5 xét nghiệm ung thư vòm họng giúp chẩn đoán và theo dõi bệnh

Phương pháp “tiêu chuẩn vàng” để chẩn đoán ung thư vòm họng

Theo các hướng dẫn của các hiệp hội ung thư uy tín trên thế giới như Mạng lưới Ung thư Toàn diện Quốc gia Hoa Kỳ (NCCN), nội soi vòm họng kèm sinh thiết tổn thương nghi ngờ là bước bắt buộc và không thể thiếu để chẩn đoán xác định ung thư vòm họng. 

Thủ thuật sinh thiết thường được thực hiện nhanh chóng ngay trong quá trình nội soi khi phát hiện vùng niêm mạc bất thường (như sùi, loét, đổi màu), có thể chỉ cần gây tê tại chỗ và ít gây khó chịu. 

Sự kết hợp giữa nội soi và sinh thiết cho phép phát hiện chính xác ung thư ngay từ giai đoạn đầu, và đây cũng là bước duy nhất để có chẩn đoán chắc chắn giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị chính xác. 

Xem thêm: Tự kiểm tra ung thư vòm họng

Xét nghiệm máu có thực sự phát hiện ung thư vòm họng không?

Xét nghiệm máu hiện chỉ được sử dụng để hỗ trợ chẩn đoán bổ sung trong trường hợp nghi ngờ nguyên nhân gây ung thư vòm họng có liên quan đến nhiễm trùng virus Epstein-Barr (EBV). 

Lúc này, bác sĩ sẽ yêu cầu làm thêm các xét nghiệm máu đo lường nồng độ DNA của virus EBV trong máu, hoặc có thể thực hiện thêm xét nghiệm kháng thể VCA IgA và EBNA1 IgA.

Đây là những marker ung thư vòm họng cho thấy sự hiện diện của virus EBV trong cơ thể – vốn là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến ung thư vòm họng ở khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. 

Mặc dù kết quả xét nghiệm dương tính cho thấy nguy cơ cao có hoặc đang tiến triển ung thư vòm họng, nhưng vẫn không đủ cơ sở để chẩn đoán là mắc ung thư. Vậy nên việc chẩn đoán xác định bắt buộc phải dựa trên nội soi và sinh thiết mô. 

Tuy không trực tiếp phát hiện bệnh, nhưng các xét nghiệm EBV máu này vẫn rất hữu ích để sàng lọc sớm các đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh, từ đó hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi điều trị ung thư lâu dài. 

Tầm soát ung thư ctDNA (SPOT-MAS)

• Phát hiện 10 loại ung thư phổ biến: Vú, phổi, dạ dày, gan – đường mật, đại – trực tràng, đầu – cổ, nội mạc tử cung, buồng trứng, tuyến tụy, thực quản
• Khả năng phát hiện gấp 10 lần so với dấu ấn sinh hoá máu truyền thống
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Ý nghĩa các chỉ số xét nghiệm máu hỗ trợ chẩn đoán ung thư vòm họng

Trong các xét nghiệm máu liên quan đến EBV, định lượng EBV DNA trong máu bằng kỹ thuật PCR hiện là phương pháp có giá trị và chính xác nhất. Nồng độ EBV DNA có tương quan chặt chẽ với tải lượng khối u và là một dấu ấn quan trọng để tiên lượng cũng như theo dõi đáp ứng điều trị. 

Các xét nghiệm kháng thể như VCA IgA và EBNA1 IgA là những phương pháp cũ hơn, có thể được sử dụng để hỗ trợ. 

Chỉ số EBV DNA trong máu

Trong ung thư vòm họng liên quan đế virus EBV, các tế bào ung thư vỡ ra có thể giải phóng ADN của virus vào máu, dẫn đến tăng nồng độ EBV DNA trong máu. Việc đo lường lượng ADN này bằng kỹ thuật sinh học phân tử PCR sẽ giúp bác sĩ phát hiện ung thư vòm họng với độ chính xác cao.

Ngay cả khi chỉ có một lượng ADN rất nhỏ, xét nghiệm vẫn có giá trị rất cao trong việc phát hiện sớm ung thư vòm họng khi nghi ngờ nguyên nhân do virus EBV. Hiệu quả này càng được nâng cao khi xét nghiệm được kết hợp cùng với chỉ số VCA IgA hoặc EBNA1 IgA.

Chỉ số VCA IgA

VCA IgA là loại kháng thể đặc hiệu chống lại vỏ virus EBV – là một chất do cơ thể tạo ra để phản ứng khi bị nhiễm virus. Những người mắc ung thư vòm họng thường có nồng độ VCA IgA trong máu cao hơn bình thường, cho thấy đang diễn ra tình trạng nhiễm EBV trong cơ thể.  

Vậy nên xét nghiệm chỉ số VCA IgA rất hữu ích giúp bác sĩ sàng lọc sớm nếu một người có nguy cơ mắc ung thư vòm họng hay không.

Xem thêm: Tầm soát ung thư vòm họng hết bao nhiêu tiền?

Chỉ số EBNA1 IgA

EBNA1 IgA là một kháng thể chống lại các protein đặc hiệu EBNA1 do virus EBV tạo ra khi virus tồn tại lâu dài trong tế bào biểu mô vòm họng và tế bào lympho.

EBNA1 là loại protein duy nhất cho thấy EBV đang tồn tại trong giai đoạn tiềm ẩn – vốn là một đặc trưng của ung thư vòm họng. Vậy nên, chỉ số kháng thể EBNA1 IgA được sử dụng như một dấu ấn sinh học đặc biệt trong tầm soát và chẩn đoán sớm ung thư vòm họng.

Xét nghiệm EBNA1 IgA khi được đánh giá đồng thời với VCA IgA giúp tăng đáng kể độ chính xác trong tầm soát và phát hiện sớm ung thư vòm họng ngay từ giai đoạn đầu. Sự kết hợp này giúp bác sĩ lựa chọn đúng người cần kiểm tra chuyên sâu hơn để chẩn đoán hoặc theo dõi ung thư vòm họng.