Ung thư sàn miệng là gì? Ung thư sàn miệng có chữa được không?

Ung thư sàn miệng là gì?

Ung thư sàn miệng phát triển từ các tế bào biểu mô ở vùng sàn miệng. Bệnh thường bắt đầu bằng những tổn thương nhỏ như vết loét, mảng trắng (bạch sản), hoặc mảng đỏ (hồng sản). Vì không gây đau đớn rõ ràng, nên nó thường bị bỏ qua trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị sớm, ung thư có thể xâm lấn sâu vào mô quanh, di căn hạch bạch huyết và thậm chí lan đến các cơ quan xa.

Theo hệ thống TNM (Tumor, Node, Metastasis), ung thư sàn miệng được chia thành các giai đoạn bao gồm:

• Giai đoạn 1: Đây là giai đoạn sớm, tỷ lệ chữa khỏi rất cao nếu được can thiệp điều trị kịp thời. Khối u nhỏ, kích thước dưới 2cm, chưa lan tới hạch bạch huyết và không di căn xa.
• Giai đoạn 2: Khối u có kích thước lớn hơn 2 cm nhưng không quá 4 cm, và chưa lan đến các hạch bạch huyết hay các cơ quan khác.
• Giai đoạn 3: Khối u có kích thước lớn hơn 4 cm nhưng chưa di căn hạch, HOẶC khối u có kích thước bất kỳ nhưng đã di căn đến một hạch bạch huyết nhỏ (không quá 3 cm) ở cùng bên cổ. Giai đoạn này chưa có di căn xa.
• Giai đoạn 4: Giai đoạn này có tiên lượng kém, thường yêu cầu điều trị phức tạp bao gồm phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, hoặc chăm sóc giảm nhẹ. Khối u ác tính lan rộng ra các cấu trúc xung quanh hoặc vượt ra ngoài khoang miệng, có nhiều hạch bị ảnh hưởng, có thể 2 bên hoặc hạch lớn hơn. Bắt đầu di căn xa đến các cơ quan khác như phổi, xương, não.

Xem thêm: Ung thư khoang miệng giai đoạn đầu

Nguyên nhân gây ung thư sàn miệng

Ung thư sàn miệng được gây ra bởi sự tương tác phức tạp của nhiều yếu tố nội sinh và ngoại sinh. Các nguyên nhân chính bao gồm:

• Sử dụng thuốc lá: Thuốc lá và các sản phẩm từ thuốc lá là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư sàn miệng, chiếm tới khoảng 80% trường hợp mắc bệnh. Các chất độc trong thuốc lá gây tổn thương niêm mạc miệng, làm thay đổi DNA tế bào, kích thích sự phát triển tế bào bất thường.
• Uống rượu bia: Việc tiêu thụ rượu bia nặng và thường xuyên làm tăng đáng kể nguy cơ mắc ung thư sàn miệng. Hiệu ứng kết hợp giữa rượu và thuốc lá còn làm tăng nguy cơ này lên nhiều lần so với từng yếu tố đơn lẻ.
• Vệ sinh răng miệng kém: Vệ sinh răng miệng kém, viêm loét mãn tính hoặc tổn thương niêm mạc do răng giả không khít, không phù hợp làm tăng nguy cơ ung thư sàn miệng. Các tổn thương kéo dài tại niêm mạc tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển tế bào ác tính.
• Nhai trầu và nhiễm HPV (Human Papillomavirus): Việc nhai trầu có chứa nhiều chất gây hại và các hợp chất hóa học có thể gây đột biến gen trong tế bào niêm mạc miệng, góp phần gây ung thư. Nhiễm HPV, đặc biệt các tuýp HPV liên quan ung thư, là yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư đầu cổ, trong đó có ung thư sàn miệng do virus này gây biến đổi tế bào.
• Hệ miễn dịch yếu: Người có hệ miễn dịch suy giảm, do dùng thuốc ức chế miễn dịch (sau ghép tạng) hoặc mắc các bệnh như HIV/AIDS, có nguy cơ mắc ung thư sàn miệng cao hơn do cơ thể mất khả năng kiểm soát sự phát triển của các tế bào đột biến.

