Đái tháo đường thai kỳ là gì? Cách phát hiện tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ là gì?

Tiểu đường thai kỳ (Đái tháo đường thai kỳ) là tình trạng bệnh lý do bất dung nạp đường huyết, khiến lượng đường trong máu tăng cao ở phụ nữ mang thai. Năm 2013, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã phân loại tình trạng tăng đường huyết phát hiện lần đầu ở phụ nữ có thai thành hai nhóm gồm:

• Đái tháo đường mang thai: Tình trạng này được phát hiện trong 3 tháng đầu thai kỳ và không mất đi sau khi sinh con.
• Đái tháo đường thai kỳ: Thường được phát hiện trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối thai kỳ, đặc biệt được phát hiện nhiều nhất từ tuần thứ 24 đến 28 và tự khỏi sau khi sinh con. Bệnh lý này xảy ra ở 5% phụ nữ có thai.

Tình trạng này diễn ra do cơ thể không sản xuất đủ lượng insulin cần thiết. Insulin là một hormone quan trọng giúp chuyển hóa đường từ máu vào tế bào để tạo năng lượng. Trong thai kỳ, nhau thai sản xuất các hormone nhằm hỗ trợ sự phát triển của thai nhi, nhưng đồng thời những hormone này cũng có thể làm giảm hiệu quả hoạt động của insulin. Khi đó, cơ thể người mẹ cần sản xuất nhiều insulin hơn để giữ mức đường huyết ổn định. Tuy nhiên, nếu cơ thể không sản xuất đủ lượng insulin, đường sẽ tích tụ trong máu, dẫn đến tiểu đường thai kỳ.

Xem thêm: Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối

Dấu hiệu nhận biết tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ thường khó nhận biết do các triệu chứng của nó khá mờ nhạt và dễ nhầm lẫn với các dấu hiệu thông thường khác trong thai kỳ. Tuy nhiên, mẹ bầu nên lưu ý đến những biểu hiện sau:

• Cảm giác khát nước kéo dài và khó thỏa mãn, dù đã uống nhiều nước.
• Tiểu tiện nhiều hơn bình thường, đặc biệt vào ban đêm.
• Cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức dù đã nghỉ ngơi đủ.
• Cân nặng tăng bất thường và không cân xứng với thời kỳ mang thai.
• Sự biến động đường huyết trong cơ thể cũng có thể gây ảnh hưởng đến thị lực, khiến mẹ bầu cảm thấy nhìn mọi vật bị mờ hơn bình thường.

Nếu mẹ bầu gặp các triệu chứng này, cần đến bệnh viện kiểm tra ngay để được chẩn đoán chính xác.

Xemt hêm: Dấu hiệu bệnh tiểu đường

Tại sao bị tiểu đường thai kỳ?

Tình trạng kháng insulin

Nguyên nhân bị tiểu đường thai kỳ là gì? Một trong những nguyên nhân chính gây ra tiểu đường thai kỳ là tình trạng cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả, gọi là kháng insulin. Insulin là hormone do tuyến tụy sản xuất, giúp chuyển đường từ máu vào tế bào để cơ thể sử dụng làm năng lượng.

Khi mang thai, cơ thể mẹ sản xuất thêm nhiều hormone như estrogen và progesterone để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, những hormone này cũng làm giảm hiệu quả hoạt động của insulin. Lúc này, cơ thể mẹ phải sản xuất nhiều insulin hơn để kiểm soát lượng đường trong máu.

Ở một số phụ nữ, tuyến tụy không thể sản xuất đủ insulin để đáp ứng nhu cầu tăng cao này. Khi đó, lượng đường trong máu sẽ tăng lên, dẫn đến tình trạng tiểu đường thai kỳ. Đây là lý do tại sao việc kiểm tra đường huyết định kỳ trong thai kỳ là rất quan trọng để phát hiện sớm và có biện pháp kiểm soát phù hợp.

Do chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống không lành mạnh cùng lối sống ít vận động có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ. Nếu thường xuyên ăn nhiều đồ ngọt, thực phẩm chứa tinh bột như bánh mì trắng, cơm và ít bổ sung chất xơ từ rau củ, trái cây hoặc ngũ cốc nguyên hạt, cơ thể cần phải sản xuất nhiều insulin hơn để kiểm soát lượng đường trong máu. Tình trạng này kéo dài có thể gây ra hiện tượng kháng insulin.

Xem thêm: Tiểu đường thai kỳ nên ăn gì?

Do thừa cân, béo phì

Ngoài ra, phụ nữ béo phì, thừa cân trước khi mang thai có nguy cơ cao mắc tiểu đường thai kỳ. Nguyên nhân do lượng mỡ thừa trong cơ thể làm giảm khả năng hoạt động của insuslin. Dẫn đến mức đường huyết tăng cao.

