Khám sức khỏe sinh sản cần khám những gì?

Khám sức khỏe sinh sản là một trong những bước quan trọng giúp đánh giá khả năng sinh sản của cả nam và nữ, phát hiện các bệnh lý tiềm ẩn và chuẩn bị tốt nhất cho quá trình mang thai. Trong bài viết này, hãy cùng Diag tìm hiểu chi tiết khám sức khỏe sinh sản là khám những gì, những lợi ích của và các lưu ý quan trọng khi thực hiện.

Khám sức khỏe sinh sản là gì?

Khám sức khỏe sinh sản là quá trình khám sức khỏe tổng quát về tình trạng sức khỏe liên quan đến khả năng sinh sản của nam và nữ. Mục đích của việc khám này là để phát hiện sớm các vấn đề có thể ảnh hưởng đến sinh sản, từ đó có hướng điều trị hoặc can thiệp kịp thời nhằm bảo vệ sức khỏe sinh sản và nâng cao cơ hội thụ thai.

Việc Khám sức khỏe tổng quát về sinh sản không chỉ giúp các cặp đôi chuẩn bị tốt hơn cho việc mang thai mà còn giúp bảo vệ sức khỏe lâu dài, phòng tránh các bệnh lý ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Tầm quan trọng của kiểm tra sức khỏe sinh sản nữ và nam

Khám sức khỏe sinh sản đóng vai trò quan trọng đối với cả nam và nữ, đặc biệt trong việc chuẩn bị cho kế hoạch mang thai, cụ thể:

• Giúp phát hiện sớm các vấn đề ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
• Tầm soát và phòng tránh các bệnh lý truyền nhiễm như viêm gan B, HIV
• Kiểm tra các yếu tố di truyền và nguy cơ dị tật bẩm sinh ở thai nhi
• Chuẩn bị sức khỏe tốt nhất trước khi mang thai
• Tư vấn kế hoạch sinh sản phù hợp
• Giảm căng thẳng, lo lắng về khả năng sinh sản
• Khám định kỳ giúp chăm sóc sức khỏe sinh sản hiệu quả, lâu dài

Ai nên khám sức khỏe sinh sản?

Khám sức khỏe sinh sản cho nữ, nam hay sức khỏe tiền hôn nhân có thể được tiến hành tùy vào các yếu tố sức khỏe, độ tuổi và lịch sử bệnh lý. Dưới đây là một số đối tượng nên đi khám:

Khám sức khỏe dự phòng

Tất cả các cặp đôi đang có kế hoạch kết hôn (tiền hôn nhân) hoặc chuẩn bị mang thai (tiền mang thai), dù đang cảm thấy hoàn toàn khỏe mạnh nên thực hiện khám sức khỏe sinh sản. Đây là bước kiểm tra tổng quát nhằm:

• Sàng lọc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (viêm gan B, HIV, giang mai…) có thể ảnh hưởng đến thai nhi.
• Phát hiện các bệnh lý di truyền thể ẩn (như Thalassemia) để tư vấn nguy cơ cho con.
• Đảm bảo sức khỏe tổng thể của người mẹ đủ điều kiện cho một thai kỳ an toàn.
• Tư vấn về tiêm phòng, bổ sung dinh dưỡng (acid folic) trước khi mang thai.

Khám chẩn đoán và điều trị vô sinh – hiếm muộn

Khám sức khỏe sinh sản nhằm tìm kiếm nguyên nhân cụ thể gây ra tình trạng chậm có con để có phác đồ điều trị chuyên sâu. Các cặp đôi nên thực hiện khám gồm:

• Quan hệ tình dục đều đặn, không dùng biện pháp tránh thai trong 12 tháng nhưng chưa thụ thai (đối với vợ dưới 35 tuổi).
• Quan hệ tình dục đều đặn, không dùng biện pháp tránh thai trong 6 tháng nhưng chưa thụ thai (đối với vợ từ 35 tuổi trở lên).
• Các trường hợp có tiền sử rõ ràng về các vấn đề sinh sản (kinh nguyệt không đều, tiền sử phẫu thuật vùng chậu, bất thường ở cơ quan sinh dục…).

Xem thêm: Độ tuổi có sức khỏe sinh sản tốt nhất

Khám sức khỏe sinh sản cần khám những gì?

