Tình trạng vô sinh hiện nay tại Việt Nam: Lý giải nguyên nhân

Tình trạng vô sinh hiện nay tại Việt Nam

Thực tế tại Việt Nam cho thấy, tỷ lệ vô sinh ở các cặp vợ chồng trẻ là 7.7% với mức ước tính tương đương khoảng 700.000 – 1.000.000 đôi vợ chồng bị vô sinh hiếm muộn trên phạm vi toàn quốc. Đây là nhận định dựa trên kết quả nghiên cứu hợp tác giữa Bệnh viện Phụ sản Trung ương và Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Nghiên cứu này đã được thực hiện trên 14.300 đôi vợ chồng trẻ trong độ tuổi sinh sản (15 – 49) ở 8 tỉnh thành đại diện cho 8 vùng sinh thái đặc trưng của Việt Nam.

Nhiều chuyên gia y tế cũng nhận định, tình trạng vô sinh hiếm muộn tại Việt Nam có xu hướng gia tăng nhanh chóng và ngày càng trẻ hóa. Nếu như khoảng 10 năm trước đây Bệnh viện Phụ sản Trung ương tiếp nhận chỉ 1 đến 2 ca vô sinh thì con số này đã tăng gấp 20 lần ở thời điểm hiện tại.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đưa ra những kết quả thống kê cho thấy Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ vô sinh cao nhất thế giới, trong đó 50% tổng số ca mắc dưới 30 tuổi. Thống kê cũng chỉ ra tỷ lệ vô sinh với nguyên nhân do nam giới chiếm 40%, do nữ giới chiếm 40%, do cả hai vợ chồng là 10% và vô sinh không rõ nguyên nhân là 10%.

Điều này nhấn mạnh rằng nguyên nhân dẫn đến vô sinh có thể xuất phát từ cả hai phía. Việc hiểu rõ căn nguyên của vấn đề sẽ giúp các cặp đôi dễ dàng cảm thông và có những quyết định đúng đắn nhằm đảm bảo đời sống hôn nhân hạnh phúc.

Vì sao vô sinh ngày càng nhiều?

Vô sinh có hai dạng là vô sinh nguyên phát và vô sinh thứ phát. Theo nghiên cứu từ Bệnh viện Phụ sản Trung ương và Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, tỷ lệ vô sinh nguyên phát chiếm khoảng 3.9% và vô sinh thứ phát khoảng 3.8%.

Có thể hiểu:

• Vô sinh nguyên phát: Là khi vợ chồng chưa từng có thai sau ít nhất 1 năm quan hệ tình dục đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai.
• Vô sinh thứ phát: Là khi vợ chồng đã từng có thai (dù tự nhiên hay hỗ trợ sinh sản), nhưng sau đó không thể mang thai lại dù không sử dụng biện pháp tránh thai trong ít nhất 1 năm.

Để giải thích cho vô sinh nguyên phát, ThS. BS. Hồ Mạnh Tường – Tổng Thư ký Hội Nội tiết sinh sản và Vô sinh TPHCM cho biết, có đến 50% trường hợp có nguyên nhân xuất phát từ nam giới (người chồng). Điều này đã giúp giải oan cho định kiến vô sinh hiếm muộn đến từ phái nữ từ bao đời nay.

ThS. BS. Hồ Mạnh Tường cũng chỉ ra nguyên nhân vô sinh thứ phát rất đa dạng, có thể xuất phát từ những bất thường bẩm sinh trong hệ thống sinh sản. Một số người có bất thường về cơ quan sinh sản từ khi sinh ra như tắc vòi trứng (ở nữ), tinh hoàn ẩn hoặc không có ống dẫn tinh (ở nam).

Xem thêm: Vô sinh có di truyền không?

Một số trường hợp khác có nguyên nhân xuất phát từ tình trạng rối loạn nội tiết tố. Sự suy giảm hormone sinh dục nam (như testosterone) và hormone sinh dục nữ (như estrogen) làm làm ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng tinh trùng hoặc trứng. Điều này cũng tạo nên một thử thách lớn đối với các cặp đôi đang đi theo xu hướng “kết hôn muộn” hoặc chậm trễ trong tầm soát khả năng sinh sản.

Theo GS. TS. Nguyễn Viết Tiến – Thứ trưởng Bộ Y Tế, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản quốc gia, vô sinh hiếm muộn không chỉ do bẩm sinh mà còn do thói quen sống hàng ngày. Mặc dù các cặp đôi đã sinh con lần 1 bình thường nhưng vẫn không thể có con ở những lần thụ thai tiếp theo.

