Vô sinh là một vấn đề sức khỏe sinh sản đang ngày càng phổ biến, ảnh hưởng lớn đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của nhiều phụ nữ. Nhận biết các dấu hiệu bất thường có thể giúp phát hiện sớm nguyên nhân và can thiệp kịp thời, tăng khả năng có con tự nhiên hoặc hỗ trợ sinh sản hiệu quả hơn. Cùng Diag tìm hiểu dấu hiệu vô sinh ở con gái thường gặp nhất nhé!

Tổng quan về vô sinh ở nữ

Vô sinh ở nữ là tình trạng không thể mang thai sau 12 tháng quan hệ tình dục đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vô sinh ảnh hưởng đến khoảng 8–12% các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh sản trên toàn cầu. Trong đó nguyên nhân từ phía người phụ nữ chiếm khoảng 30–40%.

Các nguyên nhân gây vô sinh nữ có thể xuất phát từ nhiều yếu tố như di truyền, rối loạn rụng trứng, tổn thương ống dẫn trứng, các bệnh lý tử cung, nội mạc tử cung hoặc rối loạn nội tiết tố. Bên cạnh đó, lối sống không lành mạnh, căng thẳng kéo dài, tuổi tác và bệnh lý toàn thân như béo phì hay suy giáp cũng làm giảm khả năng sinh sản.

10 dấu hiệu vô sinh ở phụ nữ thường gặp nhất

Dưới đây là những dấu hiệu vô sinh ở phụ nữ phổ biến. Nếu nhận thấy bản thân có một hoặc nhiều triệu chứng vô sinh dưới đây, bạn nên chủ động thăm khám sớm để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời.

1. Chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh

Kinh nguyệt đến sớm, trễ thường xuyên hoặc mất kinh kéo dài đều là dấu hiệu cảnh báo rối loạn rụng trứng – nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh nữ. Tình trạng này có thể liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), rối loạn nội tiết hoặc suy buồng trứng.

2. Từng sảy thai nhiều lần

Việc từng sảy thai từ 2 lần trở lên liên tiếp có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề liên quan đến tử cung, nội tiết tố hoặc bất thường di truyền. Nếu bạn từng sảy thai nhiều lần, nên chủ động thăm khám để tìm ra nguyên nhân sảy thai và được theo dõi kỹ trong các lần mang thai sau.

Một trong các triệu chứng vô sinh là sảy thai nhiều lần
Một trong các triệu chứng vô sinh là sảy thai nhiều lần

3. Kinh nguyệt quá ít hoặc quá nhiều

Lượng máu kinh bất thường – quá ít (thiểu kinh) hoặc quá nhiều (cường kinh) – có thể cho thấy sự mất cân bằng nội tiết tố hoặc các tổn thương ở nội mạc tử cung. Đây là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình rụng trứng và làm tổ của trứng đã thụ tinh.

4. Đau bụng dữ dội trong kỳ kinh nguyệt (Thống kinh)

Cơn đau bụng kinh nghiêm trọng, vượt mức bình thường, có thể là dấu hiệu của lạc nội mạc tử cung – một nguyên nhân thường gặp gây vô sinh. Thống kinh khiến các mô nội mạc phát triển sai vị trí, gây viêm, dính và cản trở khả năng thụ thai tự nhiên.

5. Đau vùng chậu khi quan hệ tình dục

Đau vùng chậu trong hoặc sau khi quan hệ có thể là triệu chứng của bệnh lý vùng chậu như viêm nhiễm phụ khoa mạn tính, u xơ tử cung. Đau vùng chậu không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng mang thai.

Đau vùng chậu trong hoặc sau quan hệ tình dục có thể là dấu hiệu vô sinh
Đau vùng chậu trong hoặc sau quan hệ tình dục có thể là dấu hiệu vô sinh

6. Ra khí hư bất thường

Dịch âm đạo có mùi hôi, đổi màu hoặc tiết dịch quá nhiều có thể là dấu hiệu viêm nhiễm âm đạo, cổ tử cung hoặc ống dẫn trứng. Theo Bộ Y tế Việt Nam, viêm nhiễm kéo dài không được điều trị triệt để có thể gây tắc ống dẫn trứng – cản trở tinh trùng gặp trứng.