Quá trình khám sẽ được chia thành các bước từ cơ bản đến nâng cao, tùy thuộc vào tình trạng của từng cặp đôi.

Gói khám dự phòng cơ bản

Dành cho cả hai vợ chồng

• Khám tổng quát: Là bước đầu tiên và vô cùng quan trọng trong quá trình chuẩn bị mang thai. Việc đo huyết áp, cân nặng và khai thác tiền sử bệnh cá nhân cũng như gia đình giúp bác sĩ đánh giá được tình trạng sức khỏe tổng thể của cả hai vợ chồng. Những chỉ số này không chỉ phản ánh sức khỏe hiện tại mà còn giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn như cao huyết áp, béo phì hay các bệnh mãn tính có thể ảnh hưởng đến thai kỳ.
• Xét nghiệm máu cơ bản: Xét nghiệm máu cơ bản bao gồm công thức máu và đo đường huyết là những bước kiểm tra thiết yếu để đánh giá các chỉ số sức khỏe nền tảng. Công thức máu giúp phát hiện các tình trạng như thiếu máu, nhiễm trùng hoặc rối loạn máu khác có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và thai nhi. Đường huyết được kiểm tra nhằm phát hiện nguy cơ tiểu đường, một trong những bệnh lý phổ biến có thể gây biến chứng thai kỳ nghiêm trọng. Việc thực hiện các xét nghiệm này giúp đảm bảo rằng cả hai vợ chồng đều không mắc các bệnh nền có thể ảnh hưởng đến quá trình thụ thai và sự phát triển của thai nhi.
• Sàng lọc các bệnh lây nhiễm quan trọng: Sàng lọc các bệnh lây nhiễm như viêm gan B, HIV và giang mai là bước không thể thiếu trong khám sức khỏe sinh sản. Những bệnh này có khả năng lây truyền từ mẹ sang con trong thai kỳ hoặc khi sinh, gây ra những hậu quả nghiêm trọng như dị tật bẩm sinh, suy giảm miễn dịch hoặc thậm chí tử vong ở trẻ sơ sinh. Việc phát hiện sớm các bệnh này giúp bác sĩ có thể tư vấn và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
• Xét nghiệm sàng lọc bệnh di truyền: Thalassemia là một trong những bệnh di truyền phổ biến và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng cho thai nhi nếu cả bố và mẹ đều mang gen bệnh. Xét nghiệm sàng lọc bệnh di truyền giúp phát hiện những người mang gen bệnh, từ đó các cặp đôi có thể nhận được tư vấn chuyên sâu về nguy cơ di truyền và lựa chọn phương án sinh sản phù hợp.

Dành riêng cho nữ

• Khám phụ khoa: Bao gồm âm đạo, cổ tử cung, tử cung và buồng trứng. Qua khám, bác sĩ có thể phát hiện các viêm nhiễm, tổn thương hoặc bất thường cấu trúc có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai hoặc gây ra các biến chứng trong thai kỳ.
• Siêu âm tử cung – phần phụ qua ngã bụng: Siêu âm tử cung và phần phụ là phương pháp hình ảnh không xâm lấn giúp đánh giá chính xác cấu trúc và chức năng của tử cung, buồng trứng và vòi trứng. Thông qua siêu âm, bác sĩ có thể phát hiện các dị dạng tử cung, u nang buồng trứng, u xơ tử cung hoặc tắc vòi trứng – những nguyên nhân phổ biến gây khó khăn trong việc thụ thai.
• Tư vấn tiêm phòng: Tiêm phòng các loại vaccine như sởi – quai bị – rubella, cúm và thủy đậu trước khi mang thai là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhằm bảo vệ mẹ và thai nhi khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Những bệnh này có thể gây ra dị tật bẩm sinh, sảy thai hoặc các biến chứng nghiêm trọng trong thai kỳ.

Dành riêng cho nam

Xét nghiệm tinh dịch đồ là phương pháp đánh giá chất lượng và số lượng tinh trùng trong mẫu tinh dịch của người chồng. Kết quả xét nghiệm giúp xác định khám sức khỏe sinh sản nam giới, phát hiện các bất thường như số lượng tinh trùng thấp, tinh trùng yếu hoặc có hình thái bất thường. Đây là thông tin quan trọng giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán nguyên nhân khó thụ thai và tư vấn các biện pháp hỗ trợ sinh sản phù hợp.

