Bệnh nhân ung thư gan nên ăn gì? Không nên ăn gì?

Lưu ý: Nội dung dinh dưỡng trong bài viết chỉ mang tính tham khảo. Mỗi bệnh nhân có một thể trạng và phác đồ điều trị khác nhau. Bạn cần trao đổi trực tiếp với bác sĩ điều trị hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng một thực đơn phù hợp và an toàn nhất cho bản thân.

Bệnh nhân ung thư gan nên ăn gì?

Các món ăn cho người ung thư gan là cá, thịt gà, rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt vì chứa nhiều khoáng chất thiết yếu cho cơ thể trong quá trình chữa trị.

Cá béo

Các loại cá béo (như cá hồi, cá thu, cá mòi, cá ngừ) là nguồn chất béo tốt dồi dào, không chỉ giúp hạn chế tổn thương gan mà còn ngăn ngừa ung thư gan. Các dinh dưỡng trong cá còn hỗ trợ điều hòa hệ thống miễn dịch và giảm tình trạng kháng insulin, từ đó giảm nguy cơ sức khỏe nguy hiểm ở những bệnh nhân mắc ung thư gan.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, omega-3 trong cá béo có đặc tính kháng viêm tự nhiên, giúp hỗ trợ cơ thể chống lại tình trạng viêm mạn tính do ung thư gây ra và giảm gánh nặng cho gan.

Cách ăn cá béo hiệu quả cho người ung thư gan:

• Ăn từ 2 – 3 lần/tuần, khoảng 100 – 150g cá mỗi lần.
• Ưu tiên chế biến hấp, luộc, nướng nhẹ hoặc nấu canh.
• Tránh chiên rán, nhiều dầu mỡ.
• Tránh ăn cá tươi sống (sashimi, sushi…).

Thịt trắng

Thịt gà, gà tây, thịt vịt bỏ da là nguồn protein nạc chất lượng cao và ít chất béo bão hòa. Những loại thịt này cung cấp năng lượng, hạn chế gánh nặng chuyển hóa cho gan và hỗ trợ duy trì khối cơ cho người bệnh ung thư trong suốt quá trình điều trị hoặc khi bệnh tiến triển.

Thịt trắng cũng không chứa lượng lớn sắt heme và hợp chất N-nitroso như trong thịt đỏ. Hai chất này đã được khoa học chứng minh là những yếu tố có liên quan đến quá trình hình thành ung thư trong gan.

Cách ăn thịt trắng hiệu quả cho người ung thư gan:

• Ăn 2 – 3 khẩu phần thịt mỗi tuần, mỗi khẩu phần 100 – 120g.
• Chế biến hấp, luộc, nấu súp hoặc kho nhạt.
• Tránh chiên rán, nhiều dầu mỡ.
• Bỏ da và mỡ trước khi chế biến.

Tầm soát ung thư ctDNA (SPOT-MAS)

• Phát hiện 10 loại ung thư phổ biến: Vú, phổi, dạ dày, gan – đường mật, đại – trực tràng, đầu – cổ, nội mạc tử cung, buồng trứng, tuyến tụy, thực quản
• Khả năng phát hiện gấp 10 lần so với dấu ấn sinh hoá máu truyền thống
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Rau củ xanh

Rau xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa như vitamin C, E, beta-carotene, flavonoid giúp trung hòa các gốc tự do sinh ra trong quá trình hóa trị, xạ trị hoặc do chính khối u tạo ra. Nhờ đó mà rau củ xanh giúp giảm đáng kể những tổn thương tế bào gan lành.

Hàm lượng chất xơ trong các loại rau lá xanh còn giúp hạn chế táo bón, điều hòa men gan, đồng thời cải thiện chức năng ruột – vốn là những chức năng gan quan trọng có thể bị rối loạn trong quá trình điều trị ung thư.

