Đái tháo đường type 2 xảy ra khi cơ thể gặp vấn đề trong việc sử dụng hoặc sản xuất insulin, một loại hormone quan trọng giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Vậy cơ chế đái tháo đường type 2 là gì? Tìm hiểu ngay cùng Diag qua bài viết bên dưới.
Cơ chế đái tháo đường type 2
Đái tháo đường type 2 xảy ra khi cơ thể gặp vấn đề trong việc sản xuất hoặc sử dụng insuslin. Đây là hormone đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát lượng đường trong máu.
Khi insulin hoạt động không hiệu quả hoặc cơ thể xảy ra tình trạng không sản xuất đủ lượng insulin cần thiết, đường sẽ bị tích lại trong máu, không thể đi vào tế bào để cung cấp năng lượng. Điều này gây ra tình trạng đường huyết cao.
Kháng insulin – Cơ chế tiểu đường type 2 khi cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả
Khi bị tiểu đường type 2, các tế bào trong cơ thể như cơ, gan và mỡ không thể sử dụng insuslin một cách hiệu quả. Các tế bào không phản ứng tốt với insulin sẽ khiến đường không thể đi vào tế bào và sẽ tích tụ lại trong máu, dẫn đến mức đường huyết tăng cao bất thường.
Để đối phó với tình trạng này, cơ thể sẽ cố gắng sản xuất nhiều insuslin hơn bình thường. Tuy nhiên, tình trạng này kéo dài sẽ khiến tuyến tụy – cơ quan sản xuất insulin – không thể duy trì khả năng tạo nhiều insulin để đáp ứng với nhu cầu tăng cao bất thường. Điều này dẫn đến tình trạng đường trong máu tăng cao khó kiểm soát, gây tiểu đường type 2.
Tình trạng kháng insulin chủ yếu diễn ra ở:
- Kháng insulin ở gan: Xảy ra khi gan không nhận được tín hiệu đúng từ insulin. Dẫn đến việc gan tiếp tục sản xuất đường (glucose) dù cơ thể không cần.
- Kháng insulin ở cơ và mô mỡ: Các tế bào mỡ và cơ không nhận được đường từ máu. Dẫn đến đường tích tụ trong máu.
Cơ chế tiểu đường type 2 giảm sản xuất insulin
Khi cơ thể phải liên tục sản xuất insulin để đối phó với tình trạng kháng insulin, các tế bào beta trong tuyến tụy – cơ quan sản xuất insulin buộc phải làm việc quá sức. Tình trạng này khiến các tế bào beta dần dần tổn thương và không thể duy trì hoạt động hiệu quả.
Lúc này, cơ thể sẽ xất hiện tình trạng không đủ insulin để vận chuyển đường trong máu đi vào các tế bào. Dẫn đến hiện tượng lượng đường tích tụ trong máu gây đường huyết cao, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe.
Nguyên nhân và nhóm đối tượng nguy cơ
Nguyên nhân gây tiểu đường type 2
Các nguyên nhân gây tiểu đường type 2 gồm:
- Kháng insulin: Nguyên nhân chính dẫn đến tiểu đường type 2. Tình trạng xảy ra khi cơ thể không sử dụng đường hiệu quả, gây tăng đường huyết.
- Béo phì: Mỡ thừa làm tăng nguy cơ kháng insulin, cơ thể gặp khó khăn trong việc dụng đường. Ngoài ra, mỡ thừa còn làm tăng axit béo trong máu, sản xuất các chất gây viêm, ảnh hưởng đến khả năng sử dụng insulin.
- Di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc tiểu đường thì sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Do lối sống ít vận động: Yếu tố làm tăng nguy cơ tiểu đường. Khi ít vận động, tế bào gặp khó khăn trong việc sử dụng đường trong máu. Từ đó dẫn đến giảm độ nhạy của insulin, làm tăng lượng đường huyết.
- Do chế độ ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn uống thiếu chất xơ, nhiều đường, tinh bột và chất béo làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường. Các loại thực phẩm này làm tăng nguy cơ kháng insulin, gây tiểu đường type 2.
- Tuổi tác: Khả năng sử dụng insulin của cơ thể sẽ suy giảm dần theo tuổi tác.
- Do các bệnh lý nền: Cao huyết áp, rối loạn lipid máu (mỡ máu cao) làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường type 2.
