Chỉ số CA 242 là gì và vai trò trong ung thư đại tràng?

CA 242 là một loại kháng nguyên carbohydrate đặc biệt, xuất hiện nhiều trong máu khi mắc một số loại ung thư đường tiêu hóa. Trong đó bao gồm cả ung thư đại tràng. Trong xét nghiệm máu ung thư đại tràng, chỉ số CA 242 có các đặc điểm rất đáng chú ý: Độ đặc hiệu cao hơn CA 19-9: Kết quả ít bị dương tính giả trong các bệnh không phải ung thư như viêm tụy, bệnh gan mật. Giá trị bổ trợ cao: CA 242 khi được kết hợp CEA, CA 19-9 giúp tăng khả năng phát hiện tái phát hoặc di căn ung thư so với chỉ dùng CEA đơn lẻ. Tuy nhiên, tương tự CA 72-4 thì giá trị chỉ số CA 242 hiện chỉ dừng lại ở mức bổ trợ mà chưa được sử dụng trong các khuyến cáo chuẩn mực về chẩn đoán, điều trị, theo dõi ung thư đại tràng.

5 chỉ số xét nghiệm ung thư đại tràng quan trọng

Q: Mục đích chính của xét nghiệm máu ung thư đại tràng là gì?

Các chỉ số xét nghiệm máu hoàn toàn không thể chẩn đoán bệnh ung thư đại tràng, mà bắt buộc phải sử dụng nội soi đại tràng kèm sinh thiết mô. Xét nghiệm máu chưa đủ cơ sở để xác định chẩn đoán một người mắc ung thư, bởi các chỉ số sinh học chỉ là chất gián tiếp do tế bào bất thường tiết ra, kể cả trong những bệnh lý khác ngoài ung thư đại tràng. Nếu chỉ dựa vào những chỉ số này sẽ dễ bỏ sót bệnh nhân (âm tính giả) hoặc gây báo động sai (dương tính giả). Trong khi đó, nội soi đại tràng cho phép bác sĩ nhìn thấy trực tiếp khối u, và sinh thiết cho phép quan sát “cận cảnh” tế bào ung thư để khẳng định chẩn đoán. Đây luôn là những “tiêu chuẩn vàng” trong chẩn đoán ung thư đại tràng, vì nó cung cấp bằng chứng trực tiếp và rõ ràng nhất. Thay vì giúp chẩn đoán, các chỉ số dấu ấn ung thư đại tràng rất hữu ích khi cần theo dõi điều trị và đánh giá tiên lượng bệnh, thời gian sống còn lại, nguy cơ tái phát hoặc di căn của ung thư.

Q: Các chỉ số xét nghiệm ung thư đại tràng là gì?

CEA và CA 19-9 là hai dấu ấn ung thư đại tràng quan trọng. Ngoài ra còn có hai chỉ số bổ trợ là CA 72-4 và CA 242.

Q: Chỉ số CEA là gì và vai trò trong ung thư đại tràng?

CEA là một loại kháng nguyên ung thư-bào thai thường tăng cao trong nhiều bệnh lý khác nhau kể cả ung thư. Trong ung thư đại tràng, xét nghiệm CEA được sử dụng chủ yếu để theo dõi quá trình điều trị và phát hiện tái phát. Nếu nồng độ CEA trở về bình thường sau phẫu thuật hoặc hóa trị, điều này cho thấy điều trị có hiệu quả. Ngược lại, nếu chỉ số này tăng trở lại sau khi đã ổn định, đây có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh tái phát hoặc di căn. Tuy nhiên, chỉ số CEA không đủ chính xác để chẩn đoán bệnh ung thư từ đầu. Vì chỉ số CEA cũng có thể tăng trong các bệnh lành tính không phải ung thư như viêm ruột, bệnh gan hoặc ở người hút thuốc lá lâu năm.

Ung thư đại tràng chỉ có thể được chẩn đoán đúng qua nội soi và sinh thiết mô. Trong khi đó, các các chỉ số xét nghiệm ung thư đại tràng như chỉ số CEA, CA 19-9, CA 72-4, CA 242 hiện chỉ giúp quản lý bệnh và đánh giá tái phát hoặc di căn. Trong bài viết này, DIAG sẽ giải thích từng chỉ số và ctDNA – một chỉ số tiềm năng trong tầm soát ung thư đại tràng.