Tầm soát ung thư ctDNA (SPOT-MAS)

• Phát hiện 10 loại ung thư phổ biến: Vú, phổi, dạ dày, gan – đường mật, đại – trực tràng, đầu – cổ, nội mạc tử cung, buồng trứng, tuyến tụy, thực quản
• Khả năng phát hiện gấp 10 lần so với dấu ấn sinh hoá máu truyền thống
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Dấu hiệu nhận biết ung thư sàn miệng

Ung thư sàn miệng thường bắt đầu bằng những tổn thương nhỏ không đau hoặc các triệu chứng rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý răng miệng thông thường.

• Vết loét không lành sau 2 tuần: Đây được xem là dấu hiệu cảnh báo quan trọng và sớm nhất. Bất kỳ vết loét hay tổn thương nào trong miệng không tự lành sau 14 ngày đều cần được bác sĩ chuyên khoa kiểm tra, ngay cả khi không gây đau.
• Hạch bạch huyết vùng dưới hàm hoặc cổ sưng to: Ung thư sàn miệng có thể di căn hạch vùng dưới hàm hoặc vùng cổ, làm xuất hiện các khối sưng không đau hoặc đau nhẹ. Hạch sưng to, cứng và không giảm theo thời gian là dấu hiệu cảnh báo quan trọng.
• Đau hoặc khó chịu khi nuốt, di chuyển hàm: Bệnh nhân có thể cảm thấy đau hoặc không thoải mái khi ăn uống, nuốt hoặc di chuyển hàm miệng do khối u hoặc viêm nhiễm tại vùng sàn miệng. Đây là dấu hiệu cho thấy ung thư đã bắt đầu ảnh hưởng đến chức năng vận động của miệng.
• Đau tai kéo dài: Tai đau mà không do các nguyên nhân tai mũi họng thông thường cũng có thể là biểu hiện liên quan đến ung thư sàn miệng, vì đau có thể lan truyền từ vùng miệng lên vùng tai.
• Các dấu hiệu bổ sung khác: Mảng trắng hoặc mảng đỏ xuất hiện bất thường trên sàn miệng; Răng lung lay không rõ nguyên nhân; Giảm cân không rõ lý do; Đau hoặc cứng hàm, khó di chuyển miệng.

Xem thêm: Ung thư khoang miệng

Ung thư sàn miệng có chữa được không?

Ung thư sàn miệng có khả năng điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Ở giai đoạn sớm (giai đoạn I và II) khi ung thư còn khu trú, tiên lượng điều trị rất tốt. Theo thống kê, tỷ lệ sống sau 5 năm có thể đạt trên 80%. Việc điều trị chủ yếu là phẫu thuật, có thể kết hợp xạ trị để tăng hiệu quả.

Ở giai đoạn muộn hoặc giai đoạn cuối, khả năng chữa khỏi giảm đáng kể do ung thư đã xâm lấn rộng, di căn hạch hay cơ quan xa. Trong giai đoạn này, việc điều trị thường có mục đích kéo dài thời gian sống, kiểm soát triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống người bệnh.

Các phương pháp chẩn đoán ung thư sàn miệng

Việc chẩn đoán chính xác và kịp thời là yếu tố then chốt giúp nâng cao hiệu quả điều trị và tiên lượng bệnh. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán ung thư sàn miệng hiện nay.

1. Khám lâm sàng

Bác sĩ chuyên khoa sẽ thực hiện khám kỹ vùng khoang miệng, đặc biệt tập trung vào sàn miệng dưới lưỡi và các khu vực lân cận. Khám này bao gồm quan sát trực tiếp các triệu chứng như vết loét, mảng trắng, mảng đỏ, nốt sần, và sờ sưng hạch cổ hoặc dưới hàm. Khám lâm sàng giúp phát hiện các tổn thương nghi ngờ để tiến hành các bước chẩn đoán tiếp theo.

2. Soi và đánh giá tổn thương

Sử dụng dụng cụ chuyên dùng như cây đè lưỡi, đèn soi,… để quan sát chi tiết bề mặt niêm mạc sàn miệng giúp bác sĩ đánh giá kích thước, hình dạng và giới hạn tổn thương. Có thể phối hợp các phương pháp soi huỳnh quang làm nổi bật các tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư để nâng cao độ nhạy trong phát hiện.

