Lưu ý trước khi lấy máu xét nghiệm là bước quan trọng quyết định độ chính xác và tin cậy của kết quả. Việc chuẩn bị kỹ càng, từ việc nhịn ăn đúng giờ, hạn chế sử dụng các chất kích thích đến hiểu rõ yêu cầu riêng của từng xét nghiệm, sẽ giúp đảm bảo các chỉ số sinh học phản ánh chính xác tình trạng sức khỏe của bạn.

Lưu ý trước khi lấy máu xét nghiệm

Xét nghiệm máu là một trong những phương pháp phổ biến và quan trọng giúp bác sĩ chẩn đoán nhiều loại bệnh tật, theo dõi sức khỏe tổng quát cũng như phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn. Tuy nhiên, để đảm bảo kết quả xét nghiệm máu chính xác, việc chuẩn bị trước là điều không thể thiếu.

Những việc nên làm trước khi xét nghiệm máu

  • Nhịn ăn đúng cách: Nhịn ăn là yêu cầu phổ biến trước khi thực hiện xét nghiệm máu, đặc biệt là các xét nghiệm liên quan đến đường huyết, mỡ máu, và chức năng gan. Thông thường, bạn cần nhịn ăn từ 8 đến 12 giờ trước khi thực hiện. Điều này giúp đảm bảo kết quả không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như lượng thức ăn hay đường huyết tăng cao do việc ăn uống gần thời gian xét nghiệm. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể uống nước lọc trong suốt thời gian nhịn ăn.
  • Thời điểm lấy máu trong ngày: Nhiều xét nghiệm máu (đặc biệt là các xét nghiệm nội tiết tố như cortisol, ACTH, sắt huyết thanh, một số hormone tuyến giáp) có nồng độ dao động theo nhịp sinh học trong ngày. Do đó, việc lấy máu vào buổi sáng (thường sau một đêm nhịn ăn) thường được ưu tiên để đảm bảo tính nhất quán và khả năng so sánh kết quả.
  • Tư vấn bác sĩ về việc dùng thuốc hoặc thực phẩm chức năng: Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào hoặc thực phẩm chức năng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đi xét nghiệm máu. Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm, ví dụ như thuốc hạ huyết áp, thuốc tiểu đường, hay thuốc chống viêm.
  • Đảm bảo cảm xúc và tâm lý thoải mái: Cảm xúc mạnh như lo lắng, căng thẳng hay stress có thể tác động đến các chỉ số trong máu, đặc biệt là huyết áp, đường huyết và nồng độ cortisol. Vì vậy, hãy cố gắng giữ tâm lý thoải mái trước khi xét nghiệm máu.
lưu ý trước khi lấy máu xét nghiệm
Một số xét nghiệm máy yêu cầu nhịn ăn trước xét nghiệm

Những điều không nên làm trước khi xét nghiệm máu

  • Tránh sử dụng cà phê, rượu, thuốc lá, nhai kẹo cao su và các chất kích thích: Cà phê có thể làm tăng nồng độ đường huyết và huyết áp, trong khi đồ uống có cồn (đặc biệt là rượu) có thể làm thay đổi chức năng của gan và ảnh hưởng đến các chỉ số xét nghiệm. Thuốc lá cũng có thể tác động đến các chỉ số như cholesterol và huyết áp. Do đó, để có kết quả chính xác, bạn nên tránh sử dụng các chất này ít nhất 24 giờ trước khi xét nghiệm máu.
  • Không nên dùng thuốc tự ý trước khi được bác sĩ hướng dẫn: Một số loại thuốc có thể gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm máu, vì vậy không nên tự ý uống thuốc mà chưa tham khảo ý kiến bác sĩ. Đặc biệt là các loại thuốc giảm đau, thuốc chống viêm, thuốc tiểu đường…
  • Tránh ăn những thực phẩm dễ gây thay đổi chỉ số trong máu: Các thực phẩm giàu chất béo, đường hoặc thực phẩm chế biến sẵn có thể làm thay đổi các chỉ số trong máu như chỉ số của đường huyết, nồng độ của mỡ và cholesterol. Những thực phẩm này có thể làm tăng mức glucose, triglyceride hoặc cholesterol trong máu, dẫn đến kết quả xét nghiệm máu không chính xác.
  • Không tập thể dục mạnh trước khi xét nghiệm: Hoạt động thể chất gắng sức hoặc các bài tập cường độ cao thực hiện ngay trước khi lấy máu có thể làm thay đổi tạm thời một số chỉ số trong máu, ví dụ như men cơ (creatine kinase – CK), lactate, kali, và một số hormone. Để đảm bảo kết quả xét nghiệm phản ánh đúng tình trạng cơ bản của cơ thể, bạn nên tránh các hoạt động vận động gắng sức trong vòng ít nhất vài giờ (hoặc theo hướng dẫn cụ thể của bác sĩ) trước khi lấy máu.
lưu ý trước khi lấy máu xét nghiệm
Việc chuẩn bị trước khi xét nghiệm giúp đảm bảo tính chuẩn xác

