Vô sinh là một vấn đề sức khỏe sinh sản đang ngày càng phổ biến, ảnh hưởng lớn đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của nhiều phụ nữ. Nhận biết các dấu hiệu bất thường có thể giúp phát hiện sớm nguyên nhân và can thiệp kịp thời, tăng khả năng có con tự nhiên hoặc hỗ trợ sinh sản hiệu quả hơn. Cùng Diag tìm hiểu dấu hiệu vô sinh ở con gái thường gặp nhất nhé!

Vô sinh nữ giới là gì?

Vô sinh nữ giới là tình trạng không thể mang thai sau 12 tháng quan hệ tình dục đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vô sinh là một vấn đề sức khỏe toàn cầu, ảnh hưởng đến hàng triệu người trong độ tuổi sinh sản. Ước tính có khoảng 1 trên 6 người trên toàn thế giới đã từng trải qua tình trạng vô sinh vào một thời điểm nào đó trong đời (WHO, 2023).

Nguyên nhân gây vô sinh ở nữ có thể đến từ nhiều yếu tố: rối loạn rụng trứng, tổn thương ống dẫn trứng, bất thường tử cung – nội mạc tử cung, rối loạn nội tiết tố, bệnh lý toàn thân (như béo phì, suy giáp), hoặc yếu tố di truyền. 

Ngoài ra, lối sống không lành mạnh cũng là một trong những nguyên nhân tiềm ẩn làm suy giảm khả năng sinh sản, thường bị bỏ qua: 

  • Chế độ dinh dưỡng không cân bằng: Thiếu hụt vi chất, ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn, ít rau xanh và trái cây có thể ảnh hưởng đến nội tiết và chất lượng noãn. 
  • Cân nặng bất thường: Thừa cân béo phì hoặc quá gầy đều có thể gây rối loạn phóng noãn hoặc vô kinh. 
  • Hút thuốc lá và chất kích thích: Thuốc lá (kể cả hút thụ động), rượu bia và các chất gây nghiện đều làm giảm chất lượng noãn, ảnh hưởng đến sự làm tổ và tăng nguy cơ sảy thai. 
  • Căng thẳng kéo dài: Stress ảnh hưởng trực tiếp đến trục hạ đồi – tuyến yên – buồng trứng, gây rối loạn rụng trứng. 
  • Tiếp xúc hóa chất độc hại: Một số hóa chất công nghiệp, thuốc trừ sâu, dung môi… có thể làm rối loạn hormone sinh sản hoặc gây tổn thương tế bào trứng.

Xem thêm: Phụ nữ vô sinh có con được không?

10 dấu hiệu vô sinh ở phụ nữ thường gặp nhất

Dưới đây là những dấu hiệu vô sinh ở nữ giới phổ biến. Nếu nhận thấy bản thân có một hoặc nhiều triệu chứng vô sinh dưới đây, bạn nên chủ động thăm khám sớm để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời.

1. Chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh

Kinh nguyệt đến sớm, trễ thường xuyên hoặc mất kinh kéo dài đều là dấu hiệu cảnh báo rối loạn rụng trứng – nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh nữ. Tình trạng này có thể liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), rối loạn nội tiết hoặc suy buồng trứng.

2. Từng sảy thai nhiều lần

Việc từng sảy thai từ 2 lần trở lên liên tiếp có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề liên quan đến tử cung, nội tiết tố hoặc bất thường di truyền. Nếu bạn từng sảy thai nhiều lần, nên chủ động thăm khám để tìm ra nguyên nhân sảy thai và được theo dõi kỹ trong các lần mang thai sau.

Một trong các triệu chứng vô sinh là sảy thai nhiều lần
Một trong các triệu chứng vô sinh là sảy thai nhiều lần

3. Kinh nguyệt quá ít hoặc quá nhiều

Lượng máu kinh bất thường – quá ít (thiểu kinh) hoặc quá nhiều (cường kinh) có thể là dấu hiệu của sự mất cân bằng nội tiết tố (gây ảnh hưởng đến sự phát triển nang noãn và quá trình rụng trứng) hoặc các vấn đề thực thể tại tử cung như polyp, u xơ, hay các bất thường ở nội mạc tử cung (ảnh hưởng đến khả năng làm tổ của phôi). 

