Tầm soát ung thư phổi: Phương pháp, chi phí và lưu ý cần biết

Vai trò tầm soát ung thư phổi

Tầm soát ung thư phổi giúp phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm, ở những người nguy cơ cao, thường là người hút thuốc nhiều năm. Điều này đặc biệt quan trọng vì ung thư phổi tiến triển nhanh và thường chỉ được phát hiện khi đã muộn, làm giảm cơ hội chữa khỏi, thậm chí dẫn đến tử vong.

Dưới đây là một số lợi ích chính:

• Phát hiện sớm, tăng cơ hội điều trị: Tầm soát giúp phát hiện nhiều trường hợp ung thư phổi ở giai đoạn có thể phẫu thuật, từ đó mở ra cơ hội điều trị hiệu quả hơn và giảm nhu cầu can thiệp xâm lấn.
• Đánh giá hiệu quả rõ ràng: Tầm soát được kỳ vọng làm giảm nguy cơ tử vong do ung thư phổi nhờ phát hiện bệnh sớm, đồng thời hỗ trợ giảm gánh nặng điều trị ở giai đoạn muộn.
• Hỗ trợ thay đổi hành vi: Việc tham gia tầm soát cũng là cơ hội để người hút thuốc tiếp cận các chương trình tư vấn cai thuốc, giúp cải thiện sức khỏe tổng thể.

Triệu chứng nghi ngờ ung thư phổi:

• Ho kéo dài hoặc ho ra máu
• Đau ngực, khó thở, hụt hơi
• Giảm cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi
• Nhiễm trùng hô hấp tái diễn (viêm phổi, viêm phế quản)
• Khàn tiếng, sưng cổ hoặc mặt

Đối tượng tầm soát ung thư phổi

Tầm soát không áp dụng cho tất cả mọi người, đặc biệt tập trung vào những người nguy cơ cao, nhằm phát hiện sớm và nâng cao cơ hội điều trị:

• Người hút thuốc nhiều hoặc từng hút thuốc:
  • Độ tuổi 50–80
  • Tiền sử hút thuốc ≥20 pack-năm (1 pack-năm = 1 gói/ngày trong 1 năm).
  • Đang hút hoặc đã bỏ thuốc trong vòng 15 năm.
• Người có tiền sử gia đình mắc ung thư phổi: Đặc biệt nếu có bố mẹ, anh chị em bị bệnh kết hợp với thói quen hút thuốc.
• Người mắc bệnh phổi mạn tính: Như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, xơ phổi, hoặc tiền sử lao phổi.
• Người chưa từng hút thuốc: Không khuyến cáo tầm soát đại trà, nhưng có thể xem xét nếu có nhiều yếu tố nguy cơ (tiếp xúc khói thuốc, chất độc hại, đột biến gen nguy cơ cao).

Bảng khuyến cáo tầm soát ung thư phổi bằng CT liều thấp (LDCT)

Tầm soát ung thư ctDNA (SPOT-MAS)

• Phát hiện 10 loại ung thư phổ biến: Vú, phổi, dạ dày, gan – đường mật, đại – trực tràng, đầu – cổ, nội mạc tử cung, buồng trứng, tuyến tụy, thực quản
• Khả năng phát hiện gấp 10 lần so với dấu ấn sinh hoá máu truyền thống
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Các phương pháp tầm soát ung thư phổi phổ biến

Tầm soát ung thư phổi bằng cách nào? Dưới đây là các phương pháp tầm soát ung thư phổi phổ biến:

Chụp X-quang phổi

Chụp X-quang phổi là phương pháp hình ảnh truyền thống, thường được dùng trong khám bệnh thông thường để quan sát cấu trúc phổi và phát hiện những bất thường rõ rệt. Ưu điểm của X-quang là nhanh, rẻ, dễ thực hiện và ít xâm lấn.

Tuy nhiên, phương pháp này không đủ nhạy để phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn sớm, vì chỉ nhận diện được các tổn thương lớn. Quan trọng hơn, chụp X-quang không được khuyến cáo cho tầm soát, do không chứng minh được khả năng giảm nguy cơ tử vong. Hiện nay, X-quang chỉ có vai trò trong chẩn đoán khi có triệu chứng hoặc theo dõi bệnh lý phổi khác, chứ không phải là công cụ sàng lọc hiệu quả.

• Ưu điểm: Nhanh, rẻ, dễ thực hiện, ít xâm lấn.
• Hạn chế: Độ nhạy thấp, không phát hiện ung thư giai đoạn sớm, không được khuyến cáo là phương pháp tầm soát chính.

