Hiếm muộn ở nam: 4 Dấu hiệu, nguyên nhân, cách điều trị

Hiếm muộn ở nam giới là gì?

Đây là tình trạng nam giới gặp khó khăn trong việc có con tự nhiên với bạn tình, dù quan hệ đều đặn và không dùng bất kỳ biện pháp tránh thai nào trong thời gian kéo dài ít nhất 1 năm. Hiếm muộn cho thấy khả năng sinh sản của nam giới vẫn còn, nhưng bị suy giảm do một số yếu tố tác động đến. Chẳng hạn như chất lượng tinh trùng thấp, số lượng tinh trùng ít, rối loạn nội tiết hoặc các vấn đề rối loạn cương dương, xuất tinh sớm.

Hiếm muộn không đồng nghĩa rằng nam giới không thể có con, mà quá trình thụ thai chỉ kéo dài hơn và gặp nhiều khó khăn hơn. Nhiều trường hợp nam giới bị hiếm muộn vẫn có thể có con tự nhiên sau một thời gian áp dụng các phương pháp chữa trị phù hợp.

Các chuyên gia y tế cho biết, hiếm muộn chỉ được chữa khỏi khi xác định đúng nguyên nhân và điều trị đúng phương pháp. Không có bất kỳ “thần dược” nào chữa khỏi hiếm muộn chỉ với một liều hay sử dụng thiếu kiểm soát. Khi sử dụng thuốc bừa bãi, bệnh chẳng những không thuyên giảm mà còn có thể trở nặng, thậm chí là gây biến chứng nghiêm trọng dẫn đến vô sinh.

Vậy nên điều quan trọng là nam giới cần chủ động thăm khám khi nhận thấy những bất thường ở hệ sinh dục. Phát hiện sớm thì hiệu quả điều trị càng cao, tránh được nhiều biến chứng đe dọa đến khả năng có con.

Dấu hiệu hiếm muộn ở phái mạnh

Không có con dù quan hệ đều đặn không bảo vệ ít nhất 1 năm là dấu hiệu nhận biết hiếm muộn rõ ràng nhất. Dấu hiệu này xảy ra ngay cả khi hệ thống sinh sản của nam giới không biểu hiện sưng đau ra bên ngoài.

Bên cạnh đó, khi có những triệu chứng bất thường ở tinh hoàn, vùng bìu, tinh dịch và khả năng cương dương thì cần khám bác sĩ ngay.

1. Tinh hoàn nhỏ, mềm hoặc kích thước không đều

Tinh hoàn nhỏ hơn bình thường có thể là dấu hiệu của suy giảm chức năng sinh tinh. Tinh hoàn mềm hoặc một bên phát triển không đều có thể liên quan đến các bệnh lý như suy tuyến sinh dục, giãn tĩnh mạch thừng tinh, rối loạn nội tiết. Những tình trạng này làm giảm sản xuất tinh trùng hoặc ảnh hưởng đến chất lượng tinh dịch, từ đó gây ra hiếm muộn.

2. Rối loạn cương dương

Bao gồm các vấn đề khó khăn trong việc duy trì sự cương cứng, xuất tinh không đều hoặc xuất tinh quá sớm.

• Không thể duy trì sự cương cứng khiến nam giới khó quan hệ tình dục.
• Xuất tinh quá sớm khiến quá trình giao hợp không hiệu quả.

Các rối loạn chức năng tình dục này liên quan đến các vấn đề về thần kinh, hormone, tâm lý hoặc mạch máu. Những tình trạng này đều ảnh hưởng đến khả năng đưa tinh trùng vào sâu trong âm đạo. Hệ quả là làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên của nam giới.

3. Tinh dịch ít, loãng hoặc vón cục

Sự bất thường về lượng, độ đặc hoặc cấu trúc của tinh dịch là dấu hiệu cảnh báo rõ rệt về vấn đề sinh sản.

• Tinh dịch quá ít hoặc loãng: Có thể cho thấy lượng tinh trùng ít hoặc chất lượng kém.
• Tinh dịch vón cục: Liên quan đến viêm nhiễm đường sinh dục hoặc mất cân bằng thành phần dịch, làm cản trở khả năng di chuyển và sống sót của tinh trùng.

