Uống rượu bia nhiều gây vô sinh ở nam và nữ

Uống bia nhiều có bị vô sinh không?

Nhiều minh chứng và nghiên cứu khoa học hiện có đã khẳng định: Lạm dụng rượu bia dẫn đến vô sinh ở cả nam và nữ. Các chuyên gia y tế nhấn mạnh rằng không có loại nào là “an toàn hơn” nếu tiêu thụ không đúng cách. Phái mạnh có thể bị suy giảm chất lượng tinh trùng, phụ nữ bị suy buồng trứng và rối loạn rụng trứng. Đồng thời, cả hai giới đều bị rối loạn nội tiết sinh dục và góp phần vào nguy cơ vô sinh.

Nguy cơ vô sinh do uống rượu và uống bia khác nhau thế nào?

Để giúp bạn hiểu rõ, DIAG giải thích dựa trên 3 tiêu chí: nồng độ cồn, lượng tiêu thụ phổ biến và tốc độ ảnh hưởng.

Dù là rượu hay bia, nếu sử dụng vượt mức khuyến cáo và kéo dài thì đều có thể gây vô sinh ở cả nam và nữ. Vậy nên cần tránh uống rượu bia để bảo vệ sức khỏe sinh sản tốt nhất.

Uống bia rượu nhiều gây vô sinh ở nam giới

Việc lạm dụng rượu bia có thể đẩy nhanh tốc độ tổn thương đến sức khỏe sinh sản của phái mạnh, thậm chí gây nên vô sinh.

Một nghiên cứu tổng hợp và phân tích các tài liệu khoa học của Renata Finelli cùng cộng sự đã đánh giá ảnh hưởng của việc tiêu thụ rượu bia đến sức khỏe sinh sản nam giới. Nghiên cứu đã chỉ ra 4 cơ chế mà rượu bia ảnh hướng đến khả năng sinh sản của phái mạnh [1].

1. Stress oxy hóa: Rượu bia làm tăng sản sinh các gốc tự do (ROS), gây mất cân bằng với các chất chống oxy hóa trong tinh hoàn. Hậu quả là gây tổn thương tế bào sinh tinh, tinh trùng yếu, đứt gãy ADN và giảm khả năng di chuyển của tinh trùng.
2. Rối loạn trục nội tiết: Rượu bia làm giảm sản xuất testosterone bằng cách tác động lên vùng dưới đồi và tuyến yên. Nam giới bị suy giảm nồng độ hormone LH, FSH và testosterone, từ đó làm giảm khả năng sinh tinh.
3. Tổn thương trực tiếp tế bào Leydig và Sertoli: Rượu bia tác động lên các tế bào sản xuất testosterone (Leydig) và tế bào hỗ trợ tinh trùng (Sertoli). Hậu quả là làm suy giảm đáng kể chức năng sản xuất tinh trùng.
4. Thay đổi cấu trúc và chức năng tinh trùng: Rượu bia ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động, số lượng, hình dạng và tính toàn vẹn ADN tinh trùng. Nhiều trường hợp có hiện tượng tăng dị dạng tinh trùng và giảm khả năng thụ tinh.

Nghiên cứu cũng tổng hợp một số dữ liệu dịch tễ học về các nam giới uống rượu nhiều hơn 14 đơn vị/tuần. Tinh trùng của những nam giới này có nồng độ và khả năng di động thấp với mức độ tổn thương ADN tăng cao.

Một đơn vị rượu bia (alcohol unit) tương đương khoảng 10 gram ethanol nguyên chất, bất kể đó là bia, rượu vang hay rượu mạnh. Đơn vị này giúp chuẩn hóa nhằm dễ theo dõi mức tiêu thụ. Khi quy đổi ra ml đồ uống thực tế: 1 đơn vị bia (5%) tương đương 1 lon 330 ml; 1 đơn vị rượu vang (12%) tương đương 1 ly nhỏ 100 ml; 1 đơn vị rượu mạnh (40%) tương đương 1 shot 25 ml.

Xem thêm: Thực phẩm gây vô sinh ở nam giới

Nghiên cứu này đã nhận định: Việc tiêu thụ rượu có tác động rõ rệt đến chất lượng tinh dịch, hệ nội tiết và khả năng sinh sản ở phái mạnh, đặc biệt nếu tiêu thụ ở liều lượng cao và kéo dài. Mặc dù vậy, tình trạng này có thể được cải thiện nếu kiểm soát kịp thời. Việc giảm tiêu thụ rượu bia có thể cải thiện đáng kể các chỉ số tinh dịch.

Để đảm bảo khả năng có con trong tương lai, các chuyên gia nhấn mạnh rằng: Phái mạnh nên hạn chế hoặc ngừng uống rượu nếu đang có kế hoạch có con.

Xem thêm: Uống sữa đậu nành có vô sinh không?

Một nghiên cứu khác đã được thực hiện tại Trung Quốc để đánh giá mối liên hệ giữa mức độ tiêu thụ rượu bia và các chỉ số tinh dịch ở nam giới mắc vô sinh nguyên phát và thứ phát [2].

