Cách phòng tránh vô sinh ở nam và nữ tại nhà dễ thực hiện

Hiểu rõ nguyên nhân vô sinh ở nam và nữ

Theo WHO, vô sinh là tình trạng hai vợ chồng không thể có thai sau ít nhất 12 tháng QHTD đều đặn không sử dụng biện pháp tránh thai. Nguyên nhân có thể đến từ người vợ, người chồng, cả hai hoặc không thể xác định rõ ràng.

Những trường hợp chồng/vợ chưa từng có con hoặc chưa từng mang thai, thường do bất thường bẩm sinh, di truyền hoặc rối loạn hormone ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản ngay từ đầu sẽ được xác định là vô sinh nguyên phát. Nếu đã từng có con hoặc mang thai nhưng hiện tại không thể sinh con trở lại sẽ được chẩn đoán là vô sinh thứ phát; nguyên nhâncó thể do bệnh lý, tổn thương sau sinh, hoặc các yếu tố khác xuất hiện sau lần mang thai đầu tiên.

Trên thực tế, bên cạnh các nguyên nhân liên quan đến cấu trúc hoặc chức năng của hệ sinh dục thì một số yếu tố nguy cơ khác cũng góp phần dẫn đến vô sinh ở nam và nữ. Vậy nên việc xác định chính xác nguyên nhân là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đưa ra các cách phòng tránh vô sinh ở nữ và nam một cách phù hợp.

Xem thêm: Tình trạng vô sinh hiện nay

Cách phòng tránh vô sinh ở nam

Phòng ngừa vô sinh ở nam giới tập trung vào việc bảo vệ chất lượng tinh trùng và chức năng tinh hoàn, cũng như duy trì sức khỏe tổng thể. 

Tránh để vùng bìu tiếp xúc với nhiệt độ cao: Tinh hoàn cần nhiệt độ thấp hơn thân nhiệt để sản xuất tinh trùng tối ưu. Nhiệt độ cao có thể làm suy giảm chức năng sinh tinh. Vậy nên cần phòng tránh điều này bằng cách: 

• Không tắm nước quá nóng, xông hơi, hoặc ngâm mình trong bồn nước nóng thường xuyên.
• Không đặt laptop trực tiếp lên đùi trong thời gian dài.
• Không mặc quần lót quá chật, hoặc quần jean bó sát. Nên ưu tiên quần áo thoáng mát.
• Hạn chế ngồi lâu, đặc biệt là các công việc ít vận động.

Duy trì lối sống khoa học cũng góp phần đảm bảo sức khỏe sinh sản của phái mạnh.

• Chế độ ăn uống cân bằng: Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các loại vitamin (C, E), khoáng chất (kẽm, selen) và axit béo omega-3, có nhiều trong rau xanh, trái cây, các loại hạt, thịt nạc và cá béo.
• Hạn chế căng thẳng và ngủ đủ giấc: Căng thẳng kéo dài và thiếu ngủ có thể ảnh hưởng đến sản xuất hormone và chất lượng tinh trùng.
• Tránh hút thuốc và lạm dụng rượu bia: Những sản phẩm này chứa nhiều chất độc hại làm tổn thương tinh trùng, giảm nồng độ testosterone và ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình sinh tinh.
• Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại: Hạn chế tiếp xúc với thuốc trừ sâu, kim loại nặng (chì, cadimi), dung môi công nghiệp và các chất gây rối loạn nội tiết. Nếu phải làm việc trong môi trường này thì cần trang bị đồ bảo hộ đầy đủ.

Ngoài ra, tập thể dục đều đặn giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm stress và duy trì  chỉ số khối cơ thể (BMI) ở mức lý tưởng từ 18.5 – 24.9. Việc thường xuyên tập thể thao không chỉ đảm bảo chức năng sinh lý và sinh sản mà còn hỗ trợ nâng cao sức khỏe tổng thể.

QHTD an toàn là một giải pháp phòng ngừa vô sinh hiệu quả, đặc biệt là ở những người thường xuyên QHTD không an toàn. Bởi một số bệnh xã hội (như HIV, lậu, giang mai) có thể lây truyền và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản.