Xem thêm: X quang ung thư phổi

Xét nghiệm tế bào đàm

Xét nghiệm tế bào đàm là phương pháp phân tích mẫu đàm để tìm các tế bào bất thường hoặc tế bào ung thư phổi. Kỹ thuật này ít xâm lấn và có khả năng phát hiện tổn thương ở đường thở lớn, đặc biệt là phổi dưới. Tuy nhiên, độ nhạy không cao, nên hiệu quả trong tầm soát cộng đồng chưa được khẳng định.

• Ưu điểm: Dễ thực hiện, không xâm lấn.
• Hạn chế: Độ nhạy thấp, thường chỉ dùng bổ trợ hoặc trong nghiên cứu lâm sàng, không được khuyến cáo là phương pháp tầm soát ung thư phổi chính.

Xem thêm: Cách kiểm tra ung thư phổi tại nhà

Chụp CT liều thấp (Low-Dose CT – LDCT)

LDCT là phương pháp chụp cắt lớp vi tính sử dụng liều tia X thấp để tạo hình ảnh chi tiết của phổi, giúp phát hiện các khối u nhỏ ngay từ giai đoạn sớm. Hiện nay, đây là phương pháp duy nhất được khuyến cáo trong tầm soát ung thư phổi cho nhóm nguy cơ cao, như người lớn tuổi từng hút thuốc nhiều năm.

• Ưu điểm: Phát hiện sớm ung thư khi còn ở giai đoạn đầu, hỗ trợ theo dõi các nốt phổi nhỏ và đưa ra quyết định can thiệp kịp thời.
• Hạn chế: Có thể xuất hiện kết quả dương tính giả, gây lo lắng và cần thêm xét nghiệm xâm lấn; chi phí cao hơn so với X-quang và cần thực hiện định kỳ tại cơ sở y tế chuyên khoa.

Xét nghiệm dấu ấn ung thư

Xét nghiệm dấu ấn sinh học (như CEA, CYFRA 21-1) giúp phát hiện một số chất liên quan đến hoạt động bất thường của tế bào. Trong thực hành lâm sàng, phương pháp này được sử dụng để hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi bệnh nhân ung thư phổi đã điều trị. Hiện nay, xét nghiệm ung thư phổi dùng dấu ấn sinh học đang được nghiên cứu mở rộng để đánh giá vai trò trong dự báo nguy cơ và phát hiện sớm, đặc biệt khi kết hợp cùng các phương pháp hình ảnh.

• Ưu điểm: Ít xâm lấn, thuận tiện, có thể bổ trợ trong kế hoạch chăm sóc sức khỏe cá thể hóa.
• Hạn chế: Chưa thay thế hoàn toàn LDCT trong tầm soát chính thức; độ chính xác khá cao và còn phụ thuộc nhiều yếu tố.

Xem thêm: Marker ung thư phổi

Xét nghiệm gen

Xét nghiệm gen phân tích các đột biến trong ADN, giúp bác sĩ hiểu rõ cơ chế bệnh lý và lựa chọn phương pháp điều trị đích sau chẩn đoán. Bên cạnh đó, đây cũng là công cụ tiên tiến trong y học dự phòng, với mục tiêu định hướng chăm sóc và tầm soát cá thể hóa cho những người có yếu tố nguy cơ. Dù chưa phải phương pháp tầm soát đại trà, xét nghiệm gen đang mở ra xu hướng phát hiện sớm nguy cơ trước khi bệnh xuất hiện.

• Ưu điểm: Hỗ trợ cá nhân hóa điều trị và theo dõi; tiềm năng ứng dụng trong dự phòng.
• Hạn chế: Chưa thay thế được hoàn toàn LDCT và cần thực hiện tại cơ sở chuyên khoa.

Xét nghiệm máu có phát hiện ung thư phổi không?

Ngày nay, công nghệ xét nghiệm máu tiên tiến cho phép phân tích ADN, RNA tự do và các dấu ấn sinh học liên quan đến ung thư, mở ra cơ hội phát hiện nguy cơ ung thư phổi từ giai đoạn sớm – ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng.

Đặc biệt, đối với người có nguy cơ cao, xét nghiệm máu có thể hỗ trợ tầm soát cá thể hóa, giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ sớm và xây dựng kế hoạch theo dõi phù hợp. So với phương pháp truyền thống như X-quang hay xét nghiệm đàm, xét nghiệm máu mang lại tính tiện lợi, ít xâm lấn và công nghệ hiện đại.

Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu, xét nghiệm máu thường được kết hợp với các phương pháp hình ảnh như CT liều thấp (LDCT). Đây là xu hướng tầm soát tiên tiến, giúp nâng cao cơ hội phát hiện sớm và điều trị thành công.

Chỉ số xét nghiệm máu phát hiện ung thư phổi

Một số chỉ số trong máu có thể cảnh báo nguy cơ ung thư phổi, giúp phát hiện bệnh sớm ngay cả khi chưa có triệu chứng. Các chỉ số này thường được theo dõi định kỳ ở nhóm nguy cơ cao và được sử dụng kết hợp với các phương pháp tầm soát khác.

Các chỉ số phổ biến bao gồm:

• CEA (Carcinoembryonic Antigen): Là một loại protein xuất hiện ở mức cao trong máu khi tế bào ung thư phổi, đặc biệt là adenocarcinoma, phát triển. Theo dõi CEA giúp đánh giá nguy cơ, theo dõi tiến triển bệnh và phản ứng với điều trị.
• CYFRA 21-1: Là marker protein liên quan chủ yếu đến ung thư phổi không tế bào nhỏ. Nồng độ tăng cho thấy khả năng bệnh tiến triển hoặc tái phát, hỗ trợ bác sĩ trong việc theo dõi hiệu quả điều trị.
• NSE (Neuron-Specific Enolase): Marker quan trọng đối với ung thư tế bào nhỏ. Khi khối u hoạt động hoặc di căn, NSE thường tăng, giúp phát hiện bệnh sớm và đánh giá mức độ ác tính.
• ProGRP (Pro-Gastrin Releasing Peptide): Là dấu ấn sinh học nhạy cảm, hỗ trợ tầm soát sớm ung thư tế bào nhỏ và đánh giá đáp ứng điều trị.
• cfDNA / ctDNA (Cell-free DNA / circulating tumor DNA): ADN tự do từ tế bào ung thư trong máu, cho phép phát hiện đột biến sớm và theo dõi cá thể hóa, hỗ trợ tầm soát trước khi xuất hiện triệu chứng.

Lưu ý trước khi tầm soát ung thư phổi

Tầm soát giúp phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn sớm, nhưng cần thực hiện đúng đối tượng và hiểu rõ những yếu tố sau:

• Dương tính giả: Một số nốt phổi không phải ung thư vẫn xuất hiện trên hình ảnh, có thể dẫn đến xét nghiệm hoặc thủ thuật không cần thiết.
• Quá chẩn đoán: Có những khối u tiến triển rất chậm, không gây hại nhưng vẫn bị phát hiện và điều trị.
• Tia X liều thấp: LDCT sử dụng liều bức xạ thấp, rủi ro phơi nhiễm rất nhỏ so với lợi ích ở nhóm nguy cơ cao.
• Phát hiện tình cờ: Có thể phát hiện các bệnh lý khác như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hoặc bất thường ngoài phổi, dẫn đến cần kiểm tra thêm.
• Độ tuổi và nguy cơ: Hiệu quả cao nhất ở người 50–80 tuổi có nguy cơ cao, đặc biệt nhóm từ 55 tuổi trở lên. Người lớn tuổi hơn có nguy cơ ung thư cao hơn, nhưng cũng dễ gặp dương tính giả, vì vậy nên trao đổi với bác sĩ để cá nhân hóa kế hoạch tầm soát.

Tầm soát định kỳ bằng CT liều thấp hoặc xét nghiệm máu chuyên sâu có thể giúp phát hiện sớm, tăng cơ hội điều trị và sống khỏe lâu dài.

Tầm soát ung thư phổi bao nhiêu tiền?

Chi phí tầm soát ung thư phổi phụ thuộc vào phương pháp và độ phức tạp của xét nghiệm, cũng như địa điểm thực hiện xét nghiệm. Thông thường, mức giá tham khảo tại một số cơ sở như sau:

• X-quang phổi: 200.000 – 400.000 VND. Đây là phương pháp cơ bản, dễ thực hiện, phù hợp sàng lọc ban đầu nhưng hạn chế trong phát hiện ung thư giai đoạn sớm.
• Xét nghiệm tế bào đàm: 500.000 – 800.000 VND. Giúp phát hiện tế bào ung thư trong đàm nhưng độ nhạy thấp, thường dùng kết hợp với các xét nghiệm hình ảnh.
• Chụp cắt lớp vi tính (chụp CT): 1.800.000 – 2.600.000 VND. Phương pháp hiện đại, phát hiện ung thư giai đoạn sớm, giảm tỷ lệ tử vong ở nhóm nguy cơ cao, nhưng chi phí cao hơn và có thể dẫn đến dương tính giả.
• Xét nghiệm dấu ấn ung thư (CEA, CYFRA 21-1, NSE…): 1.000.000 – 2.000.000 VND. Thường dùng để theo dõi hoặc hỗ trợ tầm soát, cho phép phát hiện ung thư sớm nhưng cần kết hợp hình ảnh để chẩn đoán chính xác.
• Xét nghiệm gen/ctDNA: 7.000.000 – 10.000.000 VND. Công nghệ tầm soát cá thể hóa, giúp phát hiện đột biến và nguy cơ ung thư sớm, phù hợp với nhóm nguy cơ cao, chi phí cao nhưng tiềm năng lớn trong phát hiện sớm.

Xét nghiệm ung thư phổi bao nhiêu tiền?

Hiện nay, bạn có thể xét nghiệm ung thư phổi kết hợp tầm soát nhiều loại ung thư khác như gan, vú, buồng trứng… với chi phí hợp lý ngay tại Trung tâm Y khoa DIAG. DIAG cung cấp gói tầm soát ung thư hiện đại ứng dụng công nghệ giải trình tự gen NGS kết hợp AI, chỉ cần 10ml máu để tầm soát đến 10 loại ung thư phổ biến.

Với hệ thống xét nghiệm hiện đại chuẩn ISO 15189:2022, thiết bị từ các thương hiệu hàng đầu Abbott, Roche, cùng đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, DIAG đảm bảo kết quả nhanh, chính xác và đáng tin cậy. Khách hàng có thể đăng ký lấy mẫu, theo dõi hồ sơ và nhận kết quả trực tuyến ngay tại nhà, kèm tư vấn miễn phí từ bác sĩ.

• Trang chủ Diag: https://diag.vn/
• Hotline: 1900 1717
• Chi nhánh Diag trên toàn quốc: https://diag.vn/location/

Xét nghiệm ung thư phổi bao lâu có kết quả?

Thời gian trả kết quả phụ thuộc vào loại xét nghiệm và phòng xét nghiệm, dưới đây là thời gian tham khảo:

• Chụp X-quang phổi: Khoảng 1–2 ngày, nhanh chóng nhưng chỉ đánh giá sơ bộ, khó phát hiện sớm.
• Xét nghiệm tế bào đàm: Khoảng 3–5 ngày, cần phân tích mẫu dưới kính hiển vi, ít được dùng tầm soát.
• CT liều thấp (LDCT): Khoảng 1–3 ngày, cho hình ảnh chi tiết, giúp bác sĩ đánh giá nốt phổi và đưa ra khuyến nghị theo dõi.
• Xét nghiệm máu phát hiện dấu ấn ung thư: Khoảng 3–7 ngày. Công nghệ hiện đại giúp phát hiện dấu hiệu nguy cơ sớm và hỗ trợ theo dõi sức khỏe chủ động.
• Xét nghiệm gen/ctDNA: Khoảng 7–14 ngày, phân tích đột biến ADN để cá nhân hóa tầm soát và dự báo nguy cơ, rất phù hợp với những người muốn chủ động kiểm soát sức khỏe lâu dài.

Cần làm gì khi có kết quả xét nghiệm dương tính

Khi kết quả xét nghiệm dương tính, không nên quá lo lắng vì chưa chắc ung thư đã xuất hiện. Bạn nên:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để xác định cần thực hiện xét nghiệm chẩn đoán bổ sung như sinh thiết hoặc CT nâng cao.
• Tránh tự ý dùng thuốc hoặc phương pháp điều trị khi chưa có xác nhận.
• Thực hiện theo hướng dẫn theo dõi định kỳ, đặc biệt nếu chỉ có dấu hiệu bất thường nhỏ, chưa chắc là ung thư.
• Thảo luận về nguy cơ, lợi ích và các lựa chọn can thiệp nếu ung thư thực sự được xác định.

Lời kết

Tầm soát ung thư phổi là công cụ quan trọng để phát hiện bệnh sớm, đặc biệt với người có nguy cơ cao như hút thuốc lâu năm hoặc có tiền sử bệnh phổi. Chọn phương pháp phù hợp, hiểu rõ rủi ro và theo dõi đúng hướng dẫn giúp giảm tử vong, tăng cơ hội điều trị thành công. Kết hợp hình ảnh, xét nghiệm máu và marker/gen cá thể hóa sẽ mang lại kết quả toàn diện và chính xác hơn.

Xem thêm: Xạ trị ung thư phổi