Nhóm đối tượng nguy cơ
Một số nhóm đối tượng có nguy cơ mắc tiểu đường type 2 cao hơn gồm:
- Ngừa thừa cân, béo phì, đặc biệt là có mỡ bụng.
- Người có tiền sử gia đình mắc tiểu đường type 2.
- Người có lối sống ít vận động, thường xuyên ngồi lâu.
- Phụ nữ từng mắc tiểu đường thai kỳ có thể mắc tiểu đường type 2 sau sinh.
- Người có bệnh nền cao huyết áp hoặc mỡ máu cao.
Triệu chứng của đái tháo đường type 2
Đái tháo đường type 2 thường phát triển từ từ và không có những dấu hiệu rõ ràng ngay từ ban đầu. Vì vậy, nhiều người bệnh không nhận ra mình bị bệnh trong một thời gian dài. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các triệu chứng sẽ dần dần xuất hiện.
Các triệu chứng điển hình của đái tháo đường type 2 gồm:
- Khát nước quá mức, đi tiểu nhiều do cơ thể cố gắng loại bỏ đường thừa qua nước tiểu.
- Mệt mỏi, thiếu năng lượng do cơ thể không sử dụng đường để tạo năng lượng hiệu quả.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân do cơ thể sử dụng chất béo, cơ bắp làm nguồn năng lượng thay thế.
- Vết thương lâu lành, dễ nhiễm trùng.
- Tầm nhìn mờ hoặc thay đổi thị lực do lượng đường trong máu cao gây ảnh hưởng đến các mạch máu nhỏ trong mắt.
- Cảm giác ngứa, tê bì ở tay, chân.
Xét nghiệm tiểu đường chỉ 159k
- Kiểm tra các chỉ số đường huyết và chuẩn đoán tiểu đường.
- Nhanh chóng, không chờ đợi với hệ thống 40 chi nhánh Diag.
- Lấy mẫu ngoài giờ hành chính.
- Có ngay kết quả trong vòng 24h qua Zalo.
Diag sẽ liên hệ lại trong vòng 5 phút
Biến chứng của đái tháo đường type 2
Đái tháo đường type 2 nếu không được kiểm soát tốt có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Những biến chứng này có thể chia thành hai nhóm chính: biến chứng cấp tính và biến chứng mạn tính.
Biến chứng cấp tính
Hạ đường huyết (Hypoglycemia)
Khi người bệnh dùng thuốc hạ đường huyết hoặc insulin quá liều mà không ăn đủ thức ăn, mức đường huyết có thể giảm quá thấp. Điều này dẫn đến tình trạng hạ đường huyết, khiến người bệnh cảm thấy chóng mặt, mệt mỏi. Trong trường hợp nghiêm trọng có thể gây hôn mê. Nếu không được điều trị kịp thời, hạ đường huyết có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Nhiễm toan ceton (DKA)
Nhiễm toan ceton là một tình trạng khẩn cấp, xảy ra khi cơ thể bắt đầu sử dụng mỡ thay vì đường để tạo năng lượng. Quá trình này tạo ra axit trong máu, khiến máu trở nên rất chua. Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm toan ceton có thể dẫn đến hôn mê và tử vong.
Đây là biến chứng nghiêm trọng thường gặp ở người bệnh tiểu đường loại 1. Nhưng người bệnh tiểu đường type 2 nếu không kiểm soát tốt cũng có thể gặp phải.
Biến chứng mạn tính
Biến chứng mạn tính phát triển dần dần theo thời gian nếu bệnh không được kiểm soát. Các biến chứng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Bệnh tim mạch
Đái tháo đường type 2 làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, như bệnh tim, đột quỵ và cao huyết áp. Mức đường huyết cao lâu dài có thể làm tổn thương mạch máu và tim, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và các vấn đề tim mạch khác.
Bệnh thận
Khi đường huyết không được kiểm soát tốt, thận có thể bị tổn thương, dẫn đến bệnh thận. Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển thành suy thận, đe dọa đến khả năng lọc và loại bỏ chất thải khỏi cơ thể, thậm chí phải chạy thận hoặc ghép thận.
Tổn thương thần kinh
Mức đường huyết cao kéo dài có thể gây tổn thương các dây thần kinh trong cơ thể. Biểu hiện thường gặp là tê bì, đau nhức, hoặc cảm giác ngứa ở tay và chân. Tổn thương thần kinh có thể làm giảm khả năng cảm nhận đau đớn, tăng nguy cơ chấn thương và nhiễm trùng, đặc biệt ở vùng chân.
