Có ung thư hạch lành tính không? Cách gọi đúng là gì?

Ung thư hạch lành tính không phải cách gọi đúng của tình trạng hạch bạch huyết bị sưng lên. Ung thư là các khối u ác tính, trong khi ‘lành tính’ có nghĩa không phải ung thư. Hạch lành tính mềm, di động khi sờ nắn và không xâm lấn vào mô xung quanh. DIAG sẽ giải thích chi tiết về hạch lành tính, nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị trong bài viết dưới đây.

Sưng hạch lành tính là gì?

Sưng hạch bạch huyết lành tính là tình trạng hạch bạch huyết to lên do các nguyên nhân không phải ung thư, thường là phản ứng của cơ thể trước tình trạng nhiễm trùng hoặc các kích thích khác như virus hoặc các tác nhân gây viêm. Khác với ung thư hạch ác tính, hạch lành tính có đặc điểm mềm mại, di động khi sờ nắn và không xâm lấn vào mô xung quanh.

*Ung thư hạch lành tính không phải do tế bào ung thư gây nên.*

Hạch lành tính có thể xuất hiện ở nhiều vị trí trên cơ thể, đặc biệt là ở những khu vực có nhiều hạch bạch huyết tập trung và dễ phát hiện bằng cách sờ nắn hoặc nhìn thấy sưng phù như: vùng cổ, vùng nách, vùng bẹn, dưới hàm, sau tai, vùng trên xương đòn, vùng khuỷu tay hoặc gối.

Kích thước hạch lành tính thường nhỏ hơn 1cm, có thể lớn hơn trong một số trường hợp viêm nhiễm nặng. Hạch thường tự giảm kích thước hoặc biến mất khi nguyên nhân nhiễm trùng được điều trị.

Nguyên nhân gây sưng hạch lành tính

Sưng hạch lành tính thường xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng với các tác nhân gây kích thích hoặc nhiễm trùng.

Viêm nhiễm do vi khuẩn, virus và nấm: Nhiều trường hợp hạch bạch huyết sưng là do cơ thể phản ứng với các bệnh nhiễm trùng như viêm họng do liên cầu khuẩn, sởi, cúm, HIV, lao hay nhiễm nấm.
Rối loạn hệ thống miễn dịch: Các bệnh tự miễn như lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp cũng có thể làm cho hạch bạch huyết sưng phồng do phản ứng viêm mạn tính
Tổn thương cơ học hoặc phản ứng dị ứng: Các chấn thương, thương tổn tại vùng có hạch bạch huyết hoặc phản ứng dị ứng với thuốc, hóa chất cũng có thể gây nổi hạch lành tính.
Nguyên nhân khác: Một số bệnh lý nhiễm trùng khác như bệnh cắn của mèo, toxoplasmosis hay các bệnh hệ thống như sarcoidosis cũng có thể làm hạch bạch huyết bị sưng lên. Trẻ em hay xuất hiện hạch phản ứng khi tiếp xúc với các mầm bệnh lần đầu trong quá trình phát triển miễn dịch.

Tầm soát ung thư ctDNA (SPOT-MAS)

Phát hiện 10 loại ung thư phổ biến: Vú, phổi, dạ dày, gan – đường mật, đại – trực tràng, đầu – cổ, nội mạc tử cung, buồng trứng, tuyến tụy, thực quản
Khả năng phát hiện gấp 10 lần so với dấu ấn sinh hoá máu truyền thống
Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Dấu hiệu nhận biết sưng hạch lành tính

Một số triệu chứng nổi bật của sưng hạch lành tính điển hình như:

Hạch sưng nhỏ, mềm, di động dưới da.
Nằm gần vùng cơ thể có nhiễm trùng hay tổn thương.
Thường không nguy hiểm, tự khỏi sau vài tuần.
Kèm theo sốt nhẹ và các dấu hiệu viêm.
Không xâm lấn mô xung quanh.

Xem thêm: Dấu hiệu ung thư hạch ở trẻ em

*Hạch mềm, sưng to, di động dưới da và nằm gần vùng có nhiễm trùng hoặc tổn thương.*

Cách phân biệt sưng hạch lành tính và ác tính

Sưng hạch lành tính và ác tính đều liên quan đến sự sưng lên của hạch bạch huyết nhưng có nhiều điểm khác biệt quan trọng giúp phân biệt hai tình trạng này.

Đặc điểm	Hạch lành tính	Hạch ác tính
Kích thước	Thường có kích thước nhỏ, thường dưới 1–1.5 cm, không tăng nhanh hoặc chỉ tăng kích thước nhẹ trong thời gian ngắn.	Thường lớn hơn 2cm, và đặc biệt là có xu hướng tiếp tục to lên hoặc không nhỏ lại sau 2-4 tuần.
Tính chất	Bề mặt mềm mại, dễ di động và không dính vào mô xung quanh.	Hạch cứng, chắc, có bề mặt không đều và cố định, không di động do đã xâm lấn mô lân cận
Số lượng và vị trí	Thường khu trú ở một vùng, với số lượng hạch ít, thường tập trung gần vùng có nhiễm trùng hoặc viêm.	Xuất hiện đa ổ, lan tỏa ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, có thể là dấu hiệu của ung thư hạch nguyên phát hoặc di căn ung thư từ nơi khác
Triệu chứng đi kèm	Thường kèm theo các dấu hiệu viêm như sốt nhẹ, đau nhức tại vùng hạch.	Thường không đau nhưng có thể kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao, sụt cân không rõ nguyên nhân, đổ mồ hôi đêm
Thời gian tiến triển	Thường ổn định hoặc tự giảm kích thước khi điều trị khỏi nguyên nhân viêm nhiễm, thời gian tồn tại ngắn, vài tuần đến vài tháng.	Tăng nhanh về kích thước, lan rộng và không tự giảm mà cần can thiệp y tế kịp thời.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Hạch lành tính là tình trạng hạch bạch huyết sưng do phản ứng lành tính của cơ thể. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý các dấu hiệu bất thường để kịp thời đi khám và được chẩn đoán chính xác, tránh bỏ sót các bệnh lý nghiêm trọng.