Bên cạnh đó cũng cần xét nghiệm tầm soát định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý như viêm mào tinh, viêm tinh hoàn, giãn tĩnh mạch thừng tinh, quai bị ở tuổi trưởng thành, các bệnh lý nội tiết (tiểu đường, rối loạn tuyến giáp). Việc này nhằm tránh biến chứng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Cách phòng tránh vô sinh ở tuổi dậy thì nam

Các biện pháp ngừa vô sinh ở trẻ em nam cũng tương tự như người trưởng thành, nhưng có một số vấn đề cần chú ý:

• Thủ dâm nhẹ nhàng và đúng cách. Tránh thực hiện mạnh bạo hoặc có tư thế chèn ép cơ quan sinh dục (như dương vật). Điều quan trọng là giữ tần suất điều độ và không để việc này ảnh hưởng đến sinh hoạt, học tập hoặc tâm lý.
• Giữ vùng kín sạch sẽ. Thực hiện bằng cách tắm rửa mỗi ngày, thay đồ lót sạch, lau khô vùng kín sau khi tắm giúp tránh viêm nhiễm.
• Tránh chấn thương vùng kín. Tình trạng này ở trẻ em nam thường xảy ra do chơi thể thao hoặc chạy nhảy.
• Không mặc quần lót quá chật hoặc ngồi quá lâu.
• Hạn chế tắm nước quá nóng.
• Duy trì chế độ ăn đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là kẽm, vitamin C, vitamin E và omega-3.
• Cân nhắc khi sử dụng thuốc kích thích tăng cơ hoặc steroid. Nên sử dụng các chất này với sự hướng dẫn của bác sĩ.
• Tránh hút thuốc lá, uống rượu bia và sử dụng chất kích thích.
• Ngủ đủ giấc 7 – 8 tiếng mỗi ngày và tránh thức khuya.
• Tránh học tập quá mức có thể dẫn đến stress kéo dài.

Xem thêm: Nguyên nhân gây vô sinh ở tuổi dậy thì

Cách phòng tránh vô sinh ở nữ

Phòng ngừa vô sinh ở nữ giới đòi hỏi sự chú ý đến sức khỏe sinh sản tổng thể và các yếu tố nội tiết.

Khám phụ khoa và tầm soát sớm các bệnh lý: Đây là giải pháp hiệu quả nhất. Nhiều nguyên nhân gây vô sinh (như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, u nang buồng trứng) thường không có biểu hiện rõ ràng ở giai đoạn đầu. Vậy nên việc thăm khám định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh, hỗ trợ điều trị kịp thời trước khi bệnh ảnh hưởng đến khả năng mang thai.

Khám nội tiết định kỳ (nếu có kế hoạch sinh con hoặc nghi ngờ rối loạn): Một số bệnh lý có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và gây rối loạn rụng trứng nếu không được kiểm soát tốt. Trong đó bao gồm một số bệnh phổ biến như rối loạn tuyến giáp, tăng prolactin máu hoặc đái tháo đường type 2.

Quan hệ tình dục an toàn: Tương tự như ở nam giới, QHTD an toàn với bao cao su là rất quan trọng để bảo vệ bản thân khỏi các bệnh tình dục như lậu, giang mai và chlamydia. Những bệnh này có thể gây viêm vùng chậu, tắc ống dẫn trứng và dẫn đến vô sinh nếu không được chữa trị  kịp thời và triệt để.

Xem thêm: Khám vô sinh hết bao nhiêu tiền?

Hạn chế nạo phá thai không an toàn: Nhiều chuyên gia khuyến cáo, nữ giới cần tránh nạo phá thai đặc biệt là nạo phá thai nhiều lần hoặc thực hiện tại các cơ sở y tế không đảm bảo chuyên môn và mức độ vô trùng. Bởi điều này có thể gây tổn thương tử cung, dính buồng tử cung, nhiễm trùng hoặc tắc ống dẫn trứng, dẫn đến vô sinh thứ phát.

