Tiền ung thư cổ tử cung: Dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa hiệu quả

Tiền ung thư cổ tử cung là gì?

Tiền ung thư cổ tử cung là giai đoạn khi các tế bào biểu mô – lớp tế bào lót bên trong cổ tử cung – bắt đầu xuất hiện những biến đổi bất thường nhưng chưa xâm lấn sâu vào các mô xung quanh hoặc phát triển thành ung thư thật sự. Tình trạng này còn được gọi là tân sản nội biểu mô cổ tử cung hoặc ung thư cổ tử cung tại chỗ. Đây là thời điểm quan trọng nhất trong quá trình phát triển ung thư cổ tử cung, nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời, bệnh hoàn toàn có thể chữa khỏi hiệu quả.

Tình trạng tiền ung thư cổ tử cung hoàn toàn không có triệu chứng rõ ràng và diễn ra âm thầm qua nhiều năm. Một số người có thể xuất hiện các dấu hiệu như ra máu âm đạo bất thường, dịch tiết âm đạo có mùi hôi, đau rát khi quan hệ hoặc đau vùng chậu. Tuy nhiên, vì các triệu chứng này dễ nhầm với viêm nhiễm, nhiễm trùng thông thường nên nhiều người chủ quan không đi khám sớm.

Khi ung thư cổ tử cung phát triển qua giai đoạn tiền ung thư, tế bào ung thư sẽ xâm lấn vào các lớp mô sâu hơn, gây tổn thương nghiêm trọng, lan tới các bộ phận lân cận và xa hơn trong cơ thể, ảnh hưởng khả năng sinh sản và đe dọa tính mạng người bệnh. Do đó, việc thực hiện khám sức khỏe định kỳ và tầm soát ung thư cổ tử cung rất quan trọng, giúp bác sĩ phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, loại bỏ các tế bào bất thường trước khi chúng tiến triển thành ung thư.

Đối tượng nguy cơ cao mắc tiền ung thư

Các đối tượng có nguy cơ cao mắc tiền ung thư cổ tử cung thường có yếu tố làm tăng khả năng tổn thương tế bào biểu mô cổ tử cung, đặc biệt liên quan đến nhiễm virus HPV và các yếu tố làm suy giảm hệ miễn dịch hoặc ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone, cụ thể:

• Phụ nữ nhiễm virus HPV chủng loại nguy cơ cao, đặc biệt virus HPV 16 và virus HPV 18, là nguyên nhân chính gây ra tổn thương tiền ung thư và ung thư cổ tử cung.
• Phụ nữ có quan hệ tình dục sớm hoặc quan hệ với nhiều bạn tình, tăng khả năng lây nhiễm HPV và tổn thương niêm mạc cổ tử cung.
• Hệ miễn dịch suy giảm, như người nhiễm HIV/AIDS, hoặc đang điều trị ức chế miễn dịch (chẳng hạn sau ghép tạng), làm giảm khả năng kiểm soát virus và tế bào bất thường.
• Phụ nữ hút thuốc lá, vì các hóa chất trong thuốc lá làm tổn hại mô cổ tử cung và tăng nguy cơ phát triển tổn thương tiền ung thư.
• Phụ nữ từ 30 tuổi trở lên, đặc biệt sau 40 tuổi, có nguy cơ cao hơn khi nhiễm HPV nguy cơ cao kéo dài, thường thấy ở nhóm ≥30 tuổi do giảm khả năng tự thải trừ.

Các giai đoạn của tiền ung thư

Theo phân loại của FIGO 2018, tổn thương tiền ung thư cổ tử cung không được xếp vào hệ thống giai đoạn ung thư xâm lấn, nhưng được mô tả trong nhóm tổn thương nội biểu mô cổ tử cung (Cervical Intraepithelial Neoplasia – CIN) hoặc theo phân loại tân sinh biểu mô vảy tại chỗ (Squamous Intraepithelial Lesion – SIL). Các mức độ này phản ánh mức độ bất thường của tế bào cổ tử cung và nguy cơ tiến triển thành ung thư xâm lấn, bao gồm:

• CIN 1 (Low-grade / LSIL): Tổn thương nhẹ, chỉ ảnh hưởng đến 1/3 dưới của lớp biểu mô, thường do nhiễm HPV tạm thời và có khả năng tự hồi phục cao.
• CIN 2 (High-grade / HSIL): Tổn thương mức độ trung bình, ảnh hưởng đến 2/3 lớp biểu mô, có nguy cơ tiến triển thành ung thư nếu không điều trị.
• CIN 3 (High-grade / HSIL hoặc Carcinoma in situ – CIS): Tổn thương nặng, ảnh hưởng toàn bộ bề dày biểu mô nhưng chưa xâm lấn qua màng đáy, được xem là tiền ung thư giai đoạn muộn nhất.