Cách ăn rau củ xanh hiệu quả cho người ung thư gan:

• Chọn các loại rau lá như cải bó xôi, cải ngọt, rau dền, bông cải xanh…
• Ưu tiên các loại củ như bí đỏ, cà rốt, củ cải trắng…
• Ăn rau củ xanh 2 – 3 lần mỗi ngày.
• Chế biến nấu chín kỹ bằng cách hấp, luộc hoặc nấu canh, nấu súp.
• Tránh ăn sống.

Xem thêm: Dấu hiệu ung thư gan giai đoạn đầu

Ngũ cốc nguyên hạt

Ngũ cốc nguyên hạt cung cấp nguồn năng lượng bền vững và dễ tiêu hóa cho người bệnh ung thư gan, giảm mệt mỏi, ăn kém hoặc rối loạn chuyển hóa do bệnh gây ra. Trong đó bao gồm một số loại thực phẩm như gạo lứt, yến mạch, lúa mạch, hạt quinoa và bánh mì nguyên cám.

Vì chứa hàm lượng lớn carbohydrate phức tạp, chất xơ hòa tan và vitamin nhóm B (B1, B3, folate), ngũ cốc nguyên hạt rất hữu ích trong việc hỗ trợ chức năng gan, hệ tiêu hóa, chống táo bón và giảm độc tố tích tụ trong ruột. Nhờ đó mà có thể giảm gánh nặng giải độc cho gan.

Cách ăn ngũ cốc nguyên hạt hiệu quả cho người ung thư gan:

• Ăn 1 – 2 lần/ngày.
• Chế biến dạng gạo lứt, cơm nấu mềm, yến mạch nấu chín hoặc súp ngũ cốc đa hạt.
• Tránh dùng ngũ cốc dạng nguyên hạt quá cứng.
• Tránh dùng ngũ cốc chứa nhiều chất bảo quản, đường, muối.

Trái cây tươi

Trái cây tươi cung cấp nguồn vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa tự nhiên giúp, hỗ trợ phục hồi gan, cải thiện miễn dịch và giảm độc tính từ thuốc điều trị. Quả mọng còn cung cấp nước và chất xơ tự nhiên, hỗ trợ tiêu hóa và giảm táo bón do thuốc hoặc khi chức năng gan ở người bệnh suy giảm.

Các dưỡng chất từ hoa quả còn bảo vệ tế bào gan lành khỏi tổn thương nhờ nhiều dưỡng chất thiết yếu như vitamin C, flavonoid, anthocyanin. Qua đó giúp người bệnh giảm mệt mỏi và tăng cường sức đề kháng trong quá trình hóa trị, xạ trị.

Cách ăn trái cây tươi hiệu quả cho người ung thư gan:

• Chọn trái cây ít đường, ít axit như đu đủ chín, dưa lưới, lê, táo, chuối, nho, quả kiwi…
• Tránh hoa quả chua gắt như chanh, khế, mận…
• Ăn 1 – 2 phần trái cây mỗi ngày, mỗi phần giảm 100 – 150g.
• Ăn tươi hoặc chế biến sinh tố không đường, nước ép loãng giữa bã.
• Không dùng hoa quả đóng hộp, sấy khô hay ướp đường.

Xem thêm: Biện pháp phòng chống ung thư gan

Người ung thư gan không nên ăn gì?

Bệnh nhân ung thư gan không nên ăn thịt đỏ, đường tinh luyện, thực phẩm nhiễm mốc, chiên rán, chế biến sẵn hoặc chứa cồn vì có chứa rất nhiều chất độc hại.

Thịt đỏ

Thịt đỏ chứa nhiều chất béo bão hòa và sắt heme. Trong quá trình nấu ở nhiệt độ cao, các chất này sẽ sinh ra các hợp chất có hại cho gan như heterocyclic amines và polycyclic aromatic hydrocarbons, từ đó kích thích viêm và thúc đẩy tiến triển ung thư.

