Ung thư biểu mô là gì? Ung thư biểu mô có chữa được không?

Ung thư biểu mô là gì?

Ung thư biểu mô (Carcinoma) là một nhóm lớn các bệnh ung thư phát sinh từ tế bào biểu mô. Các tế bào này lót bên trong và bên ngoài các bề mặt của cơ thể, bao gồm da, các cơ quan nội tạng (phổi, gan, thận…), và các tuyến. Để dễ hình dung, hầu hết các loại ung thư thường gặp nhất đều là ung thư biểu mô, ví dụ như: ung thư phổi, ung thư vú, ung thư đại trực tràng, và ung thư tuyến tiền liệt.

Theo Globocan 2020, ung thư biểu mô chiếm phần lớn ung thư phổ biến trên thế giới, được xem là nguyên nhân chính gây bệnh và tử vong do ung thư. Sở dĩ ung thư biểu mô là loại phổ biến nhất vì các tế bào biểu mô có chu trình phân chia và thay thế liên tục để sửa chữa tổn thương. Đồng thời, chúng là hàng rào tiếp xúc trực tiếp với các yếu tố gây ung thư từ môi trường (như khói thuốc, tia UV, virus…), làm tăng nguy cơ phát sinh đột biến.

Các loại ung thư biểu mô

Ung thư biểu mô được phân loại dựa trên loại tế bào biểu mô mà chúng bắt nguồn. Các loại chính bao gồm:

• Ung thư biểu mô tuyến (Adenocarcinoma): Bắt nguồn từ các tế bào tuyến (ví dụ: ung thư vú, đại tràng, phổi, tuyến tiền liệt).
• Ung thư biểu mô tế bào vảy (Squamous Cell Carcinoma): Bắt nguồn từ các tế bào vảy dẹt (ví dụ: ung thư da, phổi, thực quản, cổ tử cung).
• Ung thư biểu mô tế bào đáy (Basal Cell Carcinoma): Một loại ung thư da phổ biến, thường ít nguy hiểm hơn.
• Ung thư biểu mô tế bào chuyển tiếp (Transitional Cell Carcinoma): Bắt nguồn từ các tế bào lót đường tiết niệu (ví dụ: ung thư bàng quang).

Ung thư biểu mô có nguy hiểm không?

Mức độ nguy hiểm của ung thư biểu mô khác nhau tùy thuộc vào loại ung thư cụ thể. ở da thường phát triển tại chỗ, rất hiếm khi di căn và có tỷ lệ chữa khỏi trên 95%. Ung thư biểu mô tuyến của tụy hoặc ung thư biểu mô tế bào nhỏ của phổi là những loại ung thư rất hung hãn, khó điều trị và có tiên lượng xấu.

Xem thêm: Carcinoma là ung thư gì?

Tầm soát ung thư ctDNA (SPOT-MAS)

• Phát hiện 10 loại ung thư phổ biến: Vú, phổi, dạ dày, gan – đường mật, đại – trực tràng, đầu – cổ, nội mạc tử cung, buồng trứng, tuyến tụy, thực quản
• Khả năng phát hiện gấp 10 lần so với dấu ấn sinh hoá máu truyền thống
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Nguyên nhân gây ung thư mô biểu bì

Ung thư biểu mô xuất phát từ sự đột biến DNA trong các tế bào biểu mô, khiến các tế bào này phát triển mất kiểm soát và hình thành khối u ác tính. Sự đột biến DNA này có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân phối hợp, bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Một số hội chứng di truyền hoặc tiền sử gia đình có người mắc ung thư biểu mô làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Các đột biến DNA có thể di truyền hoặc phát sinh trong quá trình sống.
• Tiếp xúc lâu dài với tác nhân gây ung thư: Đặc biệt là tia cực tím từ ánh sáng mặt trời hoặc nguồn nhân tạo (đèn làm rám da, giường tắm nắng) có thể gây tổn thương DNA biểu mô da, tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào đáy và tế bào vảy.
• Tiếp xúc với amiăng và hóa chất độc hại: Amiăng là nguyên nhân chính gây ung thư trung biểu mô, một loại ung thư biểu mô ác tính của màng phổi và màng bụng. Ngoài ra, các hóa chất độc hại trong môi trường và nghề nghiệp cũng làm tăng nguy cơ mắc loại ung thư biểu mô khác.
• Nhiễm virus: Virus HPV (Human Papillomavirus) được biết là nguyên nhân quan trọng gây ung thư biểu mô cổ tử cung và một số vị trí ung thư sinh dục khác. Ngoài ra, một số virus khác cũng có thể góp phần gây ung thư biểu mô.
• Lối sống không lành mạnh: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ nhiều loại ung thư biểu mô như ung thư phổi, biểu mô tế bào thận, ung thư vòm họng. Chế độ ăn nhiều dầu mỡ, ít rau quả cũng làm tăng nguy cơ ung thư tổng quát bao gồm ung thư biểu mô.
• Tuổi tác và hệ miễn dịch suy yếu: Nguy cơ mắc ung thư biểu mô tăng theo tuổi do tích lũy các đột biến gen. Hệ miễn dịch suy yếu do bệnh nền, dùng thuốc ức chế miễn dịch làm giảm khả năng nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư.

Ung thư biểu mô có chữa được không?