4. Đau bụng dữ dội trong kỳ kinh nguyệt (Thống kinh)

Cơn đau bụng kinh nghiêm trọng, vượt mức bình thường, có thể là dấu hiệu của lạc nội mạc tử cung – một nguyên nhân thường gặp gây vô sinh. Thống kinh khiến các mô nội mạc phát triển sai vị trí, gây viêm, dính và cản trở khả năng thụ thai tự nhiên.

Xem thêm: Vô sinh có kinh nguyệt không?

5. Đau vùng chậu khi quan hệ tình dục

Đau vùng chậu trong hoặc sau khi quan hệ có thể là triệu chứng của bệnh lý vùng chậu như viêm nhiễm phụ khoa mạn tính, u xơ tử cung. Đau vùng chậu không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng mang thai.

Đau vùng chậu trong hoặc sau quan hệ tình dục có thể là dấu hiệu vô sinh
Đau vùng chậu trong hoặc sau quan hệ tình dục có thể là dấu hiệu vô sinh

6. Ra khí hư bất thường

Dịch âm đạo có mùi hôi, đổi màu hoặc tiết dịch quá nhiều có thể là dấu hiệu viêm nhiễm âm đạo, cổ tử cung hoặc ống dẫn trứng. Theo Bộ Y tế Việt Nam, viêm nhiễm kéo dài không được điều trị triệt để có thể gây tắc ống dẫn trứng – cản trở tinh trùng gặp trứng.

7. Lông mọc nhiều bất thường

Phụ nữ có lông rậm ở mặt, ngực, bụng hoặc lưng có thể đang gặp tình trạng tăng nội tiết tố nam – thường liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). PCOS là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến vô sinh do rối loạn phóng noãn.

8. Tăng hoặc giảm cân đột ngột

Cân nặng thay đổi thất thường, đặc biệt là tăng cân không kiểm soát, có thể ảnh hưởng đến nội tiết tố nữ, cản trở quá trình rụng trứng. Theo CDC, cả béo phì và suy dinh dưỡng đều làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên ở nữ giới.

Cân nặng thất thường có thể liên quan đến nội tiết tố, gây vô sinh
Cân nặng thất thường có thể liên quan đến nội tiết tố, gây vô sinh

9. Rối loạn nội tiết tố

Các biểu hiện như da nhờn nhiều, nổi mụn nặng, rụng tóc, giảm ham muốn tình dục có thể phản ánh sự rối loạn hormone sinh sản. Sự mất cân bằng này làm giảm chất lượng trứng và cản trở sự rụng trứng đúng chu kỳ, ảnh hưởng đến khả năng mang thai.

10. Không thụ thai sau 1 năm quan hệ đều đặn

Dấu hiệu rõ ràng nhất của vô sinh là không thể mang thai dù quan hệ tình dục đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai trong ít nhất 12 tháng. Đây là tiêu chí chẩn đoán lâm sàng chính thức của WHO và được áp dụng rộng rãi trong các cơ sở y tế.

Xem thêm: Các nguyên nhân vô sinh ở phụ nữ

diag
Xét nghiệm đánh giá sức khỏe sinh sản nam, nữ giới
  • Đánh giá chức năng hoạt động của hormone sinh dục
  • Phát hiện các vấn đề bất thường về sinh sản, vô sinh, hiếm muộn
  • Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
  • Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG
200+
Cơ sở y tế đối tác
2400+
Bác sĩ tin tưởng

Làm sao để biết mình bị vô sinh ở nữ?