Lưu ý trong và sau quá trình xét nghiệm máu

Trong và sau xét nghiệm máu, bạn cần lưu ý những điểm sau để đảm bảo sự an toàn, thoải mái và cho kết quả xét nghiệm chuẩn xác:

  • Thông báo về lịch sử y tế: Nếu bạn có bất kỳ tiền sử dị ứng nào (ví dụ: dị ứng với các chất sát khuẩn như cồn, povidone-iodine; băng dính y tế; găng tay cao su latex) hoặc các vấn đề y tế đặc biệt liên quan đến việc lấy máu (như rối loạn đông máu, tiền sử dễ bị ngất xỉu khi lấy máu, hay đã từng có phản ứng bất lợi trong những lần lấy máu trước), hãy thông báo cho nhân viên y tế trước khi thủ thuật được tiến hành.
  • Giữ cơ thể thoải mái: Giữ tay và cơ thể thoải mái trong suốt quá trình lấy máu. Căng thẳng hoặc lo âu có thể làm cho việc lấy máu trở nên khó khăn hơn và thậm chí có thể làm tăng nhịp tim hoặc huyết áp, ảnh hưởng đến kết quả.
  • Tránh cử động mạnh: Tránh cử động mạnh hoặc mang vác nặng trong vài giờ sau khi lấy máu. Cử động mạnh có thể làm tăng khả năng bị tụ máu hoặc khiến vết tiêm chưa kịp hồi phục.
  • Bổ sung dinh dưỡng: Nếu xét nghiệm yêu cầu bạn nhịn ăn, sau khi lấy máu, bạn nên ăn uống nhẹ nhàng để bổ sung năng lượng và tránh bị choáng váng hoặc mệt mỏi.
  • Chăm sóc sau xét nghiệm: Ngoài việc ăn uống nhẹ nhàng (nếu đã nhịn ăn), nên giữ chặt miếng gòn/băng ép tại vị trí lấy máu và nghỉ ngơi trong khoảng 5 – 10 phút (hoặc theo hướng dẫn của nhân viên y tế), không nên gập khuỷu tay ngay sau khi rút kim để giảm thiểu nguy cơ chảy máu hoặc hình thành khối máu tụ.

Lưu ý một số xét nghiệm máu đặc biệt

Mỗi loại xét nghiệm máu đều yêu cầu các chuẩn bị riêng biệt để đảm bảo kết quả đúng nhất, cụ thể:

  • Xét nghiệm đường huyết khi đói: Nhịn ăn ít nhất 8 giờ, không uống cà phê hoặc đồ uống có đường, có thể uống nước lọc. Xét nghiệm thường thực hiện vào buổi sáng.
  • Xét nghiệm mỡ máu: Xét nghiệm mỡ máu cần nhịn ăn từ 9 đến 12 giờ, tránh rượu ít nhất 24 giờ trước xét nghiệm, không hút thuốc.
  • Xét nghiệm sắt: Nhịn ăn 12 giờ (nếu cần), tránh uống thực phẩm chức năng chứa sắt 24 giờ trước xét nghiệm.
  • Xét nghiệm acid uric: Nhịn ăn ít nhất 8 giờ, tránh rượu và thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản.
  • Xét nghiệm chức năng gan: Nhịn ăn từ 8 đến 12 giờ, tránh rượu ít nhất 48 giờ, không dùng thuốc tự ý mà không hỏi bác sĩ.
  • Xét nghiệm chức năng thận: Thường không yêu cầu nhịn ăn, trừ khi bác sĩ chỉ định hoặc bạn thực hiện cùng lúc với các xét nghiệm khác cần nhịn ăn. Nên tránh ăn quá nhiều đạm và không uống quá nhiều nước ngay trước khi đi lấy máu.
  • Xét nghiệm vitamin và khoáng chất: Xét nghiệm vi chất cần nhịn ăn từ 8 đến 12 giờ (tùy loại xét nghiệm), tránh bổ sung vitamin trước khi xét nghiệm.
lưu ý trước khi lấy máu xét nghiệm
Sau khi lấy mẫu máu, bạn có thể ăn nhẹ để bổ sung dinh dưỡng

Lời kết

Việc chuẩn bị đúng cách trước khi xét nghiệm máu là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo kết quả chính xác, từ đó hỗ trợ quá trình chẩn đoán và điều trị. Thực hiện xét nghiệm định kỳ và luôn tuân thủ các lưu ý trước khi lấy máu xét nghiệm từ bác sĩ và trung tâm y tế để đạt kết quả tốt nhất.