Ung thư biểu mô có khả năng chữa khỏi nếu được điều trị sớm, đặc biệt là các dạng ung thư biểu mô tế bào đáy và ung thư biểu mô tế bào vảy. Tỷ lệ chữa khỏi có thể lên đến trên 90-95% đối với ung thư biểu mô tế bào đáy nếu được phẫu thuật cắt bỏ đúng kỹ thuật và chăm sóc tốt.

Tuy nhiên, khả năng chữa trị bệnh ung thư còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Vị trí và kích thước khối u: Khối u nhỏ, ở vị trí dễ tiếp cận dễ điều trị và loại bỏ triệt để hơn.
• Giai đoạn phát hiện bệnh: Các ung thư biểu mô còn giới hạn ở vùng da hoặc biểu mô tại chỗ có khả năng điều trị thành công cao hơn so với các trường hợp đã xâm lấn sâu hoặc di căn.
• Tình trạng sức khỏe toàn diện của bệnh nhân: Sức khỏe tốt giúp tăng khả năng phục hồi sau điều trị và giảm biến chứng.

Xem thêm: Ung thư biểu mô tuyến kém biệt hóa

Cách chẩn đoán ung thư biểu mô

Chẩn đoán ung thư biểu mô là bước quan trọng để xác định loại ung thư, vị trí, giai đoạn cũng như lập kế hoạch chữa trị phù hợp. Các bước bao gồm:

• Hỏi kỹ bệnh sử, diễn tiến bệnh và các yếu tố nguy cơ.
• Khám lâm sàng khu vực nghi ngờ.
• Xét nghiệm hình ảnh (MRI, CT, siêu âm) tùy vị trí.
• Sinh thiết tế bào hoặc mô để xác định chính xác loại ung thư và giai đoạn. Phương pháp sinh thiết có thể bao gồm sinh thiết da, sinh thiết qua nội soi hoặc nền tảng tế bào học khác phù hợp với vùng tổn thương.

Phương pháp điều trị ung thư biểu mô

Phương pháp điều trị phụ thuộc hoàn toàn vào loại ung thư biểu mô cụ thể (ví dụ: phác đồ cho ung thư phổi khác ung thư vú), giai đoạn bệnh và sức khỏe bệnh nhân. Các phương pháp chính bao gồm: Phẫu thuật, Hóa trị, Xạ trị, Liệu pháp nhắm trúng đích và Liệu pháp miễn dịch. Các kỹ thuật chuyên biệt như phẫu thuật Mohs chỉ dành riêng cho một số loại ung thư da.

Phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp chủ đạo trong chữa trị bệnh lý ung thư, đặc biệt là ung thư biểu mô da.

• Phẫu thuật cắt bỏ truyền thống: Loại bỏ mô ung thư kèm phần mô lành xung quanh nhằm tránh tái phát.
• Phẫu thuật Mohs: Kỹ thuật cắt bỏ từng lớp da ung thư, kiểm tra dưới kính hiển vi cho đến khi không còn tế bào ung thư. Phương pháp này giúp bảo tồn tối đa mô lành, phù hợp với khối u lớn, nằm ở những vị trí nhạy cảm như mặt, và các trường hợp có nguy cơ tái phát cao.

Xạ trị

Xạ trị sử dụng tia bức xạ năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư, thường áp dụng với các khối u khó phẫu thuật hoặc những trường hợp có khả năng tái phát cao. Xạ trị có thể dùng đơn độc hoặc kết hợp sau phẫu thuật để tăng hiệu quả chữa trị.

Hóa trị

Phương pháp thường được sử dụng khi ung thư biểu mô đã lan rộng hoặc di căn. Thuốc hoạt động trên toàn thân nhằm tiêu diệt tế bào ung thư đang phát triển và ngăn chặn sự lây lan của bệnh.

Liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch kích thích hệ miễn dịch nhận diện và tấn công tế bào ung thư, giúp kiểm soát và làm chậm tiến triển ung thư biểu mô. Đây là hướng chữa trị tiên tiến đang được áp dụng trong một số trường hợp ung thư biểu mô tế bào vảy hoặc biểu mô sâu.

Điều trị nhắm mục tiêu

Sử dụng thuốc tác động chính xác vào các đột biến phân tử nhằm ngăn chặn sự phát triển và sống sót của tế bào ung thư, giảm thiểu tác dụng phụ so với hóa trị truyền thống. Phương pháp này được áp dụng cho các trường hợp ung thư biểu mô có đặc điểm phân tử phù hợp.

Liệu pháp quang động học

Áp dụng thuốc nhạy cảm ánh sáng và chiếu tia sáng đặc biệt lên vùng tổn thương để tiêu diệt tế bào ung thư. Phương pháp này là lựa chọn trong các trường hợp ung thư biểu mô nông, bề mặt.

Phòng ngừa ung thư biểu mô

Ung thư biểu mô có thể phòng ngừa hiệu quả nếu biết thực hiện các biện pháp bảo vệ bản thân phù hợp.

• Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, sử dụng kem chống nắng và mặc đồ bảo hộ.
• Kiểm tra da định kỳ khi phát hiện dấu hiệu lạ.
• Xây dựng chế độ ăn uống cân bằng, giàu rau xanh và hạn chế hút thuốc.
• Khám sức khỏe định kỳ để nhận biết các dấu hiệu ung thư. Biện pháp phòng ngừa không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn tăng cơ hội điều trị thành công.

Xem thêm:

• Ung thư biểu mô tại chỗ là gì?
• Ung thư biểu mô tuyến biệt hóa vừa