7. Lông mọc nhiều bất thường

Phụ nữ có lông rậm ở mặt, ngực, bụng hoặc lưng có thể đang gặp tình trạng tăng nội tiết tố nam – thường liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). PCOS là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến vô sinh do rối loạn phóng noãn.

8. Tăng hoặc giảm cân đột ngột

Cân nặng thay đổi thất thường, đặc biệt là tăng cân không kiểm soát, có thể ảnh hưởng đến nội tiết tố nữ, cản trở quá trình rụng trứng. Theo CDC, cả béo phì và suy dinh dưỡng đều làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên ở nữ giới.

Cân nặng thất thường có thể liên quan đến nội tiết tố, gây vô sinh
Cân nặng thất thường có thể liên quan đến nội tiết tố, gây vô sinh

9. Rối loạn nội tiết tố

Các biểu hiện như da nhờn nhiều, nổi mụn nặng, rụng tóc, giảm ham muốn tình dục có thể phản ánh sự rối loạn hormone sinh sản. Sự mất cân bằng này làm giảm chất lượng trứng và cản trở sự rụng trứng đúng chu kỳ, ảnh hưởng đến khả năng mang thai.

10. Không thụ thai sau 1 năm quan hệ đều đặn

Dấu hiệu rõ ràng nhất của vô sinh là không thể mang thai dù quan hệ tình dục đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai trong ít nhất 12 tháng. Đây là tiêu chí chẩn đoán lâm sàng chính thức của WHO và được áp dụng rộng rãi trong các cơ sở y tế.

Làm sao để biết mình bị vô sinh ở nữ?

Không phải dấu hiệu bất thường nào cũng đồng nghĩa với vô sinh nữ, nhưng việc theo dõi sức khỏe sinh sản một cách chủ động sẽ giúp phụ nữ phát hiện sớm các bất thường và có hướng xử lý kịp thời. Dưới đây là hai bước quan trọng giúp chị em tự nhận biết nguy cơ vô sinh.

Cách tự theo dõi và ghi nhận dấu hiệu

Việc chủ động ghi nhận các biểu hiện liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt và sức khỏe sinh sản là bước đầu quan trọng. Bạn có thể:

  • Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt: Ghi lại ngày bắt đầu, kết thúc kinh, tần suất và lượng máu ra. Chu kỳ quá ngắn (<21 ngày) hoặc quá dài (>35 ngày), hoặc thay đổi liên tục có thể là dấu hiệu cần chú ý.
  • Ghi nhận các triệu chứng đi kèm: Như đau bụng dữ dội, đau khi quan hệ, ra khí hư bất thường, nổi mụn, rụng tóc, tăng cân nhanh không rõ nguyên nhân.
  • Sử dụng que thử rụng trứng hoặc đo thân nhiệt: Những công cụ đơn giản này có thể giúp bạn xác định xem cơ thể có đang rụng trứng đều đặn hay không.
  • Theo dõi tâm trạng và thay đổi nội tiết: Ví dụ như mất ham muốn, dễ cáu gắt, mệt mỏi kéo dài có thể liên quan đến rối loạn hormone sinh sản.
Nên theo dõi chu kỳ kinh nguyệt để ghi nhận bất thường về sức khỏe sinh sản
Nên theo dõi chu kỳ kinh nguyệt để ghi nhận bất thường về sức khỏe sinh sản

Khi nào nên gặp bác sĩ và các xét nghiệm cần thiết?

Bạn nên đến thăm khám tại chuyên khoa sản – hiếm muộn khi:

  • Không thể thụ thai sau 12 tháng quan hệ tình dục đều đặn, không dùng biện pháp tránh thai (nếu trên 35 tuổi, thời gian này rút ngắn còn 6 tháng).
  • Có dấu hiệu nghi ngờ rối loạn rụng trứng, kinh nguyệt không đều, hoặc các bệnh tình dục đã từng được chẩn đoán.
  • Có tiền sử bệnh lý tuyến giáp, buồng trứng đa nang (PCOS) hoặc phẫu thuật vùng chậu.