Không phải dấu hiệu bất thường nào cũng đồng nghĩa với vô sinh nữ, nhưng việc theo dõi sức khỏe sinh sản một cách chủ động sẽ giúp phụ nữ phát hiện sớm các bất thường và có hướng xử lý kịp thời. Dưới đây là hai bước quan trọng giúp chị em tự nhận biết nguy cơ vô sinh.

Cách tự theo dõi và ghi nhận dấu hiệu

Việc chủ động ghi nhận các biểu hiện liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt và sức khỏe sinh sản là bước đầu quan trọng. Bạn có thể:

  • Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt: Ghi lại ngày bắt đầu, kết thúc kinh, tần suất và lượng máu ra. Chu kỳ quá ngắn (<21 ngày) hoặc quá dài (>35 ngày), hoặc thay đổi liên tục có thể là dấu hiệu cần chú ý.
  • Ghi nhận các triệu chứng đi kèm: Như đau bụng dữ dội, đau khi quan hệ, ra khí hư bất thường, nổi mụn, rụng tóc, tăng cân nhanh không rõ nguyên nhân.
  • Sử dụng que thử rụng trứng hoặc đo thân nhiệt: Những công cụ đơn giản này có thể giúp bạn xác định xem cơ thể có đang rụng trứng đều đặn hay không.
  • Theo dõi tâm trạng và thay đổi nội tiết: Ví dụ như mất ham muốn, dễ cáu gắt, mệt mỏi kéo dài có thể liên quan đến rối loạn hormone sinh sản.

Xem thêm: Thực phẩm gây vô sinh ở nữ giới

Nên theo dõi chu kỳ kinh nguyệt để ghi nhận bất thường về sức khỏe sinh sản
Nên theo dõi chu kỳ kinh nguyệt để ghi nhận bất thường về sức khỏe sinh sản

Khi nào nên gặp bác sĩ và các xét nghiệm cần thiết?

Bạn nên đến thăm khám tại chuyên khoa sản – hiếm muộn khi:

  • Không thể thụ thai sau 12 tháng quan hệ tình dục đều đặn, không dùng biện pháp tránh thai (nếu trên 35 tuổi, thời gian này rút ngắn còn 6 tháng).
  • Có dấu hiệu nghi ngờ rối loạn rụng trứng, kinh nguyệt không đều, hoặc các bệnh tình dục đã từng được chẩn đoán.
  • Có tiền sử bệnh lý tuyến giáp, buồng trứng đa nang (PCOS) hoặc phẫu thuật vùng chậu.

Lưu ý, vô sinh không chỉ là vấn đề của riêng phụ nữ. Do đó, khi một cặp vợ chồng gặp khó khăn trong việc thụ thai, cả hai người nên cùng đi thăm khám để được đánh giá toàn diện về sức khỏe sinh sản. Việc này giúp xác định chính xác nguyên nhân (dù từ vợ, chồng, cả hai, hay không rõ) và xây dựng kế hoạch điều trị hiệu quả nhất.

Các xét nghiệm cần thiết bao gồm:

  • Xét nghiệm hormone: Đo các chỉ số như FSH, LH, estradiol để kiểm tra chức năng buồng trứng; prolactin để loại trừ rối loạn ảnh hưởng đến rụng trứng; TSH để phát hiện bệnh tuyến giáp ảnh hưởng đến khả năng sinh sản; và AMH để đánh giá dự trữ buồng trứng, tức số lượng nang trứng còn lại.
  • Siêu âm đầu dò âm đạo: Giúp quan sát cấu trúc tử cung, buồng trứng và đếm số nang noãn. Từ đó đánh giá sơ bộ chức năng sinh sản và phát hiện các bất thường nếu có.
  • Chụp tử cung – vòi trứng (HSG): Sử dụng thuốc cản quang để kiểm tra xem hai vòi trứng có thông suốt không. Vì tắc vòi trứng là nguyên nhân vô sinh phổ biến.
  • Xét nghiệm nội tiết tuyến giáp và kháng thể tuyến giáp: Thực hiện khi nghi ngờ rối loạn tuyến giáp. Đây là tình trạng có thể ảnh hưởng đến kinh nguyệt và khả năng thụ thai.

