Ứng dụng dành cho đối tác 
19001717 
Tầm soát Ung thưUng thư lưỡi giai đoạn cuối sống được bao lâu? Tiên lượng ung thư lưỡi
Ung thư lưỡi giai đoạn cuối là gì?
Ung thư lưỡi giai đoạn cuối (giai đoạn 4) là mức độ nghiêm trọng nhất của bệnh ung thư lưỡi. Ở giai đoạn này, khối u đã phát triển lớn và có thể lan rộng, di căn đến các hạch bạch huyết (hạch lympho) vùng cổ hoặc thậm chí di căn đến các bộ phận khác của cơ thể như phổi, gan, xương.
Theo AJCC, ung thư lưỡi giai đoạn IV được chia thành:
- IVA/IVB (thường là tiến triển tại chỗ – vùng) vẫn có thể điều trị triệt căn bằng phẫu thuật kết hợp xạ trị/hoá xạ bổ trợ.
- IVc là di căn xa, mục tiêu điều trị chủ yếu là kéo dài sống và kiểm soát triệu chứng.
Dấu hiệu nhận biết ung thư lưỡi giai đoạn 4
Các dấu hiệu ung thư lưỡi giai đoạn 4 thường xuất hiện tại vị trí lưỡi và vùng miệng. Bệnh nhân có thể thấy vết loét sâu trên lưỡi hoặc khối u nổi lên ở mặt lưỡi, đáy lưỡi, hoặc các vùng lân cận trong khoang miệng. Các hạch bạch huyết cổ thường sưng to do di căn. Triệu chứng thường bắt đầu âm thầm, sau đó gia tăng nhanh khi bệnh bước vào giai đoạn cuối. Các vết loét không lành, đau ngày càng nặng và các dấu hiệu toàn thân xuất hiện.
Đau có thể là đau nhức, nóng rát hoặc đau chói khi ăn, nói, nuốt hoặc khi chạm vào vùng lưỡi. Hơi thở hôi do hoại tử mô, và có thể xuất hiện xuất huyết loét, chảy máu ở vùng tổn thương. Đau có thể lan từ lưỡi ra cổ, tai hoặc hàm, làm bệnh nhân mệt mỏi và khó chịu kéo dài.
Ngoài các triệu chứng tại chỗ, ung thư lưỡi giai đoạn cuối thường gây ra các dấu hiệu toàn thân nghiêm trọng do bệnh lan rộng và ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể:
- Sụt cân nghiêm trọng (suy mòn): Mất cân nhanh chóng không rõ nguyên nhân do khó ăn uống và do chính khối u gây ra.
- Suy nhược, mệt mỏi kiệt sức: Cảm giác mệt mỏi cực độ và kéo dài, không thuyên giảm dù đã nghỉ ngơi.
- Khó thở: Nếu khối u lớn chèn ép đường thở.
- Chảy máu ồ ạt: Khối u có thể xâm lấn vào các mạch máu lớn gây chảy máu nguy hiểm.
- Các triệu chứng tại cơ quan di căn: Ví dụ, ho ra máu, đau ngực (nếu di căn phổi); đau xương (nếu di căn xương); vàng da, đau bụng (nếu di căn gan).
Xem thêm: Ung thư lưỡi giai đoạn đầu
Ung thư lưỡi giai đoạn cuối sống được bao lâu?
Theo mức độ lan tràn (SEER), tỷ lệ sống 5 năm của bệnh nhân ở giai đoạn khu trú khoảng 80%, giai đoạn vùng khoảng 70% và giai đoạn xa khoảng 39%. Tiên lượng sống của bệnh nhân ung thư lưỡi cũng có sự khác nhau giữa ung thư lưỡi di động (hốc miệng) và gốc lưỡi (họng miệng). Trong đó, theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (American Cancer Society), tiên lượng sống của ung thư gốc lưỡi giai đoạn IV kém hơn so với nhóm khác, chỉ khoảng 27% ở một loạt bệnh gốc lưỡi giai đoạn IV.
Sau phẫu thuật, việc kết hợp hoá xạ trị ở giai đoạn tiến triển tại chỗ – vùng có nguy cơ cao (bờ dương/ENE) có khả năng cải thiện thời gian sống hơn so với xạ trị đơn thuần.
Tiên lượng ung thư lưỡi về thời gian sống rất phức tạp và phụ thuộc vào các yếu tố chính sau đây:
- Mức độ di căn của tế bào ung thư: Nếu ung thư chỉ khu trú tại vùng lân cận hoặc một số hạch bạch huyết, tiên lượng sẽ tốt hơn so với ung thư đã di căn xa đến các cơ quan như phổi, gan hoặc xương.
- Tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân: Bệnh nhân có sức đề kháng tốt, không mắc các bệnh nền nặng thường có khả năng chịu đựng điều trị tốt hơn.
- Phản ứng với các phương pháp điều trị: Đáp ứng điều trị tốt giúp kéo dài thời gian sống và chất lượng cuộc sống.
- Tình trạng dinh dưỡng và chăm sóc hỗ trợ: Chăm sóc toàn diện, dinh dưỡng tốt và quản lý biến chứng cũng góp phần cải thiện tiên lượng.