Tầm soát ung thư ctDNA (SPOT-MAS)

• Phát hiện 10 loại ung thư phổ biến: Vú, phổi, dạ dày, gan – đường mật, đại – trực tràng, đầu – cổ, nội mạc tử cung, buồng trứng, tuyến tụy, thực quản
• Khả năng phát hiện gấp 10 lần so với dấu ấn sinh hoá máu truyền thống
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Tiền ung thư cổ tử cung có nguy hiểm không?

Tiền ung thư cổ tử cung là tình trạng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách. Sự nguy hiểm của tiền ung thư cổ tử cung nằm ở khả năng biến đổi tế bào bất thường thành tế bào ung thư xâm lấn, gây tổn thương nghiêm trọng đến mô cổ tử cung và có thể lan rộng đến các cơ quan lân cận hoặc xa hơn. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra biến chứng như chảy máu âm đạo bất thường, đau vùng chậu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng sinh sản và thậm chí đe dọa tính mạng.

Một nghiên cứu đáng chú ý được công bố trên tạp chí The Lancet Oncology năm 2020 đã nhấn mạnh rằng các tổn thương tiền ung thư nặng như CIN 3, nếu không được xử lý, vẫn giữ nguy cơ chuyển thành ung thư trong vòng 10-20 năm sau đó. Điều này chứng minh rằng mặc dù tiến triển từ tiền ung thư đến ung thư xâm lấn thường chậm, nhưng không có nghĩa là nó không nguy hiểm.

Phương pháp tầm soát và chẩn đoán tiền ung thư cổ tử cung

Các phương pháp tầm soát và chẩn đoán tiền ung thư cổ tử cung phổ biến và hiệu quả hiện nay gồm:

• Khám phụ khoa: Bác sĩ sẽ tiến hành khám phụ khoa để quan sát trực tiếp tình trạng cổ tử cung, phát hiện các dấu hiệu bất thường như viêm nhiễm, tổn thương hoặc sưng tấy. Đây là bước rất cần thiết để đưa ra các chỉ định xét nghiệm chuyên sâu.
• Xét nghiệm Pap smear (phết tế bào cổ tử cung): Lấy một mẫu tế bào ở cổ tử cung bằng một dụng cụ nhỏ qua âm đạo, sau đó mẫu được gửi đi phân tích dưới kính hiển vi nhằm phát hiện tế bào bất thường hoặc tiền ung thư.
• Xét nghiệm HPV DNA test: Xét nghiệm này giúp phát hiện sự hiện diện của virus HPV chủng nguy cơ cao, nguyên nhân chính dẫn đến tiền ung thư và ung thư cổ tử cung.
• Soi cổ tử cung: Nếu kết quả Pap smear hoặc HPV test cho thấy bất thường, bác sĩ sẽ chỉ định soi cổ tử cung bằng thiết bị chuyên dụng phóng đại hình ảnh cổ tử cung lên nhiều lần, giúp quan sát rõ các tổn thương và đưa ra chẩn đoán chính xác.
• Sinh thiết cổ tử cung: Đối với những vùng nghi ngờ tổn thương, sinh thiết nhỏ sẽ được lấy và gửi đi làm xét nghiệm mô học để xác định chính xác mức độ tổn thương và loại trừ hoặc xác định ung thư.

Tiền ung thư cổ tử cung có chữa khỏi không?