Do lối sống ít vận động

Lối sống ít vận động cũng là một nguyên nhân gây tiểu đường thai kỳ. Nếu không duy trì hoạt động thể chất thường xuyên, cơ thể sẽ khó sử dụng lượng đường trong máu làm năng lượng. Tình trạng này dẫn đến thừa cân và khó kiểm soát đường huyết, gây ra tiểu đường thai kỳ.

Các yếu tố nguy cơ khác

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ gồm:

• Di truyền: Có nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ nếu gia đình có tiền sử mắc tiểu đường. Nguyên nhân do yếu tố di truyền ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát đường huyết của cơ thể.
• Tuổi tác: Phụ nữ mang thai ở độ tuổi từ 25 trở lên, đặc biệt trên 30, có nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ cao hơn. Nguyên nhân do khả năng sử dụng insulin của cơ thể có xu hướng giảm dần theo tuổi tác.
• Tiền sử mắc tiểu đường thai kỳ: Phụ nữ từng bị tiểu đường thai kỳ trong lần mang thai trước thì khả năng tái phát trong những thai kỳ sau. Nguy cơ tái phát càng cao ở phụ nữ không kiểm soát bệnh tốt hoặc có các yếu tố nguy cơ như thừa cân sau sinh.
• Sinh con lớn: Phụ nữ từng sinh em bé nặng hơn 4 kg có thể cơ thể gặp khó khăn trong việc kiểm soát đường huyết. Trong lần mang thai tiếp theo có nguy cơ cao bị tiểu đường thai kỳ.

Cách phát hiện tiểu đường thai kỳ

Cách để phát hiện đái tháo đường thai kỳ là gì? Nhằm phát hiện và đưa ra chẩn đoán tiểu đường thai kỳ chính xác, các bác sĩ thường sẽ yêu cầu mẹ bầu thực hiện xét nghiệm đường huyết. Các xét nghiệm này bao gồm:

• Xét nghiệm dung nạp glucose (OGTT): Xét nghiệm quan trọng nhất để chẩn đoán tiểu đường thai kỳ. Mẹ bầu sẽ được uống một dung dịch chứa glucose. Sau đó, tiến hành đo mức đường huyết tại các thời điểm 1 giờ, 2 giờ, và 3 giờ sau khi uống để xem cơ thể xử lý đường như thế nào. Nếu mức đường huyết vượt ngưỡng bình thường, mẹ bầu có thể được chẩn đoán mắc tiểu đường thai kỳ.
• Xét nghiệm đường huyết lúc đói: Được thực hiện để đo lượng glucose trong máu sau khi mẹ bầu nhịn ăn từ 8-12 tiếng. Nếu mức đường huyết lúc đói cao hơn so với lúc bình thường có thể là dấu hiệu cảnh báo của tiểu đường thai kỳ.
• Xét nghiệm đường huyết ngẫu nhiên: Đo mức đường huyết tại bất kỳ thời điểm nào trong ngày mà không cần nhịn ăn. Mặc dù không chính xác bằng OGTT, xét nghiệm này có thể giúp đánh giá sơ bộ về nguy cơ mắc bệnh.

Xem thêm: Nếu bị tiểu đường thai kỳ thì phải làm sao?

Biến chứng đái tháo đường thai kỳ là gì?

Tuy bệnh tiểu đường thai kỳ thường tự hết sau khi sinh con, nhưng trong quá trình mang thai nếu không được kiểm soát, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm:

Đối với người mẹ

• Tăng huyết áp thai kỳ.
• Tiền sản giật.
• Sản giật.
• Sinh non.
• Sảy thai, thai lưu.
• Đa ối (tình trạng có quá nhiều nước ối, gây đau nhiều trước khi đẻ).
• Nhiễm khuẩn tiết niệu.
• Viêm đài bể thận.
• Tăng nguy cơ mổ lấy thai.
• Có nguy cơ cao bị đái tháo đường tuýp 2 sau 5-10 năm. 45% phụ nữ bị đái tháo đường thai kỳ có nguy cơ tiếp tục bị đái tháo đường thai kỳ ở lần có thai sau.

Xem thêm: Bị tiểu đường có sinh mổ được không?

