Uống thuốc kháng sinh nhiều có gây vô sinh không?

Thuốc kháng sinh là nhóm thuốc phổ biến trong điều trị nhiễm trùng. Tuy nhiên, nhiều người lo ngại liệu việc uống thuốc kháng sinh nhiều có gây vô sinh không? Cùng Diag tìm hiểu thực hư vấn đề này thông qua các nghiên cứu khoa học quốc tế nhé!

Uống kháng sinh nhiều có bị vô sinh không?

Hiện nay, chưa có bằng chứng cho thấy tất cả các loại kháng sinh đều gây vô sinh. Tuy nhiên, một số loại kháng sinh và cả thuốc giảm đau có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản nếu sử dụng kéo dài hoặc không theo hướng dẫn của bác sĩ. Dưới đây là một số điểm quan trọng từ các nghiên cứu và hướng dẫn y khoa:

1. Ảnh hưởng đến nam giới: Một số thuốc như nitrofurantoin, sulfasalazine và minocycline có thể làm suy giảm chất lượng tinh trùng hoặc ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh.

2. Ảnh hưởng đến nữ giới: Một phân tích khác cho thấy phụ nữ tiếp xúc với kháng sinh và một số thuốc giảm đau trước khi mang thai như macrolide, sulfonamide có thể đối mặt với nguy cơ cao hơn gây vô sinh, sảy thai hoặc dị tật thai nhi.

3. Gián tiếp gây vô sinh thông qua nhiễm trùng: Việc không điều trị kịp thời các bệnh nhiễm trùng như Chlamydia hoặc lậu, vốn cần kháng sinh, có thể dẫn đến viêm vùng chậu (PID) – một nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh nữ do tổn thương ống dẫn trứng.

4. Hệ lụy từ lạm dụng thuốc kháng sinh: Việc sử dụng thuốc này và thuốc giảm đau bừa bãi còn gây ra tình trạng kháng thuốc, tạo điều kiện cho các vi khuẩn nguy hiểm như lậu cầu kháng thuốc phát triển. Đây là những tác nhân có thể gây vô sinh nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời.

Những loại kháng sinh nào có nguy cơ gây vô sinh ở nữ giới?

Một số loại thuốc đã được chứng minh gây rối loạn hệ thống nội tiết, hormone, ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng hoặc làm tăng nguy cơ biến chứng thai kỳ nếu sử dụng trước hoặc trong quá trình mang thai.

Macrolide

Các loại thuốc nhóm macrolide như azithromycin, clarithromycin, và erythromycin thường được dùng để trị các bệnh nhiễm khuẩn hô hấp hoặc lây truyền qua đường tình dục.

Tuy nhiên, việc sử dụng macrolide trong thời gian trước khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ rối loạn chức năng sinh sản, vô sinh và dị tật thai nhi nếu có thai ngoài ý muốn. Ngoài ra, một số thuốc giảm đau như ibuprofen nếu dùng kéo dài cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng ở nữ giới.

Sulfonamide

Các thuốc như sulfamethoxazole thường được dùng phối hợp với trimethoprim (có trong Cotrimoxazole) để trị nhiễm trùng tiết niệu và hô hấp. Sulfonamide có thể can thiệp vào chuyển hóa axit folic – dưỡng chất quan trọng trong quá trình phân chia tế bào và phát triển của phôi thai – từ đó làm tăng nguy cơ sảy thai và ảnh hưởng đến khả năng mang thai.

Trimethoprim

Trimethoprim là thuốc kháng sinh có thể làm suy giảm nồng độ axit folic, từ đó gây ra rối loạn rụng trứng hoặc giảm khả năng làm tổ của phôi thai. Theo một số nghiên cứu dịch tễ, phụ nữ sử dụng trimethoprim trước hoặc trong quá trình chuẩn bị mang thai có nguy cơ cao hơn gặp các vấn đề liên quan đến sinh sản.

Những loại kháng sinh nào có nguy cơ gây vô sinh ở nam giới?