Các phương pháp điều trị ung thư lưỡi
Ung thư lưỡi giai đoạn cuối là một trong những giai đoạn khó khăn nhất trong điều trị, mục tiêu chính là kiểm soát triệu chứng, kéo dài thời gian sống và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến và cách phối hợp nhằm đạt hiệu quả tối ưu:
- Phẫu thuật: Nếu có thể, phẫu thuật được thực hiện để loại bỏ khối u chính và các hạch lympho lân cận bị ảnh hưởng. Ngoài ra, phương pháp này cũng giúp cầm máu, giảm áp lực cho vùng lưỡi, và trong một số trường hợp cần thiết có thể kết hợp phẫu thuật tạo hình để phục hồi chức năng nói và nuốt.
- Xạ trị: Sử dụng tia năng lượng cao để thu nhỏ kích thước khối u, giảm đau và hạn chế sự phát triển hay di căn của ung thư. Xạ trị có thể được dùng đơn độc hoặc kết hợp với phẫu thuật và hóa trị. Tác dụng phụ thường gặp là đau, viêm loét vùng chiếu tia.
- Hóa trị: Dùng thuốc tiêu diệt tế bào ung thư hoặc ngăn không cho chúng phát triển. Hóa trị thường kết hợp cùng xạ trị để tăng hiệu quả. Tuy nhiên, phương pháp này cũng mang nhiều tác dụng phụ và cần được theo dõi chặt chẽ.
- Liệu pháp đích và miễn dịch: Ưu tiên miễn dịch (pembrolizumab đơn trị nếu CPS cao, hoặc phối hợp hóa trị), cetuximab kết hợp hóa trị là lựa chọn khi miễn dịch không phù hợp. Với giai đoạn IVA/IVB có thể phẫu thuật triệt căn kết hợp xạ/hoá xạ bổ trợ, nhất là khi bờ cắt dương hoặc lan ngoài bao hạch (ENE) thì hoá xạ hậu phẫu có lợi ích sống còn mức chứng cứ cao.
- Chăm sóc giảm nhẹ: Chăm sóc giảm nhẹ giúp kiểm soát đau, cải thiện chức năng ăn uống, đảm bảo chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.
Việc phối hợp đa mô thức giúp nâng cao hiệu quả điều trị thành công, tăng tỷ lệ sống và thời gian sống, đồng thời giảm nhẹ triệu chứng và duy trì chức năng sinh hoạt cơ bản cho người bệnh.
Xem thêm: Ung thư lưỡi có chữa được không?
Tầm soát ung thư ctDNA (SPOT-MAS)
- Phát hiện 10 loại ung thư phổ biến: Vú, phổi, dạ dày, gan – đường mật, đại – trực tràng, đầu – cổ, nội mạc tử cung, buồng trứng, tuyến tụy, thực quản
- Khả năng phát hiện gấp 10 lần so với dấu ấn sinh hoá máu truyền thống
- Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
- Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG
Chăm sóc người bệnh ung thư lưỡi giai đoạn cuối
Chăm sóc người bệnh là một phần quan trọng trong chiến lược điều trị nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống và kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân. Ở giai đoạn cuối, người bệnh thường gặp nhiều khó khăn về triệu chứng, thể trạng, và tinh thần, vì vậy cần có sự chăm sóc toàn diện từ gia đình và đội ngũ y tế.
Dưới đây là những biện pháp chăm sóc người bệnh cần chú ý:
- Chế độ dinh dưỡng ăn uống lành mạnh: Cung cấp thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, dễ nuốt và tiêu hóa, đủ vitamin và khoáng chất. Nên ưu tiên các món mềm, như cháo, súp, sữa, tránh các thức ăn cứng, cay nóng hoặc nhiều dầu mỡ vì những món này có thể gây đau lưỡi hoặc khó ăn. Bổ sung nước ép trái cây và đủ lượng nước mỗi ngày giúp tăng sức đề kháng.
- Hỗ trợ tâm lý: Người bệnh thường bị stress, lo âu do ảnh hưởng của bệnh và điều trị. Gia đình nên tạo không gian yên tĩnh, giảm áp lực tinh thần, khích lệ tinh thần tích cực, đồng thời có thể hỗ trợ tư vấn tâm lý chuyên môn khi cần thiết.
- Vệ sinh răng miệng: Duy trì vệ sinh răng miệng sạch sẽ để tránh nhiễm trùng, viêm loét vùng khoang miệng. Nên súc miệng nước muối hoặc dung dịch sát khuẩn theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh chải răng mạnh làm tổn thương vùng lưỡi hoặc vết mổ chưa lành.
- Vận động và nghỉ ngơi: Khuyến khích vận động nhẹ nhàng như tập yoga, đi bộ trong phạm vi có thể, giúp tăng cường tuần hoàn và cải thiện sự thèm ăn. Đồng thời, cần có thời gian nghỉ ngơi hợp lý để người bệnh hồi phục sức khỏe.
- Phối hợp với chuyên gia y tế: Người bệnh cần được theo dõi và đánh giá sức khỏe định kỳ, điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp theo từng giai đoạn bệnh và đáp ứng của cơ thể. Chăm sóc giảm nhẹ phải được thực hiện xuyên suốt nhằm kiểm soát đau và các triệu chứng khác, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Lời kết
Ung thư lưỡi giai đoạn cuối (giai đoạn 4) là tình trạng ung thư đã phát triển nghiêm trọng, có di căn, và là mức độ nặng nhất trong tiến trình bệnh. Việc hiểu rõ về giai đoạn này giúp bác sĩ lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp cũng như chuẩn bị các hỗ trợ cần thiết nhằm kéo dài sự sống và nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân.
Xem thêm: Ung thư lưỡi giai đoạn 2