Đối với thai nhi và trẻ sơ sinh

• Trong 03 tháng đầu: Thai không phát triển, sảy thai tự nhiên, và dị tật bẩm sinh.
• Trong 03 tháng giữa và 03 tháng cuối: Lượng insulin tiết ra tăng cao làm thai tăng trưởng quá mức, thai to.
• Tăng tỷ lệ tử vong chu sinh (tử vong trước, trong, và sau đẻ bảy ngày).
• Hạ glucose huyết tương.
• Mắc các bệnh lý chuyển hóa.
• Mắc bệnh lý đường hô hấp (hội chứng nguy kịch hô hấp).
• Dị tật bẩm sinh (vô sọ, nứt đốt sống, não úng thủy, dị tật thần kinh khác, dị tật tim, dị tật thận, không có hậu môn…).
• Tăng hồng cầu.
• Vàng da sơ sinh.
• Trẻ sinh ra có nguy cơ cao bị béo phì, đái tháo đường tuýp 2, hoặc rối loạn tâm thần vận động. Nguy cơ này tăng gấp 8 lần khi đến 19-27 tuổi.

Xem thêm: Bệnh tiểu đường có lây không?

Phòng ngừa bệnh tiểu đường thai kỳ

Mặc dù tiểu đường thai kỳ không phải lúc nào cũng có thể phòng tránh, nhưng mẹ bầu có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách:

• Chế độ ăn uống lành mạnh ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, ít đường, và các loại ngũ cốc nguyên hạt. Tránh xa thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều đường, và các loại thức ăn nhanh.
• Thực hiện các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga giúp tăng cường sức khỏe, cải thiện khả năng kiểm soát đường huyết.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ theo chỉ dẫn của bác sĩ để sớm phát hiện và can thiệp kịp thời nếu có nguy cơ.
• Duy trì cân nặng hợp lý trước và trong khi mang thai giúp giảm nguy cơ tiểu đường thai kỳ.

Tuy nhiên, để đảm bảo chăm sóc sức khỏe mẹ bầu một cách tốt nhất, chúng ta cần tham vấn nác sĩ để được tư vấn rõ ràng về loại thực phẩm cũng như các bài tập thể thao phù hợp.

Xem thêm: Tiểu đường thai kỳ có nguy hiểm?

Các câu hỏi thường gặp về bệnh tiểu đường thai kỳ

1. Những ai dễ bị tiểu đường thai kỳ?

Một số nhóm phụ nữ có nguy cơ cao mắc tiểu đường thai kỳ bao gồm:

• Thừa cân, béo phì.
• Gia đình có người bị đái tháo đường.
• Tiền sử sinh con nặng trên 4kg.
• Tiền sử bất thường về dung nạp glucose.
• Sinh con khi lớn tuổi (Phụ nữ sinh con trước 25 tuổi có ít nguy cơ hơn, phụ nữ sinh con sau 35 tuổi có nguy cơ cao.)
• Tiền sử sản khoa bất thường như thai chết lưu không rõ nguyên nhân, dị tật bẩm sinh, tiền sản giật, và sinh non.
• Nhóm người châu Á có nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ cao.
• Người mắc hội chứng buồng trứng đa nang.

Xem thêm: Tại sao bị tiểu đường thai kỳ?

2. Tiểu đường thai kỳ kiêng ăn gì?

Để kiểm soát tốt mức đường huyết, mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ nên tránh:

• Thực phẩm chứa đường và tinh bột tinh chế như bánh ngọt, kẹo, và nước trái cây đóng hộp.
• Thực phẩm giàu chất béo bão hòa như đồ chiên rán, mỡ động vật.
• Các loại đồ uống có cồn, nước ngọt có gas.

Thay vào đó, mẹ bầu nên ăn nhiều rau xanh, trái cây ít đường, thực phẩm giàu chất xơ, và chia nhỏ bữa ăn trong ngày để duy trì đường huyết ổn định.

Xem thêm: Tiểu đường thai kỳ nên ăn gì?

3. Tại sao tiểu đường thai kỳ lại nguy hiểm?

Đái tháo đường thai kỳ nguy hiểm vì nó có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi, nặng nhất là dẫn đến tử vong. Vì thế, cần phải theo dõi cẩn thận, kiểm tra định kỳ để có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Lời kết

Hi vọng các thông tin trên đã giúp mọi người hiểu hơn về tiểu đường thai kỳ là gì. Chúng ta có thể thấy tiểu đường thai kỳ có thể gây ra những ảnh hưởng nghiệm trọng cho mẹ và thai nhi. Vì vậy, mẹ bầu cần chủ động trong việc kiểm tra và theo dõi chỉ số tiểu đường nhằm phát hiện sớm và phòng ngừa căn bệnh tiểu đường thai kỳ.

Liên hệ ngay với trung tâm y khoa Diag qua 1900 1717 để nhận tư vấn và đặt lịch xét nghiệm kiểm tra tiểu đường ngay khi có nhu cầu:

• Trụ sở: 414 –420 Cao Thắng, phường 12, quận 10, TP. Hồ Chí Minh.
• Chi nhánh: https://diag.vn/chi-nhanh/

Xem thêm:

• Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng giữa
• Tiểu đường thai kỳ có hết không?
• Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ ở tuần bao nhiêu?