Viêm tuyến giáp Hashimoto là gì? Viêm tuyến giáp tự miễn có nguy hiểm không?

Viêm tuyến giáp Hashimoto là bệnh tự miễn ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp, gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe. Bệnh không có triệu chứng rõ ràng nên cần phát hiện và điều trị kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Cùng Diag tìm hiểu về viêm tuyến giáp Hashimoto là gì, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh trong bài viết này nhé!

Viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto là gì?

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết nhỏ, hình bướm nằm ở phía trước cổ, có nhiệm vụ sản xuất các hormone quan trọng như thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3). Những hormone này giúp điều hòa quá trình chuyển hóa trong cơ thể, ảnh hưởng đến năng lượng, nhiệt độ cơ thể, và các chức năng khác.

Viêm tuyến giáp Hashimoto, hay còn gọi là viêm tuyến giáp tự miễn, là một bệnh lý mãn tính phổ biến nhất gây suy giáp. Bệnh xảy ra khi hệ miễn dịch sản sinh ra các kháng thể tấn công tuyến giáp, dẫn đến viêm và suy giảm chức năng tuyến giáp.

Bệnh có thể không gây triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, làm cho việc chẩn đoán trở nên khó khăn. Bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp hơn ở phụ nữ trung niên.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ phát triển bệnh

Mặc dù nguyên nhân chính xác của bệnh vẫn chưa được xác định hoàn toàn, nhưng các yếu tố sau đây có thể góp phần làm tăng nguy cơ phát triển bệnh:

• Di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh tự miễn hoặc các bệnh lý tuyến giáp, nguy cơ mắc bệnh này sẽ cao hơn.
• Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới, đặc biệt là trong độ tuổi trung niên.
• Tuổi tác: Bệnh có thể phát triển ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng thường gặp nhất ở phụ nữ từ 30 đến 50 tuổi. Tuy nhiên, trẻ em và người cao tuổi cũng có thể mắc bệnh.
• Yếu tố môi trường: Một số yếu tố môi trường, như nhiễm virus hoặc vi khuẩn, có thể kích thích hệ thống miễn dịch và làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tự miễn. Các yếu tố như căng thẳng kéo dài, tình trạng cung cấp iốt (cả thiếu hoặc đặc biệt là thừa iốt ở người nhạy cảm) hoặc tiếp xúc với một số hóa chất cũng có thể đóng vai trò.
• Rối loạn miễn dịch: Những người mắc các bệnh tự miễn khác như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống, hay đái tháo đường type 1, có nguy cơ mắc viêm giáp Hashimoto cao hơn.
• Hormone: Sự thay đổi trong nồng độ hormone, đặc biệt là trong giai đoạn mang thai hoặc sau sinh, có thể kích thích sự phát triển của bệnh ở một số phụ nữ.

Triệu chứng của viêm giáp Hashimoto

Viêm tuyến giáp Hashimoto phát triển từ từ và có thể không có biểu hiện trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các triệu chứng của suy giáp sẽ xuất hiện, thường bao gồm:

• Mệt mỏi, giảm tập trung
• Tăng cân không rõ nguyên nhân
• Trầm cảm, lo âu
• Da khô, tóc rụng
• Cảm giác lạnh bất thường
• Bướu cổ, khó thở, khó nuốt
• Kinh nguyệt không đều
• Táo bón
• Suy giảm trí nhớ, kém tập trung

Viêm tuyến giáp tự miễn có nguy hiểm không?

Viêm giáp Hashimoto có thể phát triển âm thầm và không gây triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, nhưng nếu không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào việc phát hiện và kiểm soát suy giáp đúng cách.