Xem thêm: Ung thư miêng giai đoạn cuối

3. Xét nghiệm hình ảnh

Hình ảnh y học giúp đánh giá mức độ lan rộng của khối u ác tính, phát hiện xâm lấn cấu trúc xung quanh và di căn hạch. Các phương pháp gồm:

• Chụp X-quang sọ và hàm mặt: Đánh giá cấu trúc xương và phát hiện tổn thương tại vùng miệng.
• CT scan (cắt lớp vi tính): Cung cấp hình ảnh chi tiết 3 chiều, xác định kích thước và lan rộng của khối u ác tính.
• MRI (chụp cộng hưởng từ): Đặc biệt hữu ích trong đánh giá tổn thương phần mềm, xác định xâm lấn dây thần kinh, cơ bắp và các mô mềm xung quanh.
• PET scan: Dùng trong trường hợp nghi ngờ di căn xa để phát hiện các vùng tế bào ung thư hoạt động trong cơ thể.

4. Sinh thiết

Lấy mẫu mô từ tổn thương nghi ngờ để làm xét nghiệm giải phẫu bệnh nhằm xác định chính xác loại tế bào ung thư, tính chất ác tính và giai đoạn bệnh. Phương pháp này có thể cắt bỏ toàn bộ tổn thương nhỏ hoặc lấy mẫu mô bằng kim sinh thiết cho tổn thương lớn hơn. Kết quả sinh thiết là cơ sở để bác sĩ xác định hướng điều trị tối ưu.

Cách phòng ngừa ung thư sàn miệng

Ung thư sàn miệng là bệnh lý nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được bằng những biện pháp đơn giản, khoa học. Việc phòng bệnh đúng cách giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh cũng như nâng cao chất lượng sống.

• Bỏ hút thuốc lá và hạn chế rượu bia: Thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư sàn miệng, chiếm tới 80% các trường hợp. Hút thuốc kết hợp với việc uống rượu nặng sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh lên gấp nhiều lần.
• Chăm sóc răng miệng đúng cách và kiểm tra sức khỏe định kỳ: Vệ sinh răng miệng tốt giúp ngăn ngừa các bệnh lý viêm nhiễm, tổn thương niêm mạc có thể dẫn đến ung thư. Khám răng định kỳ tại nha khoa uy tín giúp phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư hoặc dấu hiệu bất thường, từ đó can thiệp kịp thời.
• Tránh nhai trầu và sử dụng các chất kích thích khoang miệng: Nhai trầu có chứa nhiều chất gây tổn thương niêm mạc miệng, làm tăng nguy cơ ung thư sàn miệng đặc biệt phổ biến ở một số vùng châu Á. Ngoài ra, tránh dùng các chất kích thích khác làm hại khoang miệng cũng rất quan trọng.
• Ăn uống dinh dưỡng và hạn chế thực phẩm hun khói: Chế độ ăn giàu rau quả tươi, nhiều chất xơ và chống oxy hóa giúp nâng cao sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc ung thư. Hạn chế tiêu thụ thực phẩm hun khói, thực phẩm bảo quản không đúng cách vì chứa nhiều chất gây ung thư.
• Khám sàng lọc sớm khi có dấu hiệu nghi ngờ: Tự kiểm tra khoang miệng thường xuyên để phát hiện sớm các tổn thương bất thường như loét kéo dài, nốt sần, mảng trắng hoặc đỏ. Đồng thời, nên đi khám sàng lọc định kỳ, đặc biệt với người thuộc nhóm nguy cơ cao.
• Tiêm vaccine phòng virus HPV: Virus HPV là một yếu tố nguy cơ của các bệnh ung thư vùng đầu cổ. Mặc dù HPV liên quan chặt chẽ nhất với ung thư vùng họng miệng, việc tiêm vaccine vẫn là một biện pháp phòng ngừa quan trọng cho sức khỏe tổng thể và có thể góp phần làm giảm rủi ro.

Lời kết

Ung thư sàn miệng là một loại ung thư biểu mô tế bào vảy rất phổ biến trong nhóm ung thư vùng đầu cổ, với các nguy cơ chủ yếu liên quan đến thuốc lá, rượu, và vệ sinh miệng kém. Việc nhận biết các triệu chứng sớm và phân loại chính xác giai đoạn bệnh giúp nâng cao khả năng điều trị thành công.

Xem thêm: Ung thư khẩu cái