Bên cạnh đó, việc đảm bảo sức khỏe bằng một lối sống lành mạnh cũng góp phần lớn trong việc điều hòa hormone, cải thiện chức năng sinh sản và phòng tránh vô sinh nữ. 

• Tập thể thao đều đặn và duy trì cân nặng hợp lý: Chỉ số BMI trong khoảng 18.5 – 24.9 là lý tưởng. Cả thiếu cân và thừa cân/béo phì đều có thể gây rối loạn kinh nguyệt, ảnh hưởng đến rụng trứng và khả năng thụ thai.
• Chế độ ăn uống khoa học: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein từ cá, thịt nạt và các loại đậu. Hạn chế tiêu thụ nhiều đường, muối, chất béo bão hòa và thực phẩm chế biến sẵn.
• Quản lý căng thẳng và ngủ đủ giấc: Căng thẳng kéo dài và thiếu ngủ ảnh hưởng đến cân bằng hormone. Nên tham gia các hoạt động thư giãn như yoga, thiền, đi bộ nhẹ nhàng, và đảm bảongủ đủ giấc từ 7 – 8 tiếng mỗi ngày.
• Tránh tiếp xúc hóa chất độc hại: Mang đồ bảo hộ khi làm việc trong môi trường chứa nhiều hóa chất như thuốc trừ sâu, kim loại nặng, dung môi công nghiệp và các chất gây rối loạn nội tiết (ví dụ như chất BPA trong nhữa).

Đặc biệt, nữ giới nên chú ý không nên trì hoãn việc sinh con quá lâu. Tuổi tác là yếu tố tự nhiên không thể đảo ngược trong khả năng sinh sản của phụ nữ. Sau tuổi 30 thì chất lượng trứng và khả năng có con của phái nữ bắt đầu suy giảm nhanh chóng.

Vậy nên, nếu có ý định sinh con thì nên lên kế hoạch sớm để chủ động trong việc thăm khám tiền sản định kỳ. Việc này nhằm đảm bảo chức năng sinh sản tốt nhất để chuẩn bị cho quá trình thụ thai.

Cách phòng ngừa vô sinh ở tuổi dậy thì nữ

BIện pháp phòng ngừa vô sinh ở trẻ em nữ tập trung nhiều vào việc đảm bảo vệ sinh vùng sinh dục và một số vấn đề khác như:

• Vệ sinh vùng kín đúng cách. Cần rửa vùng kín mỗi ngày bằng nước sạch (có thể dùng dung dịch dịu nhẹ, không mùi) và lau khô từ trước ra sau sau khi đi vệ sinh.
• Thụt rửa âm đạo hoặc dùng sản phẩm vệ sinh đúng cách. Chỉ nên rửa bên ngoài vùng kín, không nên đưa nước hoặc dung dịch vào sâu trong âm đạo. Nếu không rõ cách thực hiện thì nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.
• Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt. Nếu kinh nguyệt có dấu hiệu bất thường (như vô kinh, rong kinh, trễ kinh nhiều tháng) thì cần đi khám sớm.
• Ăn uống đủ chất và duy trì cân nặng hợp lý. Tránh ăn kiêng quá mức gây thiếu cân hoặc ăn quá nhiều gây béo phì. Cả hai tình trạng này đều ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và khả năng sinh sản sau này.
• Tránh sử dụng thuốc nội tiết hoặc thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc, đặc biệt khi không có chỉ định của bác sĩ.
• Không hút thuốc, uống rượu bia hay sử dụng chất kích thích.
• Ngủ đủ giấc 7 – 8 tiếng mỗi ngày và tránh thức khuya.
• Tránh học tập quá mức có thể dẫn đến stress kéo dài.

Lời kết

Như vậy bài viết đã chia sẻ đầy đủ các cách phòng tránh vô sinh hiệu quả nhất cho cả nam và nữ. Đây là những giải pháp dễ thực hiện tại nhà giúp bạn đảm bảo khả năng có con tốt nhất.