Mục đích chính của xét nghiệm máu ung thư đại tràng

Các chỉ số xét nghiệm máu hoàn toàn không thể chẩn đoán bệnh ung thư đại tràng, mà bắt buộc phải sử dụng nội soi đại tràng kèm sinh thiết mô.

Xét nghiệm máu chưa đủ cơ sở để xác định chẩn đoán một người mắc ung thư, bởi các chỉ số sinh học chỉ là chất gián tiếp do tế bào bất thường tiết ra, kể cả trong những bệnh lý khác ngoài ung thư đại tràng. Nếu chỉ dựa vào những chỉ số này sẽ dễ bỏ sót bệnh nhân (âm tính giả) hoặc gây báo động sai (dương tính giả).

Trong khi đó, nội soi đại tràng cho phép bác sĩ nhìn thấy trực tiếp khối u, và sinh thiết cho phép quan sát “cận cảnh” tế bào ung thư để khẳng định chẩn đoán. Đây luôn là những “tiêu chuẩn vàng” trong chẩn đoán ung thư đại tràng, vì nó cung cấp bằng chứng trực tiếp và rõ ràng nhất.

Thay vì giúp chẩn đoán, các chỉ số dấu ấn ung thư đại tràng rất hữu ích khi cần theo dõi điều trị và đánh giá tiên lượng bệnh, thời gian sống còn lại, nguy cơ tái phát hoặc di căn của ung thư.

*Chỉ số xét nghiệm ung thư đại tràng chỉ mang tính hỗ trợ, không thể thay thế cho nội soi và sinh thiết mô khối u.*

Các chỉ số xét nghiệm ung thư đại tràng

CEA và CA 19-9 là hai dấu ấn ung thư đại tràng quan trọng. Ngoài ra còn có hai chỉ số bổ trợ là CA 72-4 và CA 242.

1. CEA

CEA là một loại kháng nguyên ung thư-bào thai thường tăng cao trong nhiều bệnh lý khác nhau kể cả ung thư. Trong ung thư đại tràng, xét nghiệm CEA được sử dụng chủ yếu để theo dõi quá trình điều trị và phát hiện tái phát.

Nếu nồng độ CEA trở về bình thường sau phẫu thuật hoặc hóa trị, điều này cho thấy điều trị có hiệu quả. Ngược lại, nếu chỉ số này tăng trở lại sau khi đã ổn định, đây có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh tái phát hoặc di căn.

Tuy nhiên, chỉ số CEA không đủ chính xác để chẩn đoán bệnh ung thư từ đầu. Vì chỉ số CEA cũng có thể tăng trong các bệnh lành tính không phải ung thư như viêm ruột, bệnh gan hoặc ở người hút thuốc lá lâu năm.

2. CA 19-9

CA 19-9 là loại kháng nguyên carbohydrate thường tăng cao khi ung thư đại tràng tiến triển hoặc có di căn, chẳng hạn như di căn gan hoặc phúc mạc. Vì CA 19-9 cũng có thể tăng trong nhiều bệnh khác, nên nó không được dùng để chẩn đoán ung thư đại tràng, mà chủ yếu đóng vai trò bổ sung cho xét nghiệm CEA.

Khi được theo dõi cùng với CEA, xét nghiệm CA 19-9 giúp bác sĩ có thêm thông tin về khả năng tái phát hoặc tiên lượng sống thêm của người bệnh. Thậm chí, chỉ số CA 19-9 còn hỗ trợ quản lý bệnh một cách hiệu quả quả hơn khi kết hợp với các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp CT/MRI.

Xem thêm: Siêu âm có phát hiện ung thư đại tràng?

*CA 19-9 giúp tăng hiệu quả quản lý bệnh khi được đánh giá kết hợp với siêu âm.*

3. CA 72-4

CA 72-4 là một loại glycoprotein xuất hiện trên bề mặt một số tế bào ung thư, bao gồm cả ung thư đại tràng. Trên thực tế, chỉ số CA 72-4 tăng cao thường thường gợi ý ung thư đại tràng đã tiến triển nặng hơn, hoặc có nguy cơ tái phát sau điều trị.

Theo một số nghiên cứu, việc kết hợp đo lường cả ba chỉ số xét nghiệm máu CEA, CA 19-9, CA 72-4 giúp đánh giá hiệu quả hơn về tiên lượng bệnh, thời gian sống thêm, nguy cơ di căn và khả năng tái phát bệnh sau điều trị so với chỉ dùng CEA đơn lẻ.

