Suy tim mất bù: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chẩn đoán

Suy tim mất bù là gì?

Suy tim mất bù là một giai đoạn nặng của bệnh suy tim, trong đó tim không thể đáp ứng đủ nhu cầu bơm máu của cơ thể, dẫn đến tình trạng ứ đọng dịch trong các bộ phận như phổi, chân, mắt cá chân, và bụng. Khi suy tim mất bù, các dấu hiệu như khó thở, mệt mỏi, và phù nề (sưng tấy) trở nên nghiêm trọng hơn, và tình trạng này cần sự can thiệp y tế ngay lập tức.

Tình trạng này có thể xảy ra khi bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, bệnh động mạch vành, viêm cơ tim, hoặc sau khi có các biến cố nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Sự tiến triển nhanh chóng của bệnh đe dọa sức khỏe và có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như phù phổi và rối loạn nhịp tim.

Phân biệt suy tim mất bù và còn bù

Suy tim còn bù và suy tim mất bù là hai giai đoạn khác nhau của bệnh suy tim, có sự khác biệt rõ rệt về mức độ suy giảm chức năng tim và các triệu chứng đi kèm.

Nguyên nhân suy tim mất bù

Suy tim mất bù là tình trạng khi tim không còn khả năng bơm máu đầy đủ để cung cấp oxy và dưỡng chất cho cơ thể, dẫn đến các dấu hiệu nghiêm trọng. Các nguyên nhân chính gây ra tình trạng này bao gồm:

• Tăng huyết áp không kiểm soát: Tăng huyết áp kéo dài làm tim phải làm việc quá sức để bơm máu, gây tăng tải cho tim. Khi huyết áp không được kiểm soát, tim sẽ suy yếu dần và không còn đủ khả năng bơm máu hiệu quả, dẫn đến suy tim mất bù.
• Bệnh động mạch vành là tình trạng các động mạch cung cấp máu cho tim bị tắc nghẽn, làm giảm lưu lượng máu và oxy đến cơ tim. Điều này làm suy yếu cơ tim và có thể dẫn đến suy tim mất bù, đặc biệt nếu mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn.
• Nhồi máu cơ tim xảy ra khi một phần cơ tim bị thiếu máu cục bộ do tắc nghẽn mạch máu. Sự tổn thương này làm giảm khả năng co bóp của tim, gây ra tình trạng suy tim nặng hơn. Nếu không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến suy tim mất bù.
• Viêm cơ tim là tình trạng viêm nhiễm cơ tim, thường do virus hoặc các nguyên nhân nhiễm trùng khác. Tình trạng này kéo dài làm suy yếu khả năng co bóp của tim và làm giảm hiệu quả bơm máu, gây ra suy tim và có thể dẫn đến suy tim mất bù nếu không được điều trị.
• Rối loạn nhịp tim như rung nhĩ hoặc nhịp tim nhanh không đều, có thể làm giảm hiệu quả bơm máu của tim. Khi tim không thể đập hiệu quả, lượng máu cung cấp cho cơ thể bị giảm, dẫn đến suy tim mất bù. Những loạn nhịp này cần được kiểm soát và điều trị kịp thời để ngăn ngừa suy tim.

Dấu hiệu nhận biết

Suy tim mất bù thường đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng và đột ngột. Các dấu hiệu nhận biết phổ biến bao gồm:

• Khó thở là triệu chứng phổ biến nhất của suy tim mất bù. Bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi thở, đặc biệt khi gắng sức hoặc khi nằm xuống. Đây là do dịch tích tụ trong phổi, gây phù phổi, làm giảm khả năng trao đổi oxy.
• Phù nề thường xuất hiện ở chân, mắt cá chân, và đôi khi là bụng. Sự tích tụ dịch trong các mô do suy tim mất bù dẫn đến tình trạng sưng tấy, gây cảm giác nặng nề và khó chịu.
• Mệt mỏi và kiệt sức thường gặp ở bệnh nhân suy tim mất bù, do tim không thể bơm đủ máu để cung cấp oxy cho cơ thể. Điều này làm giảm khả năng vận động và thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Ngất xỉu có thể xảy ra do thiếu máu cung cấp cho não khi tim không thể bơm máu đủ hiệu quả. Đây là một dấu hiệu nghiêm trọng của suy tim và cần được theo dõi chặt chẽ.
• Ho khan là một triệu chứng có thể xảy ra do dịch tích tụ trong phổi. Khi dịch tích tụ trong phổi, bệnh nhân có thể bị ho kéo dài, có thể gây khó chịu và làm tăng tình trạng khó thở.