Hạch sưng kéo dài trên 3 tuần: Nếu hạch sưng không giảm kích thước hoặc tiếp tục to lên sau 3 tuần, cần đến khám chuyên khoa để được đánh giá kỹ lưỡng.
Hạch có kích thước tăng dần và cứng: Hạch lành tính thường mềm và di động nhưng nếu hạch sưng cứng, không di động, tăng kích thước nhanh, đây là dấu hiệu cảnh báo cần làm xét nghiệm sâu hơn để loại trừ ung thư hạch.
Xuất hiện các dấu hiệu toàn thân nghiêm trọng: Sốt cao kéo dài, sụt cân không rõ nguyên nhân, đổ mồ hôi đêm hoặc mệt mỏi kéo dài là các triệu chứng gợi ý tình trạng bệnh nghiêm trọng cần khám sớm.
Kèm theo các biểu hiện bất thường khác: Hạch sưng có mủ, chảy dịch, đau dữ dội hoặc lan rộng ra nhiều vị trí hạch, khiến vận động khó khăn cũng cần khám bác sĩ ngay.

Tóm lại, bất kỳ hạch nào sưng to, cứng, không đau, tồn tại trên 2 tuần và không có nguyên nhân nhiễm trùng rõ ràng đều là dấu hiệu cần được bác sĩ chuyên khoa đánh giá ngay lập tức. Đừng tự chẩn đoán tại nhà.

*Nếu hạch sưng kéo dài trên 3 tuần, kích thước tăng dần và cứng thì bạn nên đi khám bác sĩ.*

Cách điều trị và theo dõi sưng hạch lành tính

Việc điều trị và theo dõi hạch lành tính phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng.

Nếu hạch lành tính do vi khuẩn, kháng sinh được sử dụng để điều trị triệt để nhiễm khuẩn.
Nếu nguyên nhân do virus, thuốc hỗ trợ điều trị triệu chứng được áp dụng; hạch thường tự cải thiện khi bệnh nền khỏi.

Đối với các trường hợp do bệnh tự miễn, việc điều trị tập trung vào kiểm soát bệnh nền bằng các loại thuốc đặc trị như corticosteroid hoặc thuốc ức chế miễn dịch theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Việc chăm sóc tại nhà cũng rất quan trọng, bạn nên nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước để tăng cường miễn dịch. Ngoài ra, bạn cũng có thể chườm ấm vùng hạch sưng giúp giảm đau, viêm; đồng thời tránh vận động mạnh hoặc chấn thương tại vùng hạch sưng.

Xem thêm: Ung thư hạch giai đoạn cuối

Cách phòng ngừa tình trạng sưng hạch do nhiễm trùng

Phòng ngừa sự xuất hiện của các hạch lành tính chủ yếu tập trung vào việc giảm thiểu các yếu tố nguy cơ gây nhiễm trùng và tăng cường sức khỏe.

Duy trì vệ sinh cá nhân sạch sẽ: Rửa tay thường xuyên, đặc biệt trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với các bề mặt bẩn. Giữ vệ sinh răng miệng, da sạch sẽ để tránh các ổ viêm trùng tiềm ẩn.
Tiêm chủng đầy đủ: Tiêm phòng các loại vaccine quan trọng như sởi, cúm, viêm gan B, HPV giúp giảm nguy cơ nhiễm virus gây viêm lan rộng và sưng hạch. Tiêm phòng cũng giúp giảm nguy cơ các bệnh nhiễm khuẩn nghiêm trọng làm tổn thương hạch bạch huyết.
Tránh tiếp xúc với nguồn gây bệnh: Hạn chế tiếp xúc với người đang nhiễm bệnh truyền nhiễm như viêm đường hô hấp, sởi, lao. Tránh ăn uống thực phẩm không đảm bảo an toàn, sống hoặc chưa chín kỹ, hạn chế bị côn trùng đốt, vết thương hở bị nhiễm khuẩn.
Duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng: Ăn nhiều rau xanh, hoa quả, thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất giúp tăng cường sức đề kháng. Hạn chế thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, đường và các chất kích thích có hại.
Tập luyện thể dục đều đặn: Thể dục thể thao giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng sức đề kháng và hỗ trợ cơ thể hoạt động hiệu quả hơn.
Hạn chế tiếp xúc hóa chất độc hại: Tránh xa môi trường ô nhiễm, khói bụi, hóa chất công nghiệp, thuốc lá và các chất gây ung thư để bảo vệ sức khỏe và hạch bạch huyết.