Những bất thường này khiến tinh trùng gặp khó khăn trong quá trình tiếp cận trứng để thụ tinh thành công.

4. Sưng đau vùng bìu

Cảm giác đau âm ỉ hoặc sưng ở vùng bìu cũng là dấu hiệu hiếm muộn nam khá phổ biến, đặc biệt là khi đứng lâu hoặc vận động. Những triệu chứng này liên quan đến nhiều tình trạng khác nhau. Chẳng hạn như giãn tĩnh mạch thừng tinh, viêm mào tinh, viêm tinh hoàn, tràn dịch màng tinh hoàn hoặc u tinh hoàn.

Hầu hết các bệnh lý liên quan đến vùng bìu đều tác động tiêu cực đến quá trình sinh tinh của tinh hoàn. Nếu không được điều trị, những bệnh này sẽ làm tổn thương tinh hoàn và dẫn đến suy giảm khả năng sinh sản nghiêm trọng.

Nguyên nhân hiếm muộn ở nam giới

Nguyên nhân gây hiếm muộn ở phái mạnh rất đa dạng. Một số nguyên nhân có thể là giãn tĩnh mạch thừng tinh, nhiễm trùng đường sinh dục, rối loạn nội tiết tố, rối loạn chức năng sinh lý hoặc có bất thường ở tinh hoàn.

Viêm nhiễm đường sinh dục

Viêm nhiễm xảy ra khi vi khuẩn, virus, nấm xâm nhập và gây viêm tại các bộ phận như niệu đạo, mào tinh hoàn, tinh hoàn hoặc túi tinh. Tình trạng này chủ yếu do các tác nhân gây bệnh lây truyền qua đường tình dục như chlamydia, lậu… Hoặc một số trường hợp viêm nhiễm do biến chứng sau nhiễm trùng quai bị.

Viêm nhiễm kéo dài thường làm tổn thương niêm mạc và các ống dẫn tinh. Đường ống dẫn tinh trùng bị tắc nghẽn cũng như khả năng di động của tinh trùng cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Hơn nữa, môi trường bên trong tinh dịch cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng do viêm nhiễm. Độ pH và các thành phần sinh hóa của tinh dịch bị thay đổi đáng kể, khiến tinh trùng khó sống hơn.

Nhiều tình trạng viêm còn gây ra các phản ứng kích thích, khiến hệ miễn dịch tạo ra các kháng thể kháng tinh trùng (ASA). Những kháng thể này sẽ trực tiếp làm giảm khả năng tinh trùng thụ tinh với trứng.

Theo nhiều chuyên gia y tế, viêm nhiễm đường sinh dục sẽ làm suy giảm khả năng sinh sản và gây nhiều biến chứng nghiêm trọng ở hệ sinh sản. Không chỉ là hiếm muộn mà nam giới còn đối mặt với nguy cơ vô sinh viễn viễn.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là một trong những nguyên nhân đặc biệt phổ biến ở nam giới. Người bệnh thường có biểu hiện rõ ràng ở tinh hoàn như sưng, đau hoặc kích thước không đều (bên to bên nhỏ).

Bệnh là tình trạng các tĩnh mạch trong bìu bị giãn nở và chảy ngược máu, làm tăng nhiệt độ vùng bìu vượt mức bình thường. Nhiệt độ tăng cao ảnh hưởng xấu đến quá trình sản xuất tinh trùng của tinh hoàn cũng như làm suy giảm chất lượng tinh trùng. Tinh trùng sẽ bị giảm số lượng, khả năng di động kém và dễ chết hơn, dẫn đến hiếm muộn.

Mặc dù mức độ giãn của tĩnh mạch thừng tinh có thể không ổn định hoặc triệu chứng có thể thay đổi, tình trạng này thường không thể tự khỏi mà cần can thiệp y tế. Việc thăm khám dưới sự theo dõi của bác sĩ là rất cần thiết nhằm phát hiện sớm những bất thường có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và tránh biến chứng.

Rối loạn nội tiết tố nam

Sự suy giảm hoặc mất cân bằng hormone sinh dục gây nhiều tác động tiêu cực đến khả năng sinh sản của phái mạnh. Trong đó gồm nhiều hormone quan trọng như FSH, LH, prolactin và testosterone.