Cách thức chẩn đoán

Chẩn đoán bệnh bao gồm một loạt các phương pháp để đánh giá mức độ suy giảm chức năng tim và sự tích tụ dịch trong cơ thể. Các bước chẩn đoán thường bao gồm các phương pháp sau:

1.Đo chỉ số SpO2

• SpO2 là chỉ số đo lượng oxy trong máu. Đo chỉ số SpO2 giúp xác định mức độ suy hô hấp do suy tim mất bù. Khi suy tim tiến triển, máu không được bơm đầy đủ đến phổi, dẫn đến giảm oxy trong máu, gây khó thở. Việc đo SpO2 là bước quan trọng để đánh giá tình trạng hô hấp của bệnh nhân.

2.Xét nghiệm máu giúp chẩn đoán, đánh giá chức năng tim và thận, đặc biệt là các chỉ số như:

• BNP (B-type natriuretic peptide) là chỉ số được sử dụng để đánh giá mức độ suy tim. BNP là một loại peptide được giải phóng khi cơ tim bị căng giãn. Mức độ BNP cao là một dấu hiệu của suy tim.
• Xét nghiệm điện giải giúp xác định mức độ kali, natri và các chất điện phân khác trong cơ thể. Mất cân bằng điện giải có thể xảy ra trong suy tim, ảnh hưởng đến chức năng tim.
• Xét nghiệm chức năng thận giúp đánh giá khả năng lọc chất thải của thận. Suy tim có thể gây suy thận do sự ứ đọng máu và nước trong cơ thể.

3.Cận lâm sàng:

• Siêu âm tim giúp đánh giá chức năng bơm máu của tim, đo phân suất tống máu (EF) và phát hiện các tổn thương ở van tim. Siêu âm tim là phương pháp chính để đánh giá hiệu quả hoạt động của tim và xác định mức độ suy tim.
• Điện tâm đồ (ECG) giúp ghi lại rối loạn nhịp tim. Đây là yếu tố quan trọng trong suy tim mất bù, đặc biệt là rung nhĩ, có thể làm giảm hiệu quả bơm máu của tim và gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
• X-quang ngực giúp kiểm tra tình trạng phù phổi, một biến chứng nghiêm trọng của suy tim. Khi tim không thể bơm máu hiệu quả, dịch có thể tích tụ trong phổi, gây khó thở và suy hô hấp. X-quang giúp xác định mức độ phổi bị phù và có thể giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Các phương pháp chẩn đoán này giúp xác định tình trạng của tim và phổi, đánh giá mức độ nghiêm trọng của suy tim mất bù, và từ đó đưa ra kế hoạch điều trị chính xác.

Điều trị suy tim mất bù

Điều trị suy tim mất bù là quá trình khẩn cấp và phức tạp, nhằm giảm thiểu các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

1. Điều trị bằng thuốc

• Thuốc lợi tiểu giúp loại bỏ lượng nước và muối dư thừa trong cơ thể qua thận. Điều này giúp giảm sưng phù và giảm lượng dịch tích tụ trong cơ thể, đặc biệt là ở chân, mắt cá chân, và phổi. Thuốc là một phần quan trọng trong điều trị suy tim mất bù, giúp cải thiện triệu chứng của bệnh.
• Thuốc giãn mạch như ACE inhibitors (ức chế men chuyển) và ARBs (Angiotensin Receptor Blockers), giúp giảm áp lực cho tim và cải thiện lưu thông máu. Những thuốc này làm giãn các mạch máu, giảm sức cản của mạch và làm giảm gánh nặng cho tim. Điều này giúp cải thiện khả năng bơm máu của tim và làm giảm các triệu chứng như khó thở.
• Thuốc trợ tim như digoxin và các thuốc chẹn beta (như metoprolol) giúp tăng cường khả năng bơm máu của tim. Digoxin giúp tăng cường sự co bóp của cơ tim, trong khi thuốc chẹn beta làm giảm nhịp tim và huyết áp, từ đó giúp tim bơm máu hiệu quả hơn. Các thuốc này giúp điều trị các triệu chứng của suy tim và ngăn ngừa loạn nhịp tim.