Tiền ung thư cổ tử cung có thể chữa khỏi. Điều trị tiền ung thư cổ tử cung tập trung vào việc loại bỏ hoặc tiêu diệt các tế bào biểu mô bất thường trước khi chúng tiến triển thành ung thư xâm lấn, đồng thời đảm bảo an toàn, bảo tồn chức năng sinh sản và giảm thiểu các biến chứng. Phương pháp điều trị chính bao gồm:

• Điều trị bằng áp lạnh: Là phương pháp sử dụng nhiệt độ cực thấp để làm đông và tiêu diệt các tế bào bất thường trên bề mặt cổ tử cung. Theo khuyến cáo của WHO 2021, phương pháp này chỉ được áp dụng khi toàn bộ vùng chuyển tiếp (TZ1–2) có thể quan sát rõ, tổn thương không vượt quá 75% diện tích cổ ngoài, không nghi ngờ xâm lấn hoặc ung thư tuyến tại chỗ, không lan vào ống cổ tử cung, và bệnh nhân không đang mang thai.
• LEEP (Large Loop Excision of the Transformation Zone) hay khoét chóp bằng vòng điện lớn: LEEP là phương pháp phẫu thuật sử dụng dụng cụ vòng điện để loại bỏ phần tổn thương của lớp biểu mô và vùng chuyển tiếp cổ tử cung. LEEP giúp lấy mẫu mô tổn thương để xét nghiệm chính xác hơn và loại bỏ triệt để các tế bào bất thường. Phương pháp này phù hợp với các tổn thương lớn hơn hoặc lan rộng. LEEP có ưu điểm điều trị hiệu quả, ít biến chứng và giúp bảo tồn tử cung.
• Khoét chóp bằng dao lạnh (Cold Knife Conization – CKC): Đây là kỹ thuật phẫu thuật loại bỏ một đoạn mô hình nón sâu từ cổ tử cung bằng dao lạnh. Phương pháp này được áp dụng cho những trường hợp tổn thương nghiêm trọng, không đáp ứng với các phương pháp khác hoặc khi cần đánh giá chi tiết tổn thương. CKC cho kết quả mô học chính xác nhưng thời gian hồi phục lâu hơn và có nguy cơ biến chứng cao hơn so với LEEP và cryotherapy.

Biện pháp phòng ngừa tiền ung thư cổ tử cung

Dưới đây là những cách phòng ngừa hiệu quả:

• Tiêm vắc xin phòng HPV: Đây là biện pháp chủ động và hiệu quả nhất để ngăn ngừa nhiễm các chủng HPV nguy cơ cao – nguyên nhân chính gây ra tiền ung thư và ung thư cổ tử cung. Vắc xin được khuyến cáo tiêm thường quy cho nữ từ 9 – 26 tuổi, và có thể cân nhắc tiêm cho người 27 – 45 tuổi sau khi trao đổi với bác sĩ. Lưu ý, vắc xin chỉ có tác dụng phòng ngừa nhiễm HPV mới, không điều trị các tổn thương hoặc nhiễm HPV đã có, và hiệu quả cao nhất khi tiêm trước khi bắt đầu quan hệ tình dục.
• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su và duy trì quan hệ một vợ một chồng giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HPV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác. Tránh quan hệ tình dục sớm và hạn chế số lượng bạn tình cũng góp phần bảo vệ sức khỏe cổ tử cung.
• Khám phụ khoa và tầm soát định kỳ: Thực hiện xét nghiệm Pap smear và HPV test định kỳ là cách để phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư, giúp can thiệp kịp thời trước khi tiến triển thành ung thư.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Chế độ ăn uống đủ chất dinh dưỡng, giàu vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch, nâng cao sức đề kháng. Tập luyện thể dục đều đặn, giữ cân nặng hợp lý và tránh căng thẳng kéo dài cũng hỗ trợ phòng ngừa bệnh.
• Không hút thuốc lá: Thuốc lá làm suy giảm hệ miễn dịch và tăng nguy cơ tổn thương tế bào cổ tử cung cũng như gia tăng khả năng tiến triển sang ung thư. Hút thuốc cả chủ động và bị động đều có hại.

Lời kết

Tiền ung thư cổ tử cung là giai đoạn quan trọng để can thiệp, giúp ngăn ngừa ung thư xâm lấn. Việc phát hiện sớm, đi khám định kỳ, làm xét nghiệm Pap và HPV, cùng với tầm soát ung thư và điều trị phù hợp sẽ giúp bảo vệ sức khỏe và khả năng sinh sản của nữ giới.

Xem thêm: Ung thư nội mạc tử cung