Vô sinh nguyên phát là khi một cặp vợ chồng chưa từng có con dù đã QHTD đều đặn không bảo vệ trong ít nhất 1 năm. Vô sinh thứ phát là khi cặp đôi đã từng có con hoặc mang thai trước đó, nhưng sau đó không thể có thai lại dù không sử dụng biện pháp tránh thai trong thời gian tương tự.

Nhóm tác giả phân tích các chỉ số tinh dịch và các yếu tố lối sống của 776 nam giới mắc vô sinh, được phân loại theo mức tiêu thụ rượu bia:

• Không uống: 0 đơn vị/tuần.
• Uống vừa phải: < 9 đơn vị/tuần.
• Uống nhiều: ≥ 9 đơn vị/tuần.

Kết quả nghiên cứu cho thấy: Nhóm vô sinh thứ phát uống rượu bia nhiều có nồng độ tinh trùng thấp hơn so với người không uống. Đặc biệt, nhóm này có nguy cơ cao về nồng độ tinh trùng bất thường.

Trong khí đó, nhóm nam giới vô sinh nguyên phát không tìm thấy mối liên hệ đáng kể giữa mức tiêu thụ rượu bia và các chỉ số tinh dịch.

Nghiên cứu này cũng dựa trên các cơ chế tương tự như ở nghiên cứu của Renata Finelli và cộng sự đã đề cập bên trên. Các kết quả từ nghiên cứu đã nhấn mạnh mức độ ảnh hưởng của việc tiêu thụ nhiều rượu bia sẽ làm giảm khả năng có con ở những nam giới đã từng có con trước đó.

Nhìn chung, các nghiên cứu hiện nay đều chỉ ra rằng tiêu thụ rượu bia đều có thể dẫn đến vô sinh nam. Vậy nên cần tránh uống rượu bia để bảo vệ khả năng sinh sản, đặc biệt nếu bạn đang mong muốn có con.

Uống rượu bia nhiều gây vô sinh ở nữ giới

Nữ giới cũng bị suy giảm khả năng có con nếu uống rượu bia thiếu kiểm soát. Một số tài liệu khoa học cho thấy: Phụ nữ tiêu thụ hơn 7 ly rượu mỗi tuần có khả năng mang thai thấp hơn 7% sau điều trị vô sinh [3].

Trong một nghiên cứu của Dazhi Fan và các cộng sự (2017) đã khẳng định việc uống rượu bia (dù ít hay nhiều) đều làm giảm khả năng mang thai tự nhiên ở phụ nữ [4].

Đây được xem là một bằng chứng mạnh mẽ cho thấy rượu bia có tác động tiêu cực đến khả năng mang thai của nữ giới. Nhóm tác giả đã thực hiện phân tích tổng hợp dựa trên 19 nghiên cứu khác nhau với tổng cộng 98.657 đối tượng phụ nữ. Vậy nên dữ liệu và kết quả từ nghiên cứu này có giá trị thực tiễn rất cao.

Nghiên cứu dựa trên một số giả định sinh lý học được đề xuất như sau:

• Rượu bia ảnh hưởng đến trục hạ đồi – tuyến yên – buồng trứng, làm thay đổi nội tiết tố, gây rối loạn phóng noãn và rối loạn rụng trứng.
• Sử dụng rượu bia kéo dài gây tổn thương tế bào trứng và giảm khả năng thụ tinh, từ đó làm suy giảm dự trữ buồng trứng.
• Rượu bia ảnh hưởng đến khả năng làm tổ của phôi trong niêm mạc tử cung.
• Rượu bia tăng stress oxy hóa và gây tổn thương ADN ở trứng hoặc mô sinh sản.

Dựa trên các giả định này mà Dazhi Fan và các cộng sự đã tổng kết được nhiều kết quả quan trọng:

• Phụ nữ uống ≤ 12.5g ethanol/ngày có khả năng thụ thai thấp hơn 11% so với người không uống rượu.
• Phụ nữ uống > 12.5g ethanol/ngày có khả năng thụ thai giảm đến 23% so với người không uống rượu.
• Mỗi lần tăng thêm 12.5g ethanol/ngày thì có thể làm giảm xác suất thụ thai thêm 2%.

Đáng chú ý, các thông số này vẫn giữ nguyên sau khi điều chỉnh yếu tố gây nhiễu như tuổi, chỉ số BMI, tần suất QHTD và hút thuốc. Điều này có thể nhận định rằng khả năng sinh sản của phụ nữ chịu tác động trực tiếp bởi việc tiêu thụ rượu. Lượng rượu bia tiêu thụ càng cao thì khả năng thụ thai càng giảm mạnh.

Xem thêm: Con trai ăn đậu phụ có bị vô sinh không?