Bất kỳ sự rối loạn nào ở hormone sinh dục nam đều có thể dẫn đến hiếm muộn. Đặc biệt là hormone testosterone – đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sản xuất tinh trùng.

Khi thiếu hụt testosterone (như do bệnh lý tuyến yên, bất thường ở tinh hoàn), nam giới có thể gặp nhiều vấn đề ở hệ sinh dục. Chẳng hạn như tinh hoàn nhỏ, giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương và suy giảm trong khả năng sản xuất tinh trùng.

Rối loạn chức năng sinh lý

Nguyên nhân này bao gồm các vấn đề như rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, xuất tinh ngược dòng hoặc không xuất tinh được. Nguyên nhân có thể là do stress, bệnh lý thần kinh, bệnh lý mãn tính hoặc tác dụng phụ của thuốc.

Những rối loạn chức năng sinh lý này thường làm tần suất và chất lượng quan hệ tình dục của phái mạnh. Từ đó dẫn đến giảm cơ hội tinh trùng tiếp cận trứng và gây nhiều khó khăn trong việc thụ thai.

Hơn nữa, rối loạn chức năng sinh lý còn gây áp lực tâm lý, làm suy giảm chất lượng cuộc sống và quan hệ vợ chồng. Sự căng thẳng và lo lắng kéo dài càng làm trầm trọng thêm tình trạng rối loạn, tạo thành một vòng luẩn quẩn khó thoát.

Bất thường về cấu trúc và chức năng tinh hoàn

Tinh hoàn là cơ quan chính đảm nhận việc sản xuất và trưởng thành tinh trùng. Do đó, bất kỳ bất thường về cấu trúc tinh hoàn đều có thể dẫn đến hiếm muộn, thậm chí là vô sinh. Một số vấn đề ở tinh hoàn mà phái mạnh nên chú ý như:

• Tinh hoàn ẩn (tinh hoàn không nằm trong bìu).
• Teo tinh hoàn.
• Tinh hoàn nhỏ hoặc mềm bất thường.
• Tổn thương tinh hoàn do chấn thương, viêm, nhiễm trùng.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, các bất thường ở tinh hoàn gây ra sự mất cân bằng hormone nội tiết tố nam. Đặc biệt là làm giảm testosterone và ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng sinh dục và sức khỏe sinh sản tổng thể.

Thậm chí, chất lượng và số lượng tinh trùng cũng bị suy giảm do tinh hoàn phát triển không bình thường. Hệ quả là tinh trùng yếu đi, trở nên dị dạng hoặc mất hoàn toàn khả năng thụ tinh.

Vậy nên việc phát hiện và điều trị sớm các vấn đề tinh hoàn luôn được nhấn mạnh trong các buổi khám nam khoa. Điều này nhằm bảo vệ chức năng sinh sản của nam giới cũng như đảm bảo khả năng có con.

Yếu tố lối sống và môi trường

Lối sống là nguyên nhân quan trọng có thể làm giảm khả năng có con của phái mạnh. Ăn uống thiếu dinh dưỡng hay thường xuyên căng thẳng, mệt mỏi đều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe sinh sản của nam giới.

Nhiều người còn cho rằng cần phải uống rượu bia, hút thuốc lá để thể hiện “tính nam” mạnh mẽ. Tuy nhiên, điều này tiềm ẩn nhiều nguy cơ hiếm muộn mà nam giới không hề hay biết.

• Nicotin và các chất độc hại trong thuốc lá làm giảm số lượng và khả năng di động của tinh trùng.
• Rượu bia gây rối loạn hormone, suy giảm chức năng sinh dục và ảnh hưởng đến tinh hoàn.

Môi trường sống và làm việc tiếp xúc với các hóa chất độc hại, nhiệt độ cao hoặc bức xạ cũng góp phần làm giảm khả năng sinh sản. Nam giới làm việc trong nhà máy luyện kim hay mặc đồ bó sát, tắm nước quá nóng sẽ làm tăng nhiệt độ vùng bìu. Từ đó làm ức chế quá trình sản xuất tinh trùng của tinh hoàn, lâu dần dẫn đến hiếm muộn vô sinh.

