Ngoài huyết áp tâm thu và tâm trương, có một chỉ số khác cũng quan trọng không kém, đó là trũng huyết áp. Vậy trũng huyết áp là gì và có ý nghĩa như thế nào đối với sức khỏe? Hãy cùng Diag tìm hiểu trong bài viết này.
Trũng huyết áp là gì?
Trũng huyết áp là hiện tượng huyết áp giảm vào ban đêm so với ban ngày, thường là một phần của nhịp sinh học tự nhiên của cơ thể. Áp lực máu ban đêm thường thấp hơn do hoạt động của hệ thần kinh giao cảm giảm xuống, giúp cơ thể nghỉ ngơi. Hiện tượng này được theo dõi thông qua phương pháp Holter, với ít nhất 6 lần đo trong suốt giấc ngủ.
Mức giảm huyết áp vào ban đêm nằm trong khoảng 10-20% so với ban ngày và được coi là bình thường. Nếu huyết áp giảm hơn 20%, tình trạng này gọi là “trũng sâu”. Điều này rất quan trọng trong việc đánh giá nguy cơ bệnh tim mạch của bệnh nhân, vì mất trũng hoặc đảo ngược áp lực máu có liên quan đến tăng nguy cơ biến chứng tim mạch.
Xem thêm: Huyết áp không ổn định
Các mức độ trũng huyết áp
Dựa vào mức độ giảm, trũng được chia thành 4 dạng: trũng bình thường, trũng sâu, mất trũng, và trũng ngược. Mỗi mức độ đều phản ánh tình trạng sức khỏe và nguy cơ bệnh lý khác nhau, cụ thể:
- Trũng bình thường: Áp lực máu ban đêm thấp hơn 10-20% so với huyết áp ban ngày. Đây là mức giảm lý tưởng và thường gặp ở những người có sức khỏe tốt.
- Trũng sâu: Huyết áp giảm từ 20% trở lên so với huyết áp ban ngày. Trũng huyết áp sâu có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe như bệnh tim mạch hoặc thiếu máu.
- Mất trũng: Trong trường hợp này, huyết áp giảm ít hơn 10% hoặc không giảm vào ban đêm. Điều này có thể phản ánh tình trạng tăng huyết áp không kiểm soát hoặc rối loạn nội tiết.
- Trũng ngược: Tăng huyết áp vào ban đêm so với ban ngày, đây có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nghiêm trọng như bệnh về thận hoặc tình trạng rối loạn giấc ngủ.
Xem thêm: Các loại huyết áp

Tầm quan trọng của việc theo dõi huyết áp
Theo dõi trũng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá và quản lý các nguy cơ tim mạch. Đây là những lý do chính giải thích tầm quan trọng của việc theo dõi hiện tượng này:
- Phát hiện bất thường về đêm: Trũng huyết áp bình thường cho thấy nhịp sinh học huyết áp hoạt động đúng cách, nhưng nếu có tình trạng huyết áp cao hoặc hạ huyết áp, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe như suy tim, bệnh thận, rối loạn hệ thần kinh tự động, hoặc hội chứng ngưng thở khi ngủ.
- Đánh giá nguy cơ biến chứng tim mạch: Sự bất thường trong dao động huyết áp về đêm, đặc biệt là mất trũng hoặc đảo ngược huyết áp (tăng huyết áp ban đêm), có liên quan đến nguy cơ cao hơn về các bệnh lý tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, và tử vong sớm.
- Hỗ trợ điều chỉnh phương pháp điều trị: Việc theo dõi liên tục giúp bác sĩ điều chỉnh liệu pháp và thuốc điều trị, đặc biệt đối với những bệnh nhân cần kiểm soát huyết áp chính xác suốt 24 giờ. Bệnh nhân có thể cần thay đổi thời gian dùng thuốc để kiểm soát tốt hơn áp lực máu về đêm.

Cách chẩn đoán tăng huyết áp bằng Holter
Chẩn đoán trũng huyết áp bằng Holter (theo dõi huyết áp liên tục 24 giờ) giúp đánh giá sự dao động của huyết áp trong suốt cả ngày và đêm. Quá trình chẩn đoán này bao gồm các bước sau:
- Đeo thiết bị Holter huyết áp: Bệnh nhân sẽ được gắn một thiết bị đo nhỏ gọn, thường được đeo quanh eo hoặc vai. Thiết bị này sẽ tự động đo huyết áp trung bình nhiều lần trong 24 giờ.
- Số lần đo huyết áp về đêm: Để chẩn đoán trũng huyết áp chính xác, thiết bị cần ghi lại ít nhất 6 lần đo trong đêm.
- Phân tích dữ liệu: Sau khi hoàn tất 24 giờ theo dõi, dữ liệu sẽ được tải lên và phân tích. Bác sĩ sẽ so sánh ban ngày và ban đêm, đánh giá tỷ lệ phần trăm tăng huyết áp hoặc huyết áp giảm vào ban đêm so với ban ngày.
- Kết luận: Bác sĩ sẽ sử dụng kết quả này để đưa ra kết luận về mức độ trũng huyết áp, từ đó đánh giá tình trạng sức khỏe và đề xuất phương án điều trị phù hợp.
Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả đo như:
- Tuổi già.
- Mức độ hoạt động thể chất.
- Thừa cân, béo phì.
- Mất ngủ, căng thẳng.
- Sử dụng thuốc (thuốc lợi tiểu, ức chế beta, hạ huyết áp).
- Tiêu thụ caffeine hoặc rượu.
- Tình trạng bệnh lý nền như đái tháo đường, tổn thương cơ quan như bệnh tim mạch, bệnh thận…
Lời kết
Việc hiểu rõ trũng huyết áp là gì sẽ giúp bạn nhận diện sớm các thay đổi bất thường trong cơ thể, từ đó bảo vệ sức khỏe tim mạch một cách hiệu quả. Ngoài việc theo dõi thường xuyên, đừng quên thăm khám định kỳ và tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn chi tiết hơn.