Một nghiên cứu khác đã được thực hiện sau đó (2020) nhằm đánh giá tổng hợp và phân tích các tác động của việc hút thuốc, tiêu thụ rượu và sử dụng ma túy đến chức năng sinh sản ở nữ giới. Đáng chú ý, nghiên cứu này đã nhấn mạnh việc tiêu thụ rượu bia tác động đáng kể đến nội tiết tố sinh sản, gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, rối loạn rụng trứng, ảnh hưởng xấu đến tử cung và phôi thai, đặc biệt là làm tăng nguy cơ mắc lạc nội mạc tử cung [5].

Rượu bia có thể:

• Làm tăng estrogen và giảm progesterone, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và khả năng rụng trứng.
• Gây ra chu kỳ kinh nguyệt không đều và rối loạn rụng trứng, làm giảm khả năng thụ thai.
• Làm giảm khả năng co bóp của cơ trơn ống dẫn trứng, ảnh hưởng đến việc di chuyển của trứng và phôi.
• làm giảm sự tăng sinh và tăng quá trình chết tế bào (apoptosis) của tế bào nuôi phôi, ảnh hưởng đến khả năng làm tổ của phôi trong tử cung.
• Tăng nguy cơ phát triển lạc nội mạc tử cung, một nguyên nhân phổ biến gây vô sinh ở nữ giới.

Nghiên cứu cho thấy việc tiêu thụ rượu bia ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản của nữ giới thông qua nhiều cơ chế khác nhau. Ngay cả khi uống ở mức độ thấp, rượu bia vẫn có ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản.

Mặc dù một số nghiên cứu trước đó có kết quả không đồng nhất, nhưng tổng thể các bằng chứng hiện tại ủng hộ cần hạn chế hoặc tránh tiêu thụ rượu bia để bảo vệ sức khỏe sinh sản. Với những phụ nữ đang cố gắng mang thai hoặc đang điều trị vô sinh hiếm muộn nên tránh hoàn toàn lối sống uống rượu bia để tối ưu hóa khả năng thụ thai.

Lượng rượu bia an toàn theo khuyến nghị của WHO và các tổ chức y tế quốc tế

Không có mức tiêu thụ rượu nào là hoàn toàn an toàn và mọi mức độ tiêu thụ đều có nguy cơ gây hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu cần thiết phải uống thì bạn nên áp dụng theo mức khuyến cáo như sau:

• Nam giới: ≤ 2 đơn vị/ngày – tương đương 660 ml bia (5%), hoặc 200 – 240 ml rượu mạnh (12%), hoặc 60 ml rượu mạnh (40%).
• Nữ giới: ≤ 1 đơn vị/ngày – tương đương 330 ml bia (5%), hoặc 100 – 120 ml rượu mạnh (12%), hoặc 30 ml rượu mạnh (40%).
• Nếu một ngày không uống thì không uống bù vào ngày hôm sau.

Đặc biệt, những trường hợp sau cần hạn chế tối đa hoặc tránh hoàn toàn rượu bia:

• Người dưới 18 tuổi.
• Người có bệnh gan, tim mạch, tâm thần.
• Người đang sử dụng thuốc tương tác với cồn.

Đặc biệt, phụ nữ mang thai hoặc đang có kế hoạch thai cần tránh òoàn toàn rượu bia. Ethanol trong rượu bia dễ tác động trực tiếp đến sự phát triển của em bé. Từ đó có thể gây dị tật bẩm sinh, sảy thai, thai lưu, sinh non hoặc hội chứng rối loạn do rượu ở bào thai (FASD).

Lời kết

Như vậy vấn đề uống bia nhiều có bị vô sinh không đã có câu trả lời. Thói quen này có thể trực tiếp dẫn đến vô sinh ở cả nam và nữ. Vậy nên cần tránh hoàn toàn nếu bạn đang có kế hoạch có con.

Nguồn nghiên cứu tham khảo:

[1] Nghiên cứu “Impact of Alcohol Consumption on Male Fertility Potential: A Narrative Review” (Tác động của việc tiêu thụ rượu đến khả năng sinh sản của nam giới).

[2] Nghiên cứu “Association of Alcohol Intake and Semen Parameters in Men With Primary and Secondary Infertility: A Cross-Sectional Study” (Mối liên quan giữa lượng rượu tiêu thụ và các thông số tinh dịch ở nam giới bị vô sinh nguyên phát và thứ phát).

[3] Tài liệu “Alcohol may lower pregnancy odds in women undergoing fertility treatment – but caffeine is no problem” (Rượu có thể làm giảm khả năng mang thai ở phụ nữ đang điều trị hiếm muộn – nhưng caffeine không phải là vấn đề).

[4] Nghiên cứu “Female alcohol consumption and fecundability: a systematic review and dose-response meta-analysis” (Tiêu thụ rượu ở phụ nữ và khả năng sinh sản).

[5] Nghiên cứu “Smoke, alcohol and drug addiction and female fertility” (Nghiện thuốc lá, rượu và ma túy và khả năng sinh sản của phụ nữ).