Viêm tuyến giáp sau sinh là một bệnh lý phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua ở phụ nữ sau sinh. Tình trạng này có thể gây ra những rối loạn nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Cùng Diag nhận biết những nguyên nhân, triệu chứng bệnh, từ đó có biện pháp phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe phù hợp để bảo vệ sức khỏe cả mẹ và bé.

Viêm tuyến giáp sau sinh là gì?

Viêm tuyến giáp sau sinh là một tình trạng viêm nhiễm tuyến giáp xảy ra ở phụ nữ trong năm đầu sau khi sinh. Đây là một dạng bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công tuyến giáp, gây tổn thương và ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp. Tình trạng này có thể dẫn đến sự thay đổi trong mức độ hormone giáp, từ đó gây ra các triệu chứng liên quan đến rối loạn tuyến giáp, như tăng hoặc giảm chức năng tuyến giáp.

Bệnh thường diễn ra theo hai giai đoạn:

  • Giai đoạn cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức)
  • Giai đoạn suy giáp (tuyến giáp hoạt động kém)

Trong nhiều trường hợp, viêm tuyến giáp sau sinh có thể tự hồi phục, nhưng cũng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe lâu dài nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân viêm tuyến giáp sau sinh

Nguyên nhân chính xác của bệnh chưa được xác định rõ ràng, nhưng một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này:

  1. Nồng độ kháng thể tuyến giáp cao: Phụ nữ có mức peroxidase (TPO) cao trong máu trước và trong thai kỳ có nguy cơ phát triển viêm tuyến giáp sau sinh.
  2. Tiểu đường loại 1: Phụ nữ mắc bệnh tiểu đường loại 1 cũng có nguy cơ cao mắc viêm tuyến giáp sau sinh. Đây là một yếu tố nguy cơ quan trọng cần được theo dõi trong thời kỳ hậu sản.
  3. Tiền sử viêm tuyến giáp sau sinh: Những phụ nữ đã từng mắc bệnh trong lần mang thai trước có khả năng cao tái phát bệnh trong các lần mang thai sau.
Nguyên nhân chính xác của bệnh chưa được xác định rõ ràng
Nguyên nhân chính xác của bệnh chưa được xác định rõ ràng

Dấu hiệu nhận biết viêm tuyến giáp sau sinh

Bệnh có thể gây ra một loạt các triệu chứng, tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh. Dưới đây là những biểu hiện phổ biến cần lưu ý:

Triệu chứng ở giai đoạn cường giáp

  • Tim đập nhanh
  • Lo âu, bồn chồn, dễ cáu kỉnh
  • Giảm cân không lý do
  • Mất ngủ

Triệu chứng ở giai đoạn suy giáp

  • Mệt mỏi, suy nhược, mất ngủ, kém tập trung
  • Tăng cân bất thường
  • Rối loạn tâm trạng, trầm cảm
  • Da khô, tóc gãy rụng
  • Táo bón, sụt cân
Viêm giáp sau sinh gây mệt mỏi, suy nhược và mất ngủ
Viêm giáp sau sinh gây mệt mỏi, suy nhược và mất ngủ

Biến chứng của bệnh nếu không điều trị kịp thời

  • Suy giáp lâu dài: Nếu không được điều trị, bệnh có thể chuyển thành suy giáp mãn tính, ảnh hưởng đến năng lượng, tâm trạng và sinh hoạt hàng ngày.
  • Tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh: Điều này ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý của mẹ và sự phát triển của bé.
  • Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản: Bệnh có thể làm giảm khả năng sinh sản, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và khả năng mang thai sau này.
  • Tăng nguy cơ bệnh tim mạch: Suy giáp không điều trị có thể làm tăng cholesterol và nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Đây là những biến chứng nghiêm trọng nếu không phát hiện điều trị kịp thời. Do đó, nếu có những biểu hiện của bệnh, bạn nên xét nghiệm sớm. Hiện nay, Diag là phòng khám y khoa và trung tâm xét nghiệm uy tín với hơn 25 năm kinh nghiệm, đem lại kết quả chính xác và vô cùng nhanh chóng. Nếu có nhu cầu xét nghiệm liên quan đến tuyến giáp hoặc sức khỏe sinh sản, đừng quên liên hệ ngay với Diag để được tư vấn kịp thời:

Viêm tuyến giáp sau sinh tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh
Viêm tuyến giáp sau sinh tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh

Chẩn đoán và điều trị viêm tuyến giáp sau sinh

Cách chẩn đoán

Chẩn đoán viêm tuyến giáp sau sinh thường bắt đầu bằng việc thăm khám lâm sàng và hỏi bệnh sử chi tiết từ bác sĩ. Các xét nghiệm cận lâm sàng giúp xác định tình trạng chức năng tuyến giáp, bao gồm:

  1. Xét nghiệm hormone tuyến giáp: Các bác sĩ sẽ đo mức độ TSH (Thyroid), T4 tự do và T3 tự do trong máu. Mức TSH cao cùng với mức T4 thấp thường chỉ ra suy giáp, trong khi mức TSH thấp và T4 cao có thể chỉ ra cường giáp.
  2. Kháng thể tuyến giáp: Xét nghiệm kháng thể tuyến giáp (TPO antibodies) sẽ giúp xác định liệu có sự hiện diện của các kháng thể gây viêm tuyến giáp tự miễn. Phụ nữ có mức kháng thể cao có nguy cơ cao mắc viêm tuyến giáp sau sinh.
  3. Siêu âm tuyến giáp: Siêu âm tuyến giáp có thể giúp phát hiện các biểu hiện viêm hoặc tổn thương của tuyến giáp, đặc biệt trong những trường hợp nghi ngờ có u tuyến giáp.
  4. Đánh giá lâm sàng: Bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng lâm sàng và tiền sử bệnh để xác định xem mẹ có thể bị viêm tuyến giáp sau sinh hay không. Các triệu chứng như mệt mỏi, thay đổi cân nặng, hoặc rối loạn tâm lý sẽ được xem xét kỹ lưỡng.
Xét nghiệm hormone tuyến giáp thường dùng để chẩn đoán bệnh
Xét nghiệm hormone tuyến giáp thường dùng để chẩn đoán bệnh

Phương pháp điều trị

Điều trị viêm tuyến giáp sau sinh phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và mức độ triệu chứng:

  1. Điều trị cường giáp: Giai đoạn cường giáp (Nhiễm độc giáp thoáng qua):Giai đoạn này thường nhẹ và tự khỏi sau vài tuần đến vài tháng mà không cần điều trị đặc hiệu bằng thuốc kháng giáp (như Methimazole) vì tuyến giáp không tăng sản xuất hormone mà chỉ giải phóng hormone dự trữ do viêm.
  2. Điều trị triệu chứng: Nếu bệnh nhân có các triệu chứng khó chịu như tim đập nhanh, hồi hộp, run tay, lo lắng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chẹn beta (ví dụ: Propranolol) để giảm triệu chứng. Thuốc này thường chỉ cần dùng trong thời gian ngắn.
  3. Điều trị suy giáp: Nếu suy giáp có triệu chứng hoặc TSH tăng đáng kể, bác sĩ sẽ chỉ định liệu pháp thay thế hormone giáp bằng Levothyroxine. Liều lượng sẽ được điều chỉnh dựa trên xét nghiệm TSH và triệu chứng lâm sàng.
  4. Theo dõi và đánh giá lại: Suy giáp trong PPT thường là tạm thời. Bệnh nhân cần được theo dõi chức năng tuyến giáp định kỳ. Sau khoảng 6-12 tháng điều trị, bác sĩ có thể xem xét giảm liều hoặc ngừng thuốc thử để đánh giá khả năng hồi phục của tuyến giáp. Một số phụ nữ (khoảng 20-30%) có thể bị suy giáp vĩnh viễn và cần điều trị lâu dài.
  5. Điều trị các vấn đề liên quan: Trầm cảm sau sinh: Cần được sàng lọc và điều trị thích hợp bằng tư vấn tâm lý và/hoặc thuốc chống trầm cảm nếu cần, song song với việc điều chỉnh chức năng tuyến giáp.
  6. Chăm sóc hỗ trợ: Duy trì dinh dưỡng cân bằng, nghỉ ngơi đầy đủ và quản lý căng thẳng cũng góp phần quan trọng vào quá trình hồi phục.

Phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe sau sinh

Để phòng ngừa viêm tuyến giáp sau sinh và duy trì sức khỏe, mẹ bầu cần thực hiện các biện pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện sau đây:

Theo dõi sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe sau sinh giúp phát hiện sớm dấu hiệu bất thường. Xét nghiệm tuyến giáp (TSH, free T4) nên thực hiện trong 3-6 tháng sau sinh, đặc biệt với phụ nữ có nguy cơ cao.

Chế độ ăn uống lành mạnh:

  • Cung cấp đủ i-ốt: Ăn hải sản, muối i-ốt, tảo biển.
  • Bổ sung vitamin, khoáng chất: Vitamin D, B12, selenium từ rau quả, thịt, trứng, sữa.
  • Hạn chế thực phẩm ảnh hưởng đến tuyến giáp: Bắp cải, cải xoăn, đậu nành nên ăn vừa phải.
Chế độ ăn đủ i-ốt, vitamin và khoáng chất giúp người bệnh điều trị hiệu quả hơn
Chế độ ăn đủ i-ốt, vitamin và khoáng chất giúp người bệnh điều trị hiệu quả hơn

Lối sống lành mạnh:

  • Tập thể dục nhẹ nhàng: Đi bộ, yoga giúp lưu thông máu và giảm căng thẳng.
  • Ngủ đủ giấc: Mẹ bầu nên ngủ đủ 7-8 giờ mỗi đêm để phục hồi.
  • Quản lý căng thẳng: Thiền, yoga giúp giảm stress và bảo vệ tuyến giáp.

Tư vấn bác sĩ: Nếu có dấu hiệu bất thường như mệt mỏi, rối loạn tâm lý, hoặc thay đổi cân nặng, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để điều trị kịp thời.

Lời kết

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã nhận biết được dấu hiệu viêm giáp sau sinh. Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, thực hiện xét nghiệm định kỳ và tham khảo ý kiến bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường, các mẹ bầu có thể bảo vệ sức khỏe của mình và sự phát triển khỏe mạnh của trẻ.