Nếu bạn đang lo lắng về khả năng sinh sản, xét nghiệm sớm là cách hiệu quả để phát hiện và điều trị kịp thời. Diag cung cấp các gói xét nghiệm sinh sản cho cả nam và nữ, giúp tầm soát sớm các bất thường như liên quan đến sinh sản, vô sinh và hiếm muộn. Với trang thiết bị đạt chuẩn ISO 15189:2022, đội ngũ chuyên môn cao và dịch vụ lấy mẫu tại nhà, Diag đảm bảo kết quả nhanh chóng, chính xác và tiện lợi.

Phương pháp can thiệp và điều trị vô sinh

Điều trị vô sinh nữ phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể, độ tuổi, thời gian mong con và tình trạng sức khỏe tổng quát. Với sự tiến bộ của y học hiện đại, nhiều phương pháp can thiệp hiệu quả đã và đang giúp hàng triệu phụ nữ có cơ hội làm mẹ.

Có nhiều phương pháp điều trị vô sinh, phụ thuộc vào nhiều yếu tố
Có nhiều phương pháp điều trị vô sinh, phụ thuộc vào nhiều yếu tố

1. Điều trị bằng thuốc hỗ trợ rụng trứng

  • Phù hợp với các trường hợp rối loạn rụng trứng, buồng trứng đa nang (PCOS), hoặc suy rụng trứng.
  • Các loại thuốc thường dùng gồm: Clomiphene citrate, Letrozole, hoặc gonadotropins (FSH, LH).
  • Bác sĩ sẽ chỉ định liều và thời gian dùng cụ thể, kèm theo theo dõi siêu âm noãn.

2. Điều trị qua can thiệp ngoại khoa

  • Áp dụng cho các trường hợp tắc vòi trứng, lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung hoặc dính buồng tử cung.
  • Phẫu thuật nội soi thường được ưu tiên vì ít xâm lấn, thời gian hồi phục nhanh.

3. Thụ tinh nhân tạo

  • Tinh trùng được lọc rửa và bơm trực tiếp vào buồng tử cung đúng thời điểm rụng trứng.
  • Hiệu quả cao hơn nếu nguyên nhân vô sinh không rõ ràng hoặc do tinh trùng yếu nhẹ.

4. Thụ tinh trong ống nghiệm

  • Là phương pháp điều trị hỗ trợ sinh sản tiên tiến nhất, thường áp dụng khi vòi trứng bị tắc, dự trữ buồng trứng thấp hoặc thất bại với IUI.
  • Trứng và tinh trùng được thụ tinh ngoài cơ thể, sau đó phôi được chuyển lại vào tử cung.

5. Điều trị qua hỗ trợ tâm lý và thay đổi lối sống

  • Stress kéo dài, thừa cân hoặc thiếu cân đều có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
  • Bác sĩ có thể tư vấn thêm về dinh dưỡng, tập luyện và điều chỉnh thói quen sinh hoạt để tăng khả năng thụ thai tự nhiên.

Lời kết

Vô sinh nữ giới không còn là vấn đề hiếm gặp và hoàn toàn có thể điều trị nếu được phát hiện sớm, xác định đúng nguyên nhân và lựa chọn phương pháp phù hợp. Tuy nhiên, hành trình điều trị thường đòi hỏi thời gian, sự kiên nhẫn và có thể cần thử qua nhiều hướng tiếp cận khác nhau. Tỷ lệ thành công phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác, nguyên nhân gây vô sinh, đáp ứng điều trị và chất lượng cơ sở y tế. 

Việc chủ động theo dõi sức khỏe sinh sản, nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường và tìm đến bác sĩ chuyên khoa là bước quan trọng đầu tiên để bảo vệ khả năng làm mẹ. Hãy lắng nghe cơ thể và đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ y khoa đúng lúc!