Các xét nghiệm chuyên sâu

Các xét nghiệm chỉ thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ hoặc khi khám hiếm muộn

Dành cho nữ

• Xét nghiệm nội tiết tố: Xét nghiệm nội tiết tố bao gồm các hormone như AMH (Anti-Müllerian Hormone), FSH (Follicle Stimulating Hormone), LH (Luteinizing Hormone) và các hormone khác như Estradiol, Prolactin nhằm đánh giá chức năng buồng trứng và khả năng dự trữ nang noãn của nữ giới. Trong đó, xét nghiệm AMH đặc biệt quan trọng vì nó phản ánh chính xác số lượng nang noãn còn lại trong buồng trứng, từ đó dự đoán khả năng sinh sản và thời gian mãn kinh.
• Siêu âm theo dõi nang noãn: Siêu âm nang noãn là kỹ thuật sử dụng sóng siêu âm để quan sát sự phát triển của các nang noãn trong buồng trứng, thường thực hiện qua ngã âm đạo hoặc ngã bụng. Qua siêu âm, bác sĩ có thể đánh giá số lượng nang noãn, kích thước và sự trưởng thành của các nang, đồng thời theo dõi quá trình rụng trứng trong chu kỳ kinh nguyệt. Đây là bước quan trọng giúp xác định xem có sự rụng trứng đều đặn hay không, từ đó đánh giá khả năng thụ thai tự nhiên hoặc lên kế hoạch điều trị hỗ trợ sinh sản phù hợp.
• Chụp X-quang tử cung vòi trứng (HSG): Chụp X-quang tử cung vòi trứng là thủ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng thuốc cản quang bơm qua cổ tử cung để khảo sát lòng tử cung và hai vòi trứng. Mục đích của HSG là phát hiện các bất thường về cấu trúc như tắc nghẽn vòi trứng, dính buồng tử cung, u xơ, polyp nội mạc tử cung – những nguyên nhân phổ biến gây vô sinh hoặc hiếm muộn.

Dành cho nam

• Siêu âm bìu: Siêu âm bìu là phương pháp sử dụng sóng siêu âm để quan sát cấu trúc và các tổ chức bên trong bìu, bao gồm tinh hoàn, mào tinh và thừng tinh. Siêu âm giúp phát hiện các bất thường như viêm tinh hoàn, xoắn tinh hoàn, giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc các khối u tinh hoàn. Ngoài ra, siêu âm Doppler còn đánh giá lưu lượng máu trong các mạch máu tại vùng bìu, hỗ trợ chẩn đoán các bệnh lý ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.
• Xét nghiệm nội tiết tố và xét nghiệm di truyền: Xét nghiệm nội tiết tố ở nam giới bao gồm đo các hormone như Testosterone, FSH, LH và Prolactin nhằm đánh giá chức năng sinh tinh và hoạt động của tuyến yên. Sự bất thường về nội tiết tố có thể dẫn đến giảm sản xuất tinh trùng hoặc rối loạn chức năng sinh sản. Bên cạnh đó, xét nghiệm di truyền như xét nghiệm vi xóa đoạn AZF trên nhiễm sắc thể Y và Karyotype giúp phát hiện các bất thường gen hoặc nhiễm sắc thể liên quan đến vô sinh nam.
• Sinh thiết tinh hoàn: Sinh thiết tinh hoàn là thủ thuật y khoa lấy mẫu mô tinh hoàn để phân tích giải phẫu bệnh, nhằm xác định nguyên nhân vô sinh nam khi không tìm thấy tinh trùng trong tinh dịch. Phương pháp này giúp phát hiện các tổn thương, bệnh lý ác tính hoặc sự tồn tại của tinh trùng trong mô tinh hoàn để phục vụ cho các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như TESE (trích xuất tinh trùng từ tinh hoàn).

Lời kết

Khám sức khỏe sinh sản là bước quan trọng giúp phát hiện sớm các vấn đề ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và sức khỏe thai kỳ. Dù bạn đang chuẩn bị kết hôn, có kế hoạch mang thai hay muốn kiểm tra sức khỏe định kỳ, đừng ngần ngại thực hiện xét nghiệm và tư vấn sức khỏe sinh sản với bác sĩ chuyên khoa.

Xem thêm:

• Khám sức khỏe sinh sản bao nhiêu tiền?
• Khám sức khỏe sinh sản ở đâu?