Ứng dụng dành cho đối tác 
19001717 Glucose trong máu đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên, sự thay đổi trong nồng độ này có thể dẫn đến nhiều hệ quả sức khỏe nghiêm trọng. Hãy cùng Diag tìm hiểu các cơ chế điều hòa glucose trong máu và làm thế nào mà đường huyết luôn duy trì ở mức ổn định.
Vai trò của nồng độ glucose trong máu đối với cơ thể
Glucose trong máu, còn gọi là đường huyết, đóng vai trò rất quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể. Trong đó glucose là nguồn nhiên liệu chính giúp các tế bào trong cơ thể hoạt động hiệu quả.
Khi đường huyết tăng hoặc hạ thấp sẽ dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe như mệt mỏi, chóng mặt, hoặc những bệnh lý như tiểu đường. Lúc này, các cơ chế giúp điều hòa sẽ được kích hoạt để cơ thể giữ mức glucose trong phạm vi an toàn. Tuyến tụy sẽ tiết ra hormone insulin và glucagon. Insulin tham gia vào cơ chế hạ đường huyết, trong khi glucagon hỗ trợ quá trình tăng đường trong máu về mức ổn định.
Xem thêm: Nồng độ glucose trong máu là 0.1%
Cơ chế điều hòa đường huyết trong máu diễn ra như thế nào?
Cơ chế cân bằng đường huyết của cơ thể sẽ được hiểu dựa trên vai trò của hormone insulin và glucagon do tuyến tụy tiết ra.
1. Cơ chế hạ glucose trong máu của insulin
Insulin là một hormone quan trọng được tiết ra từ các tế bào beta của tuyến tụy. Vai trò của insulin được thể hiện qua quá trình thúc đẩy hấp thụ glucose và ức chế sản xuất glucose từ các nguồn khác.
Khi nồng độ glucose trong máu tăng lên, insulin sẽ được tuyến tụy tiết ra. Nó có nhiệm vụ kích thích các tế bào trong cơ thể sử dụng glucose như một nguồn năng lượng. Insulin sẽ gắn kết với các thụ thể trên bề mặt tế bào và cho phép glucose đi vào bên trong tế bào. Sau khi glucose được hấp thụ thì nồng độ glucose trong máu bắt đầu giảm xuống tương ứng với lượng mất đi.
Ngoài ra, insulin còn kích thích quá trình tổng hợp glycogen từ glucose tại gan và cơ bắp. Glycogen là một dạng lưu trữ quan trọng của glucose, có thể được giải phóng ngay khi cơ thể cần năng lượng tức thì. Sau quá trình chuyển hóa từ glucose thành glycogen, nồng độ glucose trong máu cũng giảm xuống một lượng tương ứng.
Insulin còn có nhiệm vụ ức chế quá trình tân tạo glucose (gluconeogenesis) tại gan. Nghĩa là nó ngăn chặn hoặc làm chậm quá trình sản xuất glucose từ các chất không phải carbohydrate như axit amin. Insulin sẽ kích thích gan ngừng tạo ra glucose mới, từ đó giữ mức glucose trong máu không tăng cao.
Xem thêm: Nồng độ glucose trong máu người là bao nhiêu?
2. Cơ chế tăng glucose trong máu của glucagon
Glucagon cũng là một hormone được sản xuất bởi tuyến tụy, nhưng là từ các tế bào alpha của tuyến này. Glucagon có nhiệm vụ làm tăng lượng glucose trong máu khi nồng độ hạ quá thấp, ví dụ khi cơ thể đang đói hoặc giữa các bữa ăn.
Khi mức glucose trong máu giảm, glucagon sẽ được tuyến tụy tiết ra. Chúng tác động lên gan và kích thích quá trình phân giải glycogen thành glucose. Sau đó glucose được giải phóng vào máu và làm tăng nhanh mức glucose trong máu. Glucagon sẽ tiếp tục kích thích gan giải phóng glucose cho đến khi mức đường huyết trở về ngưỡng bình thường.
Glucagon cũng kích thích quá trình tân tạo glucose tại gan – đối nghịch với cơ chế ức chế tạo mới glucose của insulin. Các chất không phải carbohydrate như axit amin, lactate và glycerol sẽ được chuyển hóa thành glucose. Quá trình này giúp cung cấp thêm glucose cho cơ thể khi nguồn glycogen trong gan đã cạn kiệt. Đặc biệt là trong những thời điểm khi cơ thể chưa nhận được nguồn năng lượng từ thực phẩm trong thời gian dài.
Một vai trò khác của glucagon là ức chế sự tổng hợp glycogen (glycogenesis) ở gan. Thay vì tích trữ glucose dưới dạng glycogen, glucagon sẽ tạo điều kiện cho gan phân giải và đưa glucose vào máu. Điều này giúp tăng nồng độ đường huyết về mức bình thường, đảm bảo cơ thể luôn được cung cấp đủ năng lượng cần thiết.
Xem thêm: Định lượng glucose máu thấp
Mức glucose trong máu bao nhiêu là bình thường?
Dựa trên cơ chế hoạt động của insulin và glucagon, các chuyên gia chỉ ra những ngưỡng bình thường của chỉ số đường huyết như sau.
- Đường huyết lúc đói: Từ 4.1 – 5.6 mmol/L (73.8 – 100 mg/dL).
- Đường huyết sau ăn 2 tiếng: Từ 4.1 – 7.8 mmol/L (73.8 – 140 mg/dL).
Hệ quả của sự rối loạn điều hòa glucose trong máu
Sự rối loạn trong cơ chế điều hòa nồng độ glucose trong máu có thể dẫn đến các hệ quả nghiêm trọng đối với sức khỏe. Điều này sẽ tùy thuộc vào mức đường huyết quá cao hoặc quá thấp.
Hệ quả của tăng đường huyết
- Bệnh tim mạch: Gây tổn thương mạch máu, dẫn đến xơ vữa động mạch và các bệnh lý như tai biến mạch máu não.
- Bệnh võng mạc đái tháo đường: Làm tổn thương các mạch máu nhỏ trong võng mạc, dẫn đến suy giảm thị lực hoặc thậm chí là mù lòa.
- Hôn mê do tăng đường huyết: Tình trạng khi mức glucose trong máu quá cao mà không được điều trị, có thể đe dọa tính mạng.
Hệ quả của hạ đường huyết
- Rối loạn chức năng thần kinh: Gây ra các triệu chứng như chóng mặt, lẫn lộn, nhức đầu, mệt mỏi, khó tập trung.
- Chảy máu và tổn thương cơ tim: Có thể dẫn đến hôn mê, co giật, và trong trường hợp nặng, gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
- Hôn mê do hạ đường huyết: Gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời bằng việc cung cấp glucose.
Kiểm tra đường huyết chỉ 159k
- Kiểm tra 3 chỉ số đường huyết và tầm soát tiểu đường.
- Nhanh chóng, không chờ đợi với hệ thống 40 chi nhánh Diag.
- Lấy mẫu ngoài giờ hành chính.
- Có ngay kết quả trong vòng 24h qua Zalo.
Diag sẽ liên hệ lại trong vòng 5 phút
Lời kết
Tóm lại, bài viết đã chia sẻ chi tiết các thông tin về cơ chế điều hòa glucose trong máu. Đây là những cơ chế quan trọng, có sự tham gia của hormone insulin và glucagon. Khi cơ chế này bị ảnh hưởng sẽ gây nhiều biến chứng nghiêm trọng đến sức khỏe.