2. Can thiệp ngoại khoa

• Đối với bệnh nhân mắc bệnh động mạch vành, nơi các mạch máu nuôi tim bị tắc nghẽn, việc can thiệp mạch hoặc thực hiện phẫu thuật bắc cầu động mạch có thể giúp cải thiện lưu lượng máu đến tim. Điều này giúp tim nhận đủ oxy và dưỡng chất, giảm nguy cơ suy tim mất bù do thiếu máu nuôi dưỡng.
• Máy trợ tim (ICD – Implantable Cardioverter Defibrillator) hoặc máy tạo nhịp giúp điều chỉnh các loạn nhịp tim nghiêm trọng. Nếu bệnh nhân có các vấn đề nghiêm trọng về nhịp tim như rung nhĩ hoặc rối loạn nhịp nhanh, các thiết bị này sẽ giúp điều chỉnh nhịp tim và bảo vệ bệnh nhân khỏi các nguy cơ như đột tử tim.

3. Thay đổi lối sinh hoạt

• Dinh dưỡng lành mạnh, đặc biệt là hạn chế muối, giúp giảm lượng nước tích tụ trong cơ thể và cải thiện tình trạng phù nề. Bệnh nhân cần tuân thủ chế độ ăn ít muối, nhiều rau quả, và ngũ cốc nguyên hạt để cải thiện sức khỏe tim mạch.
• Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, hoặc đạp xe có thể giúp cải thiện chức năng tim và tăng cường sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào.
• Kiểm soát cân nặng như giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì giúp giảm gánh nặng cho tim và cải thiện khả năng bơm máu của tim. Việc duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm áp lực lên tim, đặc biệt khi tim phải đối mặt với tình trạng suy yếu.

Giải đáp thắc mắc

Suy tim mất bù cấp là gì?

Suy tim mất bù cấp là tình trạng suy tim trở nên nặng hơn đột ngột, thường là do một yếu tố kích hoạt như cơn nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim, hoặc sự tăng huyết áp đột ngột. Trong giai đoạn này, tim không còn khả năng duy trì chức năng bơm máu hiệu quả, dẫn đến khó thở, phù ở phổi, và mệt mỏi nghiêm trọng.

Tình trạng phù ở phổi xảy ra khi dịch tích tụ trong phổi, làm giảm khả năng trao đổi oxy và gây khó thở. Tình trạng này là một tình trạng khẩn cấp và yêu cầu can thiệp y tế ngay lập tức để cứu sống bệnh nhân và cải thiện tình trạng tim mạch.

Tình trạng mất bù là gì?

Tình trạng mất bù trong suy tim xảy ra khi tim không còn khả năng duy trì sự cân bằng trong việc cung cấp máu và oxy cho cơ thể. Khi tim suy yếu đến mức không thể đáp ứng đủ nhu cầu cơ thể, các triệu chứng khó thở, sưng phù, mệt mỏi, và đôi khi ngất xỉu xuất hiện.

Mất bù có thể do sự suy giảm chức năng tim, tăng huyết áp không kiểm soát, hoặc do các yếu tố kích hoạt khác. Đây là tình trạng đòi hỏi sự điều trị khẩn cấp và thường dẫn đến sự giảm sút chất lượng sống, hoặc trong trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến đột tử tim nếu không được điều trị kịp thời.

Tổng kết

Suy tim mất bù là một tình trạng y tế nghiêm trọng và đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Bằng cách nhận diện sớm các triệu chứng và tuân thủ điều trị đúng cách, bệnh nhân có thể giảm thiểu các biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Liên hệ 1900 1717 để nhận tư vấn từ Trung tâm y khoa Diag. Hỗ trợ đặt lịch xét nghiệm dấu hiệu suy tim nhanh chóng.

• Trụ sở: 414 – 420 Cao Thắng nối dài, phường 12, quận 10, TPHCM
• Chi nhánh: https://diag.vn/location/