Các vấn đề về mắt
Đái tháo đường có thể gây ra các bệnh về mắt như bệnh võng mạc tiểu đường, làm giảm thị lực hoặc gây mờ mắt. Nếu không được kiểm soát, bệnh có thể dẫn đến mù lòa. Vì vậy, việc kiểm tra mắt định kỳ là rất quan trọng đối với người bệnh tiểu đường.
Các bệnh về da liễu
Người mắc đái tháo đường dễ mắc các bệnh về da như nhiễm trùng, nấm và vết thương lâu lành. Việc đường huyết cao lâu dài có thể làm giảm khả năng tự phục hồi của cơ thể, khiến các vết thương hoặc nhiễm trùng trở nên nghiêm trọng và khó chữa trị hơn.
Xem thêm: Tiểu đường tuýp 2 là nặng hay nhẹ?
Phương pháp chẩn đoán và điều trị
Các phương pháp chẩn đoán
Chẩn đoán đái tháo đường type 2 dựa trên các xét nghiệm máu để đo lượng đường huyết. Các phương pháp chẩn đoán bao gồm:
- Xét nghiệm đường huyết lúc đói: Đo mức đường trong máu khi bạn đã nhịn ăn ít nhất 8 giờ (thường là vào buổi sáng, sau một đêm ngủ).
- Xét nghiệm HbA1c: Đo mức đường huyết trung bình của bạn trong khoảng thời gian 2-3 tháng qua. Kết quả giúp bác sĩ kiểm tra khả năng kiểm soát đường huyết trong thời gian dài.
- Xét nghiệm dung nạp glucose: Được thực hiện để kiểm tra khả năng cơ thể xử lý glucose.
Xem thêm: Tiểu đường type 2 là bao nhiêu?
Phương pháp điều trị
Điều trị đái tháo đường type 2 thường bao gồm:
- Thay đổi lối sống: Ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, và duy trì cân nặng hợp lý.
- Thuốc điều trị: Các thuốc hạ đường huyết như metformin, sulfonylurea, hoặc thuốc điều trị tiểu đường mới như GLP-1 agonist.
- Insulin: Được sử dụng khi các phương pháp khác không đủ hiệu quả.
Lưu ý: Mọi người tuyệt đối không tự ý mua thuốc hoặc thay đổi chế độ ăn uống để điều trị tiểu đường. Việc sử dụng thuốc, chế độ ăn uống cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Xem thêm: Thuốc tiểu đường tuýp 2
Phòng ngừa tiểu đường type 2
Phòng ngừa đái tháo đường type 2 có thể thực hiện thông qua các biện pháp như:
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Ăn uống lành mạnh, hạn chế các thực phẩm nhiều đường và chất béo.
- Tập thể dục đều đặn, ít nhất 30 phút mỗi ngày.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt đối với những người có yếu tố nguy cơ cao.
Địa chỉ thực hiện xét nghiệm tiểu đường
HIện nay, Diag là trung tâm y khoa chuyên cung cấp dịch vụ xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh chất lượng cao. Các kết quả tại Diag được tin tưởng nhờ độ chính xác, nhanh chóng, có giá trị cao trong việc điều trị. Diag cung cấp các dịch vụ xét nghiệm, chẩn đoán bệnh tiểu đường với chi phí tiết kiệm nhất hiện nay.
Lưu ý: Dịch vụ siêu âm, chẩn đoán hình ảnh chỉ áp dụng khi xét nghiệm trực tiếp tại trung tâm y khoa Diag Cao Thắng (Địa chỉ: 414 – 420 Cao Thắng, phường 12, quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh).
Khách hàng có nhu cầu xét nghiệm bệnh đái tháo đường có thể liên hệ trực tiếp với đội ngũ Diag thông qua các kênh sau:
- Trang chủ Diag: https://diag.vn/
- Hotline: 1900 1717
Lời kết
Việc nắm rõ cơ chế đái tháo đường type 2 và nguyên nhân gây bệnh giúp mọi người có thể chủ động trong việc phòng bệnh. Đây là điều cần thiết để giảm thiểu nguy cơ mắc các vấn đề gây ảnh hưởng tiêu cực đối với sức khỏe.