Bệnh mãn tính là gì?
Bệnh mãn tính hay mạn tính, là các bệnh lý kéo dài từ 3 tháng đến hơn 1 năm và thường không thể chữa khỏi hoàn toàn. Bệnh không chỉ giới hạn ở một hệ cơ quan mà có thể ảnh hưởng đến toàn cơ thể, gây tác động lâu dài lên sức khỏe. Do đó, bệnh đòi hỏi có sự chăm sóc y tế liên tục để đảm bảo chất lượng cuộc sống. Một số bệnh phổ biến bao gồm đái tháo đường, tim mạch, ung thư và viêm khớp.
Nguyên nhân gây bệnh mãn tính thường phát sinh từ sự kết hợp giữa nhiều yếu tố. Các yếu tố nguy cơ chính bao gồm hút thuốc lá, chế độ dinh dưỡng không lành mạnh, ít vận động và tiêu thụ rượu quá mức. Thêm vào đó, căng thẳng tâm lý kéo dài và yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bệnh.
Việc tiếp xúc lâu dài với các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến tổn thương đa cơ quan, rối loạn chuyển hóa hoặc viêm mạn tính. Điều này gây nên các bệnh mãn tính nguy hiểm như tim mạch, ung thư hoặc bệnh tiểu đường type 2.
Đặc điểm của bệnh mãn tính là thường tiến triển chậm, dai dẳng và kéo dài trong nhiều năm, đôi khi cả đời. Mặc dù không thể chữa trị khỏi bệnh, nhưng có thể được quản lý để giảm thiểu triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Người bệnh cần thay đổi lối sống và áp dụng các biện pháp quản lý phù hợp với tình trạng sức khỏe.
Bệnh mãn tính có nguy hiểm không?
Sự nguy hiểm của bệnh mạn tính thường được đánh giá dựa trên mức độ ảnh hưởng của bệnh đối với cơ thể. Bệnh càng kéo dài thì tác động đến sức khỏe càng lớn, làm giảm tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Bệnh lý tim mạch có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ, có khả năng cao dẫn đến tử vong. Trong khi bệnh tiểu đường không được kiểm soát có thể gây biến chứng tổn thương thận, mất thị lực hoặc phải cắt cụt chi.
Ngoài ra, bệnh mạn tính còn ảnh hưởng nặng nề đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày. Người bệnh có thể trở nên căng thẳng, lo âu hoặc trầm cảm, cũng như nhiều vấn đề sức khỏe tâm thần khác.

Bệnh mãn tính là những bệnh gì?
1. Ung thư
Ung thư là bệnh mãn tính xảy ra khi các tế bào trong cơ thể phát triển không kiểm soát. Các tế bào này xâm lấn các mô lân cận hoặc di căn đến những cơ quan khác. Loại bệnh mạn tính này có thể xuất hiện ở bất kỳ cơ quan nào trong cơ thể như phổi, gan, vú, đại tràng hoặc tuyến tiền liệt.
Ung thư thường tiến triển kéo dài qua nhiều tháng hoặc nhiều năm, với các giai đoạn từ tổn thương nhẹ ở tế bào đến khối u ác tính. Đặc điểm mãn tính của bệnh còn thể hiện qua nguy cơ tái phát sau khi điều trị hoặc việc duy trì chăm sóc lâu dài để quản lý bệnh. Nếu không sàng lọc ung thư và điều trị sớm, bệnh có thể dẫn đến tử vong do các biến chứng nguy hiểm.
2. Bệnh tim mạch
Bệnh tim mạch bao gồm một loạt các rối loạn ảnh hưởng đến tim và mạch máu, như bệnh động mạch vành, suy tim và cao huyết áp. Nguyên nhân chủ yếu do sự sự tích tụ mảng bám trong động mạch, làm cản trở dòng máu và tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Ngoài ra còn có một số yếu tố tác động đến sự phát triển của bệnh như hút thuốc, tăng cholesterol hoặc đường huyết.