Ở nam giới, ngoài việc sử dụng các chất có hại cho chức năng sinh sản, gây vô sinh như thuốc lá, cần sa, thuốc gây nghiện, việc hóa trị hoặc sử dụng, thuốc chống trầm cảm, kháng sinh cũng có nguy cơ ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. Trong đó, một số thuốc có thể làm giảm tạm thời hoặc lâu dài các chỉ số liên quan, đặc biệt khi sử dụng liều cao hoặc kéo dài.

Sulfasalazine

Đây là loại thuốc chống viêm có tính kháng sinh, thường dùng để trị bệnh viêm loét đại tràng hoặc viêm khớp dạng thấp. Nghiên cứu cho thấy sulfasalazine có thể gây giảm số lượng tinh trùng và ảnh hưởng đến khả năng di động của tinh trùng. Tuy nhiên, các tác động này thường có thể hồi phục sau khi ngưng thuốc chống viêm trong vòng vài tháng.

Minocycline

Minocycline là một kháng sinh nhóm tetracycline, phổ biến trong trị mụn trứng cá và các nhiễm khuẩn mạn tính. Nó được xác định là độc hại ở mọi nồng độ, làm giảm đáng kể khả năng di động của tinh trùng ở nam giới và gây tổn thương cấu trúc.

Nitrofurantoin

Được sử dụng chủ yếu để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu, nitrofurantoin cũng được ghi nhận có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh tinh ở nam giới. Một số nghiên cứu tiền lâm sàng trên động vật cho thấy thuốc này có thể làm giảm sản xuất tinh trùng hoặc thay đổi hình thái tinh trùng khi dùng liều cao hoặc dài ngày.

Những lưu ý khi sử dụng thuốc kháng sinh

Uống kháng sinh nhiều có bị vô sinh không phụ thuộc vào việc sử dụng thuốc, nó có thể gây vô sinh nếu sử dụng sai cách hoặc kéo dài. Để sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả, cần ghi nhớ những nguyên tắc sau:

1. Chỉ uống thuốc khi có chỉ định của bác sĩ
   Không nên tự ý mua và sử dụng kháng sinh khi chưa có chẩn đoán rõ ràng. Kháng sinh không có tác dụng với virus, nên không dùng để trị các bệnh cảm cúm thông thường.
2. Dùng đúng liều, đúng thời gian
   Ngưng thuốc sớm hoặc dùng kéo dài hơn chỉ định đều có thể gây hại. Việc dùng không đủ liều có thể khiến vi khuẩn kháng thuốc, còn lạm dụng lại dễ gây tác dụng phụ, ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản.
3. Thông báo tiền sử bệnh và thuốc đang dùng
   Trước khi dùng thuốc, hãy thông báo với bác sĩ nếu bạn đang dùng thuốc giảm đau dài ngày hoặc chữa trị vô sinh, rối loạn nội tiết, thuốc cao huyết áp hoặc chuẩn bị mang thai để được kê đơn phù hợp, tránh các nhóm thuốc có nguy cơ gây vô sinh.
4. Không dùng lại đơn cũ hoặc chia sẻ thuốc
   Mỗi loại kháng sinh phù hợp với từng loại vi khuẩn. Việc tự ý dùng lại đơn thuốc cũ hoặc chia sẻ thuốc với người khác là rất nguy hiểm và làm tăng nguy cơ kháng thuốc.
5. Tái khám đúng hẹn
   Sau khi kết thúc liệu trình, việc tái khám giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị, kiểm tra các tác dụng phụ và điều chỉnh nếu cần – đặc biệt quan trọng với các cặp vợ chồng đang chữa trị hiếm muộn.

Lời kết

Hy vọng bài viết này đã giải đáp được vấn đề uống kháng sinh nhiều có bị vô sinh không. Hãy lưu ý dùng đúng chỉ định và theo hướng dẫn của bác sĩ để giảm nguy cơ ảnh hưởng đến chức năng sinh sản. Luôn thận trọng và tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi dùng thuốc để bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài.

Xem thêm: Uống isotretinoin có bị vô sinh không?