường trong máu ổn định cả ngày. Ngoài ra, hãy luôn mang theo thực phẩm chứa đường hấp thụ nhanh như kẹo hoặc nước trái cây để xử lý kịp thời các tình huống khẩn cấp.
Người bệnh cần sử dụng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết đúng liều và theo dõi đường huyết thường xuyên để tránh quá liều. Lối sống điều độ với các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga và hạn chế đồ uống có cồn cũng rất quan trọng. Ngủ đủ giấc từ 7–8 giờ mỗi đêm hỗ trợ điều hòa hormone liên quan đến đường huyết.
Ngoài ra, nên theo dõi đường huyết thường xuyên để đánh giá chỉ số HbA1c và khả năng kiểm soát glucose. Việc kiểm tra định kỳ là cách hiệu quả để phát hiện sớm các vấn đề và phòng ngừa nguy hiểm. Đặc biệt là vào thời điểm mà lượng đường trong máu dễ xảy ra biến động như sau bữa ăn, khi nhịn đói hoặc sau vận động mạnh.
Tổng kết
Có thể thấy, đường huyết thấp là tình trạng nghiêm trọng cần nhận biết và xử lý kịp thời để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng, và cách xử lý hiệu quả sẽ giúp bạn kiểm soát tốt sức khỏe, đặc biệt với người mắc bệnh tiểu đường. Kiểm tra định kỳ, duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học, cùng lối sống lành mạnh là cách tốt nhất để bảo vệ cơ thể.
Liên hệ 1900 1717 để nhận tư vấn từ Trung tâm y khoa Diag. Hỗ trợ đặt lịch xét nghiệm kiểm tra đường huyết ngay khi có nhu cầu một cách nhanh chóng.
- Trụ sở: 414 – 420 Cao Thắng, phường 12, quận 10, TPHCM.
- Chi nhánh: https://diag.vn/chi-nhanh/
Xem thêm: Hạ đường huyết và hạ canxi