Bệnh tim mạch được xem là mãn tính bởi nó tiến triển chậm, có thể không biểu hiện triệu chứng rõ ràng và thường không thể hồi phục hoàn toàn. Người bệnh cần theo dõi sát sao và thay đổi lối sống, kết hợp điều trị y tế lâu dài để đảm bảo sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
3. Bệnh hô hấp mãn tính
Bệnh gây tổn thương, viêm đường thở và làm giảm khả năng hô hấp, thường gặp trong bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và hen suyễn. Trong đó, COPD thường là kết quả của việc hút thuốc lâu dài hoặc tiếp xúc với không khí ô nhiễm. Còn hen suyễn thường liên quan đến dị ứng hoặc yếu tố di truyền.
Đặc điểm của các bệnh hô hấp này là kéo dài suốt đời và cần được quản lý liên tục, do đó được xem là mãn tính. Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng vẫn có thể cải thiện bằng thuốc và thực hiện các giải pháp hạn chế tác nhân gây kích ứng. Từ đó có thể đảm bảo khả năng hô hấp bình thường của người bệnh.

4. Bệnh chuyển hóa
Đái tháo đường là một bệnh chuyển hóa mãn tính. Bệnh xảy ra khi cơ thể không thể sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng insulin hiệu quả, dẫn đến mức đường huyết tăng cao bất thường. Trong đó, tiểu đường type 2 chiếm phần lớn các ca bệnh, chủ yếu liên quan đến lối sống không lành mạnh hoặc béo phì, ít vận động.
Bệnh chuyển hóa thường thể hiện tính chất mãn tính qua việc phải liên tục theo dõi nồng độ các chất trong máu, như glucose máu. Để kiểm soát tốt nồng độ này cần thực hiện chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt khoa học nhằm duy trì cân nặng hợp lý. Nếu không quản lý bệnh tốt có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng và ảnh hưởng nhiều cơ quan trong cơ thể.
5. Bệnh thận mãn tính
Đây là tình trạng suy giảm chức năng thận kéo dài, dẫn đến tích tụ chất độc trong cơ thể do thận không thể lọc máu hiệu quả. Bệnh thận mãn tính thường bắt nguồn từ các bệnh lý như đái tháo đường, cao huyết áp hoặc viêm thận. Các triệu chứng ban đầu có thể mơ hồ và rất khó phát hiện bệnh sớm, chẳng hạn như mệt mỏi, phù nề, hoặc nước tiểu thay đổi bất thường.
Nguyên nhân gọi là bệnh thận mãn tính là do chức năng lọc của thận không thể phục hồi như ban đầu. Bệnh khi tiến triển nặng có thể dẫn đến suy giảm chức năng thận giai đoạn cuối. Lúc này, cần quản lý nghiêm ngặt với thuốc, chế độ ăn giảm muối và kết hợp kiểm tra định kỳ để làm chậm tiến triển của bệnh.
6. Bệnh gan mãn tính
Nhóm bệnh lý mãn tính ở gan thường do tiêu thụ rượu quá mức, nhiễm virus viêm gan B, C hoặc gan nhiễm mỡ không do rượu. Các triệu chứng ban đầu như mệt mỏi, chán ăn, vàng da, có thể gây suy gan hoặc ung thư gan nếu tiến triển đến giai đoạn muộn.
Bệnh gan mãn tính thường không thể phục hồi chức năng gan như ban đầu. Do đó cần phải duy trì chăm sóc y tế liên tục. Người bệnh cần phải kiểm soát tốt các nguyên nhân cơ bản, thay đổi lối sống. Trong một số trường hợp nghiêm trọng có thể phải ghép gan khi bệnh đến giai đoạn cuối.