Việc cải thiện thói quen sống sẽ góp phần lớn vào quá trình cải thiện tình trạng vô sinh của nam giới.

Cách điều trị hiếm muộn dành cho nam giới

Cần lưu ý rằng, việc điều trị hiếm muộn nam dựa vào nguyên nhân và mức độ của tình trạng bệnh. Với những nguyên nhân nhẹ thì chỉ cần thay đổi lối sống phù hợp. Nếu nguyên nhân và mức độ nặng thì có thể cần kết hợp điều trị với thuốc, phẫu thuật hoặc áp dụng hỗ trợ sinh sản.

Một số phương pháp điều trị phổ biến như:

• Thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt: Cần bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, tránh sử dụng chất kích thích và duy trì chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng. Cần tập luyện thể dục đều đặn, giảm stress và ngủ đủ giấc để cải thiện khả năng sinh sản tự nhiên.
• Điều trị nội tiết tố: Áp dụng khi nguyên nhân do rối loạn nội tiết hoặc thiếu hụt testosterone. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc bổ sung hoặc điều chỉnh hormone để cân bằng lại hệ thống nội tiết.
• Phẫu thuật chỉnh sửa bất thường cấu trúc: Được chỉ định với trường hợp do vấn đề cấu trúc như giãn tĩnh mạch thừng tinh, tinh hoàn ẩn, tắc nghẽn ống dẫn tinh. Phẫu thuật giúp cải thiện tuần hoàn máu, loại bỏ tắc nghẽn hoặc đưa tinh hoàn về đúng vị trí.
• Hỗ trợ sinh sản: Áp dụng khi các phương pháp nội khoa không đạt hiệu quả, hoặc khi mức độ quá nghiêm trọng. Bác sĩ có thể tư vấn thực hiện các phương pháp hỗ trợ sinh sản như bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI), thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) hoặc tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI).

Một điểm lưu ý thêm là việc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản cần có sự hợp tác của người phụ nữ để thụ thai thành công. Bác sĩ có thể yêu cầu cả hai vợ chồng cùng khám hiếm muộn trong những trường hợp cần áp dụng các kỹ thuật này.

Hướng dẫn phái mạnh phòng ngừa hiếm muộn hiệu quả

Hiếm muộn có thể xảy ra ở bất cứ ai, ngay cả khi sức khỏe tổng thể được đánh giá là khỏe mạnh. Vậy nên việc phòng ngừa chưa bao giờ là thừa nếu muốn đảm bảo khả năng sinh sản tốt nhất.

• Ăn uống cân bằng, giàu vitamin và khoáng chất như kẽm, vitamin C, vitamin E.
• Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia và tránh sử dụng chất kích thích.
• Tập luyện thể dục đều đặn và giữ cân nặng hợp lý.
• Vệ sinh vùng kín sạch sẽ nhằm tránh viêm nhiễm.
• Đảm bảo ngủ đủ giấc và có kế hoạch nghỉ ngơi hợp lý.
• Thư giãn đầu óc và tránh căng thẳng, đặc biệt là trong thời gian dài.
• Quan hệ tình dục an toàn để phòng tránh các bệnh tình dục.
• Hạn chế làm việc hoặc sinh sống ở nơi có nhiệt độ cao, hóa chất độc hại, bức xạ.
• Sử dụng đồ bảo hộ lao động khi làm việc trong môi trường nguy hiểm.
• Tránh mặc quần áo quá chật, quần lót bó sát.
• Tránh tắm nước quá nóng, đặc biệt là ngâm nước nóng hoặc tắm trong thời gian dài.

Nam giới nên tầm soát sức khỏe sinh sản định kỳ để đảm bảo sức khỏe. Nếu phát hiện những bất thường ở cơ quan sinh dục thì nên thăm khám và điều trị sớm. Tránh để tình trạng kéo dài sẽ dẫn đến vô sinh.

Như vậy bài viết đã chia sẻ đầy đủ thông tin về hiếm muộn ở nam. Việc tìm hiểu hiếm muộn ở nam giới là gì cùng những dấu hiệu của bệnh giúp nam giới chủ động hơn trong việc thăm khám. Từ đó đảm bảo sức khỏe sinh sản và khả năng có con tốt nhất.