Trung tâm Nghiên cứu Di truyền và Sức khỏe Sinh sản TPHCM đã thực hiện một số nghiên cứu tinh dịch đồ. Kết quả nghiên cứu cho thấy sự bất thường ở tinh trùng đang có xu hướng gia tăng. Trong đó, có đến 85.44% mẫu tinh dịch có sự bất thường về hình dáng, mật độ và khả năng di chuyển của tinh trùng.

Nguyên nhân của sự bất thường này đến từ lối sống không lành mạnh khiến chất lượng tinh trùng ngày càng giảm sút. Đặc biệt là ở nam giới thường xuyên hút thuốc, uống rượu bia, căng thẳng kéo dài, dinh dưỡng kém hoặc mặc quần quá chật. Điều này cũng góp phần giải thích cho tỷ lệ vô sinh thứ phát ở nam giới đang tăng nhanh trong những năm gần đây.

Đối với nữ giới, việc nạo phá thai, sử dụng thuốc tránh thai không an toàn, bệnh lý phụ khoa hoặc cổ tử cung… là những nguyên nhân gây vô sinh thứ phát – GS. TS. Nguyễn Viết Tiến nhấn mạnh.

Dù vô sinh nguyên phát hay thứ phát, điểm chung là nhiều cặp vợ chồng chủ quan và cho rằng chỉ cần “để tự nhiên” là sẽ có con. Tâm lý trì hoãn khiến nhiều cặp đôi trẻ hiện đại (để lo sự nghiệp, tài chính) vô tình bỏ qua bước kiểm tra sức khỏe sinh sản định kỳ.

Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo rằng nếu sau 6 – 12 tháng quan hệ đều đặn không có thai thì nên chủ động thăm khám. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những cặp đôi có kế hoạch sinh con nhằm phòng ngừa và chữa trị vô sinh kịp thời.

Xem thêm: Nguyên nhân gây vô sinh ở tuổi dậy thì

Giải pháp cần thiết để giảm tỷ lệ vô sinh

Để giảm tỷ lệ vô sinh đang ngày càng gia tăng tại Việt Nam, giải pháp đầu tiên và quan trọng nhất là chủ động tầm soát sức khỏe sinh sản sớm. GS. TS. Nguyễn Viết Tiến khuyến cáo tất cả cặp đôi cần khám sức khỏe tiền hôn nhân để đánh giá chức năng sinh sản trước khi lập gia đình. Việc này không chỉ phát hiện sớm các vấn đề vô sinh hiếm muộn mà còn hỗ trợ điều trị hiệu quả và tăng khả năng mang thai tự nhiên.

Hiện nay có nhiều giải pháp chữa vô sinh hiếm muộn đang được triển khai tại Việt Nam nhằm giúp các cặp đôi có cơ hội sinh con. Các phương pháp này được lựa chọn tùy theo nguyên nhân, tình trạng sức khỏe sinh sản và kết hợp với khoa học kỹ thuật hiện đại.

Những trường hợp vô sinh do viêm nhiễm sinh dục, rối loạn nội tiết tố, suy sinh dục hoặc rối loạn cương dương thường được chỉ định điều trị bằng thuốc. Nếu vô sinh do tắc nghẽn ống dẫn tinh, u nang buồng trứng… thì cần phẫu thuật nội soi hoặc vi phẫu để khôi phục khả năng sinh sản tự nhiên.

Một số trường hợp có thể ứng dụng thụ tinh nhân tạo (IUI) hoặc thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Đây là những phương pháp có tỷ lệ thành công cao giúp các cặp đôi dễ có con hơn.

Hiện tại Việt Nam đã triển khai thành công kỹ thuật kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI) và phẫu thuật vi phẫu tinh hoàn tìm tinh trùng (MicroTESE). Cả hai đều có giá trị cao trong việc điều trị vô sinh hiếm muộn ở các trường hợp nam giới bị vô tinh hoàn toàn.

Nhìn chung, tình trạng vô sinh hiện nay tại Việt Nam đang có xu hướng tăng cao và cần được kiểm soát tốt. Mặc dù có thể được điều trị nhưng các chuyên gia y tế nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thăm khám sức khỏe sinh sản định kỳ. Đây là giải pháp hiệu quả và tiết kiệm giúp tăng tỷ lệ có con, đặc biệt là ở những cặp đôi trẻ đang có xu hướng “kết hôn muộn.”

Xem thêm: Khám vô sinh hết bao nhiêu tiền?