7. Bệnh xương khớp mãn tính
Xương khớp mãn tính là các bệnh có thể gây đau đớn và giảm khả năng vận động kéo dài. Trong đó, phổ biến nhất là bệnh viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp. Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn gây viêm và đau khớp, trong khi thoái hóa khớp là sự hao mòn sụn khớp theo tuổi tác hoặc chấn thương. Mặc dù không thể chữa khỏi, người bệnh có thể giảm triệu chứng thông qua thuốc giảm đau, vật lý trị liệu, hoặc phẫu thuật thay khớp.

8. Bệnh tự miễn
Bệnh tự miễn là các bệnh xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công chính các mô của cơ thể, bao gồm lupus ban đỏ hoặc bệnh đa xơ cứng. Đây là các bệnh mãn tính cần điều trị lâu dài, bao gồm sử dụng thuốc ức chế miễn dịch và thay đổi lối sống để cải thiện tình trạng.
Biểu hiện của bệnh rất đa dạng, thường là mệt mỏi và đau cơ. Nếu không được quản lý tốt, bệnh tự miễn có thể gây suy giảm nghiêm trọng chức năng các cơ quan trong cơ thể.
9. Rối loạn thần kinh và tâm thần mãn tính
Alzheimer, Parkinson và trầm cảm mãn tính là những bệnh phổ biến có ảnh hưởng lâu dài đến hệ thần kinh hoặc sức khỏe tinh thần. Bệnh thường tiến triển chậm và làm giảm khả năng nhận thức, cảm xúc, vận động và không thể chữa khỏi hoàn toàn. Phương pháp điều trị thường là thuốc, liệu pháp tâm lý cùng sự chăm sóc đặc biệt trong thời gian dài.
10. Bệnh tiêu hóa mãn tính
Nhóm bệnh mạn tính này bao gồm bệnh viêm ruột, viêm loét đại tràng và trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Những bệnh này gây viêm và tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa, với triệu chứng thường là đau bụng, khó tiêu hoặc tiêu chảy mãn tính.
Đặc điểm của bệnh là các triệu chứng có xu hướng tái phát. Do đó đòi hỏi người bệnh phải điều trị lâu dài với thuốc chống viêm, thay đổi chế độ ăn, và đôi khi cần can thiệp phẫu thuật.
Bệnh mãn tính có chữa được không?
Bệnh mạn tính thường không thể chữa khỏi hoàn toàn mà chỉ có thể được quản lý qua các biện pháp can thiệp y khoa. Điều này là do các tổn thương do bệnh gây ra, như viêm mạn tính, xơ hóa hoặc tổn thương các cơ quan. Việc chữa trị thường nhằm mục đích giảm nhẹ triệu chứng, làm chậm tiến triển của bệnh và ngăn chặn các biến chứng có thể xảy ra.
Tuy nhiên, một số bệnh mãn tính có thể thuyên giảm hoặc được kiểm soát hoàn toàn nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.
Chẳng hạn như trong bệnh ung thư. Nếu được chẩn đoán ở giai đoạn đầu và điều trị hiệu quả, người bệnh có thể “không còn dấu hiệu bệnh” trong thời gian dài. Mặc dù ung thư có nguy cơ tái phát nhưng đây vẫn là dấu hiệu đáng mừng đối với người bệnh.
Lupus ban đỏ hệ thống có thể vào trạng thái thuyên giảm, nghĩa là các triệu chứng gần như biến mất nhờ điều trị và quản lý hiệu quả. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa bệnh đã được chữa khỏi. Bệnh vẫn có nguy cơ tái phát hoặc phát triển biến chứng nếu bệnh diễn tiến bất thường.

Lời kết
Như vậy bài viết đã chia sẻ đầy đủ thông tin về bệnh mạn tính. Đây là nhóm bệnh có tính chất lâu dài, có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người bệnh nếu không được quản lý tốt. Vậy nên việc tìm hiểu bệnh mãn tính là gì rất quan trọng giúp bạn có cái nhìn toàn diện về bệnh để có hướng chăm sóc sức khỏe phù hợp.