Các xét nghiệm cần thiết bao gồm:

  • Xét nghiệm hormone: Đo các chỉ số FSH, LH, estradiol, AMH, prolactin, TSH… để đánh giá chức năng buồng trứng và tuyến yên.
  • Siêu âm đầu dò: Giúp phát hiện bất thường tử cung, buồng trứng, nang noãn.
  • Xét nghiệm dự trữ buồng trứng (AMH): Đánh giá khả năng sinh sản hiện tại của bạn.
  • Chụp tử cung – vòi trứng (HSG): Kiểm tra sự thông suốt của ống dẫn trứng.
  • Xét nghiệm nội tiết tuyến giáp hoặc kháng thể tuyến giáp, nếu có nghi ngờ rối loạn nội tiết theo chỉ định bác sĩ.

Nếu bạn đang lo lắng về khả năng sinh sản, xét nghiệm sớm là cách hiệu quả để phát hiện và điều trị kịp thời. Diag cung cấp các gói xét nghiệm sinh sản cho cả nam và nữ, giúp tầm soát sớm các bất thường như liên quan đến sinh sản, vô sinh và hiếm muộn. Với trang thiết bị đạt chuẩn ISO 15189:2022, đội ngũ chuyên môn cao và dịch vụ lấy mẫu tại nhà, Diag đảm bảo kết quả nhanh chóng, chính xác và tiện lợi.

Phương pháp can thiệp và điều trị vô sinh

Điều trị vô sinh nữ phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể, độ tuổi, thời gian mong con và tình trạng sức khỏe tổng quát. Với sự tiến bộ của y học hiện đại, nhiều phương pháp can thiệp hiệu quả đã và đang giúp hàng triệu phụ nữ có cơ hội làm mẹ.

Có nhiều phương pháp điều trị vô sinh, phụ thuộc vào nhiều yếu tố
Có nhiều phương pháp điều trị vô sinh, phụ thuộc vào nhiều yếu tố

1. Điều trị bằng thuốc hỗ trợ rụng trứng

  • Phù hợp với các trường hợp rối loạn rụng trứng, buồng trứng đa nang (PCOS), hoặc suy rụng trứng.
  • Các loại thuốc thường dùng gồm: Clomiphene citrate, Letrozole, hoặc gonadotropins (FSH, LH).
  • Bác sĩ sẽ chỉ định liều và thời gian dùng cụ thể, kèm theo theo dõi siêu âm noãn.

2. Điều trị qua can thiệp ngoại khoa

  • Áp dụng cho các trường hợp tắc vòi trứng, lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung hoặc dính buồng tử cung.
  • Phẫu thuật nội soi thường được ưu tiên vì ít xâm lấn, thời gian hồi phục nhanh.

3. Thụ tinh nhân tạo

  • Tinh trùng được lọc rửa và bơm trực tiếp vào buồng tử cung đúng thời điểm rụng trứng.
  • Hiệu quả cao hơn nếu nguyên nhân vô sinh không rõ ràng hoặc do tinh trùng yếu nhẹ.

4. Thụ tinh trong ống nghiệm

  • Là phương pháp điều trị hỗ trợ sinh sản tiên tiến nhất, thường áp dụng khi vòi trứng bị tắc, dự trữ buồng trứng thấp hoặc thất bại với IUI.
  • Trứng và tinh trùng được thụ tinh ngoài cơ thể, sau đó phôi được chuyển lại vào tử cung.

5. Điều trị qua hỗ trợ tâm lý và thay đổi lối sống

  • Stress kéo dài, thừa cân hoặc thiếu cân đều có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
  • Bác sĩ có thể tư vấn thêm về dinh dưỡng, tập luyện và điều chỉnh thói quen sinh hoạt để tăng khả năng thụ thai tự nhiên.

Lời kết

Vô sinh ở nữ không còn là vấn đề hiếm gặp và hoàn toàn có thể điều trị nếu được phát hiện sớm, xác định đúng nguyên nhân và có phác đồ can thiệp phù hợp. Việc hiểu rõ các dấu hiệu cảnh báo, chủ động theo dõi sức khỏe sinh sản và không ngần ngại thăm khám khi cần thiết là bước đầu tiên để bảo vệ khả năng làm mẹ của chính bạn. Hãy lắng nghe cơ thể mình và tìm đến sự hỗ trợ y khoa kịp thời nhé!

Xem thêm: Vô sinh có kinh nguyệt không?