Biến chứng của bệnh:

• Suy giáp mãn tính: Khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone, cơ thể thiếu hụt hormone cần thiết cho trao đổi chất, dẫn đến mệt mỏi, tăng cân, trầm cảm, da khô, và táo bón.
• Bướu cổ: Viêm mãn tính có thể làm tuyến giáp phì đại, gây sưng to và khó nuốt, khó thở.
• Rối loạn tim mạch: Suy giáp không điều trị có thể làm tăng cholesterol trong máu, dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch, huyết áp cao và suy tim.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác: Bệnh có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tự miễn khác, như bệnh đái tháo đường loại 1 và bệnh Addison, khi hệ miễn dịch tiếp tục tấn công các cơ quan khác trong cơ thể.

Tác động đến chức năng sinh sản của phụ nữ

Một trong những vấn đề nghiêm trọng mà viêm tuyến giáp tự miễn có thể gây ra là ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, đặc biệt là ở phụ nữ. Hormone tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chu kỳ kinh nguyệt và điều hòa các chức năng sinh lý nữ. Khi tuyến giáp hoạt động không bình thường, có thể dẫn đến:

• Rối loạn kinh nguyệt: Phụ nữ bị viêm giáp Hashimoto có thể gặp phải các vấn đề về chu kỳ kinh nguyệt, chẳng hạn như kinh nguyệt không đều, thậm chí là vô kinh, làm giảm khả năng thụ thai.
• Khó khăn trong việc thụ thai: Suy giáp có thể làm giảm sự rụng trứng, dẫn đến khả năng mang thai thấp. Hormone tuyến giáp cần thiết để duy trì sự rụng trứng đều đặn, do đó việc thiếu hormone này có thể gây khó khăn cho việc thụ thai.
• Nguy cơ sảy thai và sinh non: Nếu phụ nữ mang thai và có viêm giáp Hashimoto mà không được điều trị, có thể tăng nguy cơ sảy thai, sinh non, và các vấn đề về thai kỳ như tiền sản giật.

Phương pháp chẩn đoán bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto

Viêm giáp Hashimoto thường không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, do đó việc chẩn đoán chính xác rất quan trọng. Các phương pháp chẩn đoán chủ yếu dựa vào xét nghiệm máu và hình ảnh học để xác định bệnh.

Xét nghiệm chức năng tuyến giáp

Xét nghiệm chức năng tuyến giáp giúp xác định mức độ hormone của tuyến giáp trong cơ thể, bao gồm:

• T3 và T4 (Thyroxine và Triiodothyronine): Mức thấp có thể chỉ ra suy giáp.
• TSH (Thyroid Stimulating Hormone): Mức cao bất thường có thể là dấu hiệu suy giáp khi kết hợp với T3 và T4 thấp.

Xét nghiệm kháng thể tự miễn

Chẩn đoán viêm giáp Hashimoto thường dựa vào sự hiện diện của các kháng thể tự miễn trong máu:

• Anti-TPO: Mức cao cho thấy hệ miễn dịch tấn công tuyến giáp.
• Anti-Tg: Loại này ít phổ biến nhưng cũng có thể xuất hiện.

Siêu âm tuyến giáp

Siêu âm tuyến giáp có thể được sử dụng để kiểm tra sự thay đổi kích thước và cấu trúc của tuyến giáp. Bệnh nhân viêm tuyến giáp Hashimoto có thể thấy tuyến giáp bị phì đại hoặc có các khối u nhỏ (nốt) trong tuyến giáp. Siêu âm giúp phát hiện những bất thường này và hỗ trợ trong việc xác định phương pháp điều trị thích hợp.

Sinh thiết tuyến giáp (nếu cần thiết)

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện sinh thiết tuyến giáp nếu có nghi ngờ về sự tồn tại của các tổn thương hoặc nốt trong tuyến giáp. Sinh thiết giúp thu thập mẫu mô để kiểm tra dưới kính hiển vi và xác định chính xác tình trạng của tuyến giáp.

Điều trị viêm tuyến giáp Hashimoto

Bệnh này không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát triệu chứng. Điều trị chủ yếu bao gồm bổ sung hormone của tuyến giáp thiếu hụt và điều chỉnh các yếu tố tự miễn.

