6 bệnh tim mạch ở người cao tuổi phổ biến nhất

1. Xơ vữa động mạch

Đây là một trong những bệnh tim mạch ở người cao tuổi thường gặp nhất. Xơ vữa động mạch là tình trạng động mạch bị cứng và thu hẹp do tích tụ mảng bám (chủ yếu do cholesterol), dẫn đến tắc nghẽn mạch máu.

Ở người cao tuổi, bệnh thường nghiêm trọng hơn do các yếu tố liên quan đến quá trình lão hóa. Trong đó bao gồm suy giảm chức năng mạch máu, tăng huyết áp và tiểu đường type 2. Nếu mảng bám tích tụ quá nhiều sẽ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, hoặc bệnh động mạch ngoại biên.

Tình trạng xơ vữa thường tiến triển âm thầm trong thời gian dài mà không có triệu chứng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi tiến triển nặng hơn sẽ xuất hiện các triệu chứng như:

• Đau ngực kéo dài hơn vài phút, không giảm khi nghỉ ngơi.
• Yếu, liệt, hoặc tê một bên cơ thể.
• Khó thở đột ngột hoặc khó nói.
• Đau chân dai dẳng khi đi lại.
• Vết thương chậm lành hoặc không lành.
• Huyết áp tăng cao không kiểm soát.

Xem thêm: Một số bệnh về máu và tim mạch

2. Rối loạn nhịp tim

Ở người cao tuổi, rối loạn nhịp tim là tình trạng bất thường trong tần số hoặc nhịp điệu của nhịp tim. Từ đó dẫn đến tim đập quá nhanh, quá chậm hoặc đập không đều. Nguyên nhân thường do sự thoái hóa của hệ thống dẫn truyền điện tim theo tuổi tác hoặc ảnh hưởng bởi các bệnh lý đi kèm. Chẳng hạn như bệnh động mạch vành, bệnh van tim, cao huyết áp, rối loạn điện giải hoặc bệnh lý nội tiết.

Người cao tuổi có nhịp tim bị rối loạn thường có các triệu chứng như:

• Hồi hộp, tim đập nhanh và mạnh.
• Nhịp tim bất thường xen kẽ với nhịp tim bình thường.
• Chóng mặt, ngất xỉu, ngất đột ngột.
• Khó thở.
• Đau thắt ngực.
• Mệt mỏi kéo dài.
• Thay đổi ý thức hoặc lú lẫn.

3. Tăng huyết áp

Đây là tình trạng áp lực máu trong các động mạch tăng cao vượt quá mức bình thường. Theo tiêu chuẩn của WHO và Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), người lớn tuổi được chẩn đoán tăng huyết áp khi có một trong hai chỉ số như sau:

• Huyết áp tâm thu: ≥ 140 mmHg.
• Huyết áp tâm trương: ≥ 90 mmHg.

Tăng huyết áp là bệnh lý phổ biến ở người cao tuổi. Bệnh chủ yếu là do sự lão hóa mạch máu, khi thành mạch máu mất tính đàn hồi và trở nên cứng hơn, dẫn đến tăng huyết áp tâm thu. Bệnh cũng có thể do tăng cường hoạt động của hệ thần kinh giao cảm, tăng sức cản ở mạch máu ngoại biên hoặc do các bệnh lý nền.

Trên thực tế, tăng huyết áp thường không có triệu chứng rõ ràng. Nếu huyết áp tăng kéo dài hoặc thay đổi đột ngột thì sẽ gây nên những triệu chứng như:

• Triệu chứng giai đoạn đầu: Chóng mặt, ù tai, đau đầu, mệt mỏi, khó tập trung, đỏ mặt hoặc cảm giác nóng bừng.
• Triệu chứng giai đoạn nặng: Khó thở, đau ngực, suy giảm thị lực, nhìn mờ, chảy máu cam, sưng phù ở chân hoặc tay.

4. Nhồi máu cơ tim

Đây là một bệnh tim mạch nghiêm trọng ở người cao tuổi. Nhồi máu cơ tim là tình trạng cơ tim bị tổn thương không thể phục hồi do sự tắc nghẽn cấp tính của một hoặc nhiều động mạch vành. Các mạch máu không thể cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho cơ tim, khiến cơ tim bị tổn thương nặng nề, thậm chí là hoại tử.

Nguyên nhân gây nhồi máu cơ tim chủ yếu do xơ vữa động mạch. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể do quá trình lão hóa hoặc các bệnh lý nền như tăng huyết áp, tiểu đường hoặc rối loạn lipid máu.