Ngoài ra, quá trình cơ thể tiêu hóa thịt đỏ còn tạo ra chất chuyển hóa nitrosamine và amonia. Đây là hai chất làm tăng độc tố trong máu, đặc biệt nguy hiểm với bệnh nhân ung thư gan có chức năng suy giảm hoặc có nguy cơ mắc bệnh não gan.

Thức ăn chiên rán

Thực phẩm chiên rán gây hại đặc biệt nghiêm trọng đến chức năng gan đã bị tổn thương nền và ung thư. Đây là nhóm thực phẩm đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo là có khả năng thúc đẩy tiến triển ung thư ở người bệnh.

Dầu ăn được đun nóng ở nhiệt độ cao hoặc tái sử dụng nhiều lần sẽ sinh ra các hợp chất độc hại, như acrolein, aldehyde và acrylamide. Những chất này đã được khoa học chứng minh là có tính sinh ung thư, từ đó khiến ung thư nhanh chóng trở nên trầm trọng hơn.

Thực phẩm chiên rán cũng chứa nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa – vốn là những chất làm tăng mỡ máu, gan nhiễm mỡ và kháng insulin. Qua đó mà góp phần đẩy nhanh diễn tiến của bệnh ung thư.

Hơn nữa, dầu chiên tạo cảm giác đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn, khiến người bệnh ăn ít, thiếu dinh dưỡng và suy kiệt nhanh hơn.

Xem thêm: Ung thư gan có chữa được không?

Thực phẩm chế biến sẵn

Các chất phụ gia, chất bảo quản, đường tinh luyện, muối, chất béo chuyển hóa thường có nhiều trong thực phẩm chế biến sẵn, bao gồm xúc xích, thịt nguội, đồ hộp, mì ăn liền, snack và nước ngọt có ga. Tất cả đều có hại trực tiếp đến lá gan của người bệnh ung thư vốn đang suy yếu.

Việc tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn khiến gan bị quá tải chuyển hóa và làm tăng tích tụ độc tố. Hậu quả là tăng tích tụ độc tố, khiến bệnh ung thư thêm trầm trọng cũng như làm tăng nguy cơ bệnh não gan, suy gan cấp hoặc tăng nguy cơ viêm tại các mô gan lành xung quanh khối u.

Ngoài ra, thực phẩm chế biến sẵn thường không chứa nhiều chất dưỡng chất như thực phẩm tươi sống. Vậy nên người bệnh sẽ rơi vào tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng, khiến thể trạng kém và không thể đáp ứng tốt với điều trị.

Đường tinh luyện

Ung thư gan thường đi kèm tình trạng kháng insulin và rối loạn chuyển hóa glucose. Việc ăn nhiều đường tinh luyện khiến gan phải làm việc quá mức để xử lý lượng đường lớn. Hậu quả là làm tăng áp lực chuyển hóa lên mô gan tổn thương, tích tụ mỡ nội tạng và gan nhiễm mỡ thứ phát, từ đó thúc đẩy xơ gan và đẩy nhanh tiến trình ung thư.

Một số nghiên cứu còn cho thấy đường tinh luyện có liên quan đến tốc độ tăng trưởng của các loại ung thư gan, khiến bệnh khó kiểm soát hơn. Đặc biệt là những ung thư liên quan đến GLUT-1 cao, chủ yếu xảy ra trong ung thư biểu mô tế bào gan và ung thư đường mật trong gan.

Hơn nữa, tế bào ung thư có xu hướng tiêu thụ glucose với tốc độ cao (hiệu ứng Warburg) nên việc nạp nhiều đường tinh luyện vô tình nuôi dưỡng khối u và làm giảm hiệu quả điều trị.

Thực phẩm chứa cồn (không phải rượu bia)

Người bệnh ung thư gan cần tránh tuyệt đối các thực phẩm có chứa cồn. Chẳng hạn như nước trái cây lên men, rượu thuốc dân gian, giấm chưa tiệt trùng, bánh có rượu nếp, hay đồ tráng miệng có cồn (rum cake, tiramisu truyền thống chứa rượu).