Mặc dù vậy, CA 72-4 hiện vẫn chưa được xem là xét nghiệm chuẩn mực trong chẩn đoán, theo dõi và điều trị bệnh ung thư đại tràng. Bởi nó chưa được chứng thực khả năng cải thiện kết quả điều trị hay thời gian sống thêm của bệnh nhân thông qua các nghiên cứu quy mô lớn.

Giá trị của chỉ số xét nghiệm máu CA 72-4 ở thời điểm hiện tại chỉ là bổ trợ khi kết hợp với các chỉ số xét nghiệm máu ung thư đại tràng khác như chỉ số CEA và CA 19-9.

*Chỉ số CA 72-4 hữu ích giúp phát hiện tái phát sau điều trị ung thư đại tràng, đặc biệt là sau hóa trị.*

Tầm soát ung thư ctDNA (SPOT-MAS)

Phát hiện 10 loại ung thư phổ biến: Vú, phổi, dạ dày, gan – đường mật, đại – trực tràng, đầu – cổ, nội mạc tử cung, buồng trứng, tuyến tụy, thực quản
Khả năng phát hiện gấp 10 lần so với dấu ấn sinh hoá máu truyền thống
Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

4. CA 242

CA 242 là một loại kháng nguyên carbohydrate đặc biệt, xuất hiện nhiều trong máu khi mắc một số loại ung thư đường tiêu hóa. Trong đó bao gồm cả ung thư đại tràng.

Trong xét nghiệm máu ung thư đại tràng, chỉ số CA 242 có các đặc điểm rất đáng chú ý:

Độ đặc hiệu cao hơn CA 19-9: Kết quả ít bị dương tính giả trong các bệnh không phải ung thư như viêm tụy, bệnh gan mật.
Giá trị bổ trợ cao: CA 242 khi được kết hợp CEA, CA 19-9 giúp tăng khả năng phát hiện tái phát hoặc di căn ung thư so với chỉ dùng CEA đơn lẻ.s

Tuy nhiên, tương tự CA 72-4 thì giá trị chỉ số CA 242 hiện chỉ dừng lại ở mức bổ trợ mà chưa được sử dụng trong các khuyến cáo chuẩn mực về chẩn đoán, điều trị, theo dõi ung thư đại tràng.

Xem thêm: Ung thư đại tràng có lây không?

5. ctDNA – Chỉ số xét nghiệm ADN khối u lưu hành tầm soát sớm ung thư đại tràng

ctDNA là những mảnh ADN nhỏ của tế bào ung thư bị vỡ ra và trôi nổi trong máu, bao gồm ung thư đại tràng. Xét nghiệm ctDNA là một dạng sinh thiết lỏng, giúp phát hiện ung thư đại tràng chỉ bằng cách phân tích mẫu máu mà không cần can thiệp trực tiếp vào khối u như sinh thiết mô.

Điểm đặc biệt là xét nghiệm máu ctDNA có thể phát hiện ung thư đại tràng ngay cả khi khối u còn rất nhỏ, chậm chí trước khi có thể được phát hiện thông qua các phương pháp hình ảnh học hay các triệu chứng bên ngoài.

Nhiều nghiên cứu chuyên sâu còn cho thấy, ctDNA còn có khả năng phát hiện tái phát sớm hơn nhiều tháng so với sử dụng kỹ thuật hình ảnh hoặc xét nghiệm CEA đơn lẻ.

Xem thêm: Marker ung thư đại tràng

*Xét nghiệm ctDNA có thể phát hiện sớm ung thư đại tràng ngay cả khi chưa có tổn thương rõ ràng trên kết quả hình ảnh học.*

Hiện tại, xét nghiệm ctDNA có giá trị sàng lọc ung thư đại tràng rất cao. Bạn có thể đăng ký xét nghiệm ctDNA tại Trung Tâm Y Khoa DIAG, không chỉ giúp tầm soát ung thư đại tràng mà còn phát hiện được 9 loại ung thư khác gồm ung thư vú, phổi, dạ dày, gan – đường mật, đại – trực tràng, đầu – cổ, nội mạc tử cung, buồng trứng, tuyến tụy, thực quản.