Hơn nữa, do sự suy giảm của phản xạ thần kinh và sự ảnh hưởng của bệnh nền nên biểu hiện của bệnh không rõ ràng so với người trẻ. Do đó, bệnh ở người cao tuổi có thể không được phát hiện sớm, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Một số dấu hiệu của bệnh như sau:

• Đau ngực dữ dội: Cảm giác đau, ép chặt, nóng rát ở giữa hoặc bên trái ngực, có thể lan ra vai trái, cánh tay, hàm, lưng. Cơn đau kéo dài trên 20 phút và không giảm khi nghỉ ngơi hoặc dùng nitroglycerin.
• Khó thở: Cảm giác hụt hơi, đặc biệt khi nằm.
• Toát mồ hôi lạnh: Đi kèm với cảm giác lo lắng, sợ hãi.
• Buồn nôn hoặc nôn: Do kích thích thần kinh phế vị.
• Mệt mỏi không rõ nguyên nhân: Xuất hiện vài ngày hoặc vài tuần trước nhồi máu cơ tim.
• Chóng mặt, ngất xỉu: Do tụt huyết áp hoặc giảm cung cấp máu lên não.
• Rối loạn nhịp tim: Có thể cảm thấy tim đập nhanh hoặc không đều.
• Đau nhẹ hoặc không đau ngực: Thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường hoặc phụ nữ lớn tuổi.

Xem thêm: Các hội chứng tim mạch

5. Bệnh van tim

Ở người lớn tuổi, bệnh van tim thường phát triển do quá trình thoái hóa tự nhiên của các van tim theo thời gian – gọi là bệnh van tim do thoái hóa (Degenerative Valvular Heart Disease). Khi cơ thể già đi, các van có thể bị vôi hóa, mất tính đàn hồi hoặc dày lên, khiến việc đóng mở không còn linh hoạt như trước. Sự thoái hóa này có thể dẫn đến hẹp van (van mở không đủ rộng) hoặc hở van (van không đóng kín), làm gián đoạn dòng chảy bình thường của máu trong tim.

Van động mạch chủ là nơi thường xảy ra hẹp van do vôi hóa – là nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh van tim ở người cao tuổi. Ngoài ra, van hai lá cũng có thể bị sa hoặc hở do sự suy yếu cấu trúc của các dây chằng hoặc lá van, dẫn đến tình trạng máu trào ngược về tâm nhĩ trái mỗi khi tim co bóp.

Hậu quả của các rối loạn van tim này ở người lớn tuổi thường là giảm khả năng bơm máu hiệu quả. Nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời, bệnh van tim do thoái hóa có thể dẫn đến suy tim hoặc các biến chứng nguy hiểm khác. Vì thế, việc kiểm tra tim mạch định kỳ đặc biệt quan trọng đối với người cao tuổi.

Các triệu chứng đặc trưng của bệnh van tim ở người lớn tuổi như:

• Khó thở, đặc biệt khi hoạt động hoặc nằm xuống.
• Mệt mỏi.
• Đau ngực.
• Chóng mặt hoặc ngất xỉu.
• Nhịp tim không đều.
• Sưng mắt cá chân hoặc bàn chân.

6. Suy tim

Suy tim là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến nhập viện và giảm chất lượng cuộc sống ở người lớn tuổi. Đây là tình trạng mạn tính khi tim không còn khả năng bơm máu đủ để đáp ứng nhu cầu oxy và dinh dưỡng của cơ thể. Ở người cao tuổi, bệnh thường do sự kết hợp giữa lão hóa và các bệnh tim mạch đi kèm (như tăng huyết áp và bệnh van tim).

Bệnh được chia thành 2 loại chính gồm: suy tim tâm thu và tâm trương. Suy tim tâm thu là khi tim mất khả năng co bóp và bơm máu. Còn suy tim tâm trương xảy ra khi tim không thể giãn đủ để nhận máu.

Bệnh được chia thành nhiều giai đoạn, trong đó giai đoạn đầu thường không biểu hiện triệu chứng. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển nặng thì có những triệu chứng khác nhau.

• Khó thở khi gắng sức: Biểu hiện trong giai đoạn sớm.
• Khó thở khi nằm: Người bệnh phải nằm gối cao để dễ thở.
• Khó thở kịch phát về đêm: Thức giấc do cảm giác ngạt thở.
• Sưng tĩnh mạch cổ: Tĩnh mạch cổ nổi rõ do ứ máu.
• Gan to, đau vùng gan: Do máu ứ trệ trong tuần hoàn tĩnh mạch.
• Sưng phù: Đặc biệt là ở mắt cá chân và cẳng chân.
• Mệt mỏi và yếu sức: Do giảm cung cấp máu và oxy đến các cơ quan.
• Tiểu đêm nhiều lần: Hậu quả của ứ dịch trong ngày, thải ra khi nằm nghỉ.
• Tăng cân hoặc giảm cân bất thường: Tăng cân do giữ nước hoặc giảm cân do suy giảm chức năng cơ thể.

Các bệnh về tim mạch ở người già thường rất nguy hiểm. Người cao tuổi cần xây dựng chế độ ăn uống khoa học, vận động thể chất đều đặn, tránh căng thẳng và kiểm tra sức khỏe thường xuyên.

Xem thêm: Bệnh tim mạch ở trẻ em