• Liệu pháp thay thế hormone tuyến giáp: Sử dụng levothyroxine (hormone thyroxine tổng hợp) để bổ sung hormone thiếu hụt, giúp duy trì mức TSH ổn định và cải thiện triệu chứng bệnh. Liều lượng được điều chỉnh theo kết quả xét nghiệm và mức độ suy giáp.
• Điều trị kháng thể tự miễn: Hiện tại không có thuốc đặc trị nào được phê duyệt để làm giảm nồng độ kháng thể tự miễn trong bệnh Hashimoto. Điều trị chủ yếu tập trung vào việc bù đắp sự thiếu hụt hormone tuyến giáp bằng liệu pháp thay thế (Levothyroxine).
• Điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống: Một chế độ ăn lành mạnh hỗ trợ điều trị viêm giáp Hashimoto. Các lưu ý bao gồm:
  • Ăn đủ i-ốt, tránh thừa hoặc thiếu.
  • Thực phẩm chống viêm như trái cây, rau xanh, và hạt.
  • Tập thể dục giúp cải thiện chuyển hóa và sức khỏe tim mạch.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Xét nghiệm thường xuyên để theo dõi mức hormone và điều chỉnh thuốc khi cần thiết.

Chăm sóc và chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân

Chăm sóc tổng quát và dinh dưỡng là yếu tố quan trọng trong việc quản lý viêm tuyến giáp Hashimoto, giúp bệnh nhân cải thiện sức khỏe và kiểm soát triệu chứng hiệu quả. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng:

• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Kiểm tra mức độ hormone tuyến giáp và điều chỉnh liều thuốc thay thế hormone nếu cần thiết.
• Giảm căng thẳng: Thực hành các biện pháp như yoga, thiền để giảm stress, tránh làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
• Ngủ đủ giấc: Đảm bảo giấc ngủ đủ và chất lượng giúp phục hồi năng lượng và duy trì chức năng tuyến giáp.
• Tập thể dục nhẹ nhàng: Các hoạt động như đi bộ, bơi lội giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm mệt mỏi.
  Chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa: Ăn nhiều trái cây và rau xanh để giảm viêm và bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do.
• Cung cấp đủ i-ốt và selen: Tiêu thụ i-ốt từ hải sản và selen từ hạt Brazil để hỗ trợ chức năng tuyến giáp.
• Hạn chế gluten và goitrogens: Hạn chế thực phẩm như bông cải xanh, đậu nành, và các thực phẩm chứa gluten nếu cần thiết.
• Bổ sung vitamin D: Sử dụng các thực phẩm như cá hồi, lòng đỏ trứng để duy trì mức vitamin D và hỗ trợ chức năng miễn dịch.
• Uống đủ nước: Đảm bảo cơ thể luôn đủ nước để hỗ trợ hệ tiêu hóa và giữ da khỏe mạnh.

Phòng ngừa viêm tuyến giáp Hashimoto

• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Kiểm tra chức năng tuyến giáp định kỳ, đặc biệt đối với những người có tiền sử gia đình mắc bệnh tự miễn, giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Đảm bảo cung cấp đủ i-ốt và các dưỡng chất cần thiết cho tuyến giáp, đồng thời tránh thừa hoặc thiếu i-ốt, điều này có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp.
• Quản lý căng thẳng: Căng thẳng có thể làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh tự miễn. Các biện pháp thư giãn như yoga, thiền, hoặc tập thể dục giúp giảm stress và duy trì sức khỏe tinh thần.
• Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại: Các chất hóa học như thuốc trừ sâu và một số loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tự miễn. Việc giảm tiếp xúc với các chất này có thể giúp bảo vệ tuyến giáp.
• Bảo vệ hệ miễn dịch: Duy trì một hệ miễn dịch khỏe mạnh thông qua lối sống lành mạnh, bao gồm việc ăn uống đầy đủ và ngủ đủ giấc, giúp giảm nguy cơ các bệnh tự miễn như Hashimoto.