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh: cồn là chất độc hại gây độc mạnh lên gan, làm nghiêm trọng hơn những tổn thương gan sẵn có và thúc đẩy tiến triển ung thư. Dù với bất cứ liều cồn nào, trong thời gian ngắn hay dài, đều làm tăng nguy cơ tái phát hoặc di căn ung thư.

Đặc biệt, cồn còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tác dụng của thuốc điều trị ung thư gan. Gan khi phải chuyển hóa đồng thời cả cồn và thuốc sẽ bị quá tải, từ đó làm tăng độc tính của thuốc và thậm chí gây suy gan cấp tính.

Xem thêm: Dấu hiệu người ung thư gan sắp chết

Thực phẩm mốc, nhiễm aflatoxin

Người bệnh ung thư gan tuyệt đối không ăn thực phẩm có nguy cơ nhiễm mốc. Điều này là do thực phẩm bị mốc có chứa độc tố nấm aflatoxin cực kỳ nguy hiểm, thường xuất hiện trong ngô, đậu phộng, hạt dưa, gia vị, dầu ăn cũ.

Việc tiêu thụ thực phẩm chứa aflatoxin không chỉ tiếp tục làm tổn thương mô gan lành, mà còn tăng nguy cơ tái phát và đẩy nhanh diễn tiến ác tính của khối u. Đặc biệt là aflatoxin B1 – đây là dạng độc nhất với khả năng tạo ra các đột biến gen trong tế bào gan, từ đó kích thích ung thư tiến triển mạnh mẽ hơn nhiều lần.

Đối với người đang điều trị ung thư gan, aflatoxin còn có thể làm giảm hiệu quả thuốc hóa trị và kháng miễn dịch. Độc tố này rất dễ vượt hàng rào miễn dịch của cơ thể và gây hậu quả sức khỏe nghiêm trọng.

Hơn nữa, aflatoxin thường tích lũy âm thầm khiến gan tiếp tục bị viêm mạn tính và bị xơ hóa diện rộng. Tình trạng này dần thu hẹp vùng gan còn khả năng hoạt động, làm tăng nguy cơ suy gan cấp tính cực kỳ nguy hiểm.

Bệnh nhân ung thư gan có ăn được hải sản không?

Người bệnh ung thư gan hoàn toàn có thể ăn hải sản. Những hải sản này chứa hàm lượng protein chất lượng cao, ít chất béo bão hòa, giàu vi chất (kẽm, selen, omega-3) rất cần thiết để duy trì thể trạng, tăng cường miễn dịch và phục hồi mô gan tổn thương trong quá trình điều trị.

Tuy nhiên, người bệnh cần ăn hải sản chín và đảm bảo vệ sinh do hệ miễn dịch suy yếu. Nếu không thì nguy cơ nhiễm khuẩn, nhiễm ký sinh trùng và ngộ độc histamin sẽ rất cao, có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết hoặc sốc gan.

Cách ăn hải sản hiệu quả cho người ung thư gan:

• Đối với các loại cá béo (cá hồi, cá thu), có thể ăn 2 – 3 lần/tuần.
• Đối với các loại hải sản có vỏ (tôm, cua, sò), nên ăn khoảng 1 lần/tuần.
• Ăn hải sản tươi sống, được nấu chín hoàn toàn.
• Chế biến hấp, luộc, nấu cháo hoặc canh.

Nhìn chung, vấn đề bệnh nhân ung thư gan nên ăn gì và không nên ăn gì cần được lựa chọn kỹ lưỡng. Bởi thể trạng đã suy yếu cùng chức năng gan giảm mạnh khiến người bệnh không thể ăn uống và hấp thụ dinh dưỡng một cách hiệu quả.

Xem thêm:

• Ung thư gan giai đoạn 2
• Ung thư gan giai đoạn 3
• Ung thư gan giai đoạn cuối