Bệnh tăng huyết áp ở người cao tuổi là gì? Nguyên nhân cao huyết áp ở người già

Tăng huyết áp ở người cao tuổi là gì?

Huyết áp là lực đẩy của máu lên thành động mạch khi tim bơm máu đi khắp cơ thể. Chỉ số huyết áp gồm hai giá trị:

• Huyết áp tâm thu: Áp lực khi tim co bóp (số trên).
• Huyết áp tâm trương: Áp lực khi tim nghỉ giữa các nhịp (số dưới).

Tăng huyết áp ở người cao tuổi là tình trạng huyết áp luôn cao hơn mức bình thường (từ 130/80 mmHg trở lên) ở người từ 60 tuổi. Bệnh xảy ra do quá trình lão hóa khiến mạch máu cứng và kém đàn hồi. Khi đó, tim phải hoạt động mạnh hơn để bơm máu, gây áp lực lớn lên thành mạch. Nguy cơ mắc bệnh tăng dần theo tuổi, đặc biệt ở những người trên 70.

Dấu hiệu nhận biết cao huyết áp ở người già:

• Triệu chứng thường gặp: Đau đầu âm ỉ, hoa mắt, chóng mặt, nhất là khi thay đổi tư thế đột ngột (đứng lên, ngồi xuống).
• Triệu chứng hô hấp và tim mạch: Khó thở, đau tức ngực ngay cả khi vận động nhẹ.
• Triệu chứng khác: Mệt mỏi kéo dài, ù tai, và mắt mờ.

Nhiều người cao tuổi bị tăng huyết áp nhưng không có dấu hiệu rõ ràng, chỉ phát hiện khi đi khám sức khỏe hoặc khi xảy ra biến chứng. Trong trường hợp này, khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt đo huyết áp, là cách tốt nhất để phát hiện sớm và kiểm soát bệnh hiệu quả.

Tại sao người cao tuổi hay bị huyết áp cao?

Nguyên nhân chính gây tăng huyết áp ở người cao tuổi thường xuất phát từ lối sống, yếu tố di truyền, và quá trình lão hóa. Các mạch máu bị cứng lại theo tuổi tác, tim phải bơm máu mạnh hơn để tuần hoàn khắp cơ thể, khiến huyết áp tăng cao. Những nguyên nhân gây tăng huyết áp ở người cao tuổi gồm:

• Di truyền và yếu tố gia đình: Nếu cha mẹ hoặc anh chị em ruột bị tăng huyết áp, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn. Đặc biệt, những người có tiền sử gia đình bị bệnh tim mạch cần cẩn trọng.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn quá nhiều muối, chất béo bão hòa, và thực phẩm chế biến sẵn như đồ hộp, xúc xích dễ khiến huyết áp tăng cao. Muối làm cơ thể giữ nước, gây áp lực lớn lên thành mạch.
• Thói quen sinh hoạt không tốt: Ít vận động làm tim yếu, khói thuốc lá gây hẹp mạch máu, uống rượu quá nhiều làm tăng nhịp tim và kích thích huyết áp tăng cao.

Xem thêm: Huyết áp tăng về đêm

Các yếu tố nguy cơ có thể gây cao huyết áp ở người già:

• Tuổi tác: Càng lớn tuổi, nguy cơ mắc bệnh càng cao do mạch máu lão hóa và mất đàn hồi.
• Thừa cân, béo phì: Cân nặng dư thừa khiến tim phải làm việc vất vả hơn để bơm máu.
• Căng thẳng kéo dài: Stress liên tục làm tăng nhịp tim và huyết áp.
• Tiêu thụ muối nhiều: Lượng muối vượt mức khuyến cáo (hơn 5g/ngày) khiến cơ thể giữ nước và tăng áp lực lên thành mạch.

Các rủi ro biến chứng của bệnh cao huyết áp ở người già

Tăng huyết áp là nguyên nhân có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng ở người cao tuổi. Nếu không được kiểm soát tốt, bệnh có thể gây ra các vấn đề sức khỏe sau:

• Đột quỵ (tai biến mạch máu não): Huyết áp cao làm vỡ mạch máu hoặc gây tắc nghẽn dòng máu lên não, dẫn đến liệt nửa người, nói ngọng, hoặc mất trí nhớ.
• Suy tim: Tim phải làm việc quá sức trong thời gian dài, cơ tim yếu dần, gây khó thở, phù chân, và mệt mỏi.
• Bệnh thận: Huyết áp cao làm tổn thương mạch máu trong thận, giảm khả năng lọc chất độc, dễ dẫn đến suy thận.

Phương pháp chẩn đoán bệnh tăng huyết áp ở người cao tuổi

• Đo huyết áp: Phương pháp cơ bản để kiểm tra áp lực máu trong động mạch. Người cao tuổi nên đo huyết áp buổi sáng và tối để phát hiện tăng huyết áp ẩn và theo dõi tiến triển bệnh).
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra đường huyết, mỡ máu (cholesterol), và các chỉ số khác giúp phát hiện nguy cơ tim mạch và biến chứng do tăng huyết áp.
• Xét nghiệm nước tiểu: Đánh giá chức năng thận bằng cách kiểm tra nồng độ protein hoặc dấu hiệu tổn thương thận do huyết áp cao kéo dài.
• Siêu âm tim: Giúp bác sĩ phát hiện các tổn thương tim như dày thành tim hoặc suy tim do huyết áp cao lâu ngày.
• Điện tâm đồ (ECG): Đo hoạt động điện của tim để phát hiện các rối loạn nhịp tim hoặc dấu hiệu thiếu máu cơ tim liên quan đến tăng huyết áp.

Những xét nghiệm này giúp bác sĩ nắm rõ tình trạng sức khỏe, chẩn đoán chính xác, và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho người cao tuổi.

Hướng điều trị tăng huyết áp ở người cao tuổi

Điều chỉnh thói quen sống:

• Ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, giảm muối, và hạn chế đồ chiên rán.
• Tập thể dục nhẹ nhàng: Đi bộ, tập dưỡng sinh, hoặc yoga 20-30 phút mỗi ngày.
• Kiểm soát cân nặng: Giữ cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên tim.
• Ngưng hút thuốc, hạn chế rượu bia: Giúp tim mạch khỏe mạnh hơn.

Dùng thuốc theo chỉ dẫn bác sĩ:

• Thuốc lợi tiểu: Giúp giảm bớt nước thừa trong cơ thể, hạ áp lực máu.
• Thuốc giãn mạch (như chẹn kênh canxi): Giúp mạch máu thư giãn, giảm huyết áp.
• Thuốc hỗ trợ tim (ức chế men chuyển): Giúp tim làm việc nhẹ nhàng hơn.

Khám sức khỏe định kỳ:

• Đo huyết áp đều đặn, ghi lại kết quả.
• Khám bác sĩ thường xuyên để kiểm tra hiệu quả điều trị.

Phòng chống tăng huyết áp ở người cao tuổi

Duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh:

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây, và ngũ cốc nguyên hạt.
• Hạn chế muối, mỡ động vật, và thực phẩm chế biến sẵn.

Tập thể dục đều đặn:

• Đi bộ, tập yoga, hoặc thể dục nhẹ nhàng 30 phút/ngày.
• Duy trì vận động phù hợp với sức khỏe.

Kiểm soát cân nặng:

• Giữ cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên tim.
• Ăn uống cân đối và kiểm soát khẩu phần ăn.

Cải thiện chất lượng giấc ngủ, giảm căng thẳng:

• Ngủ từ 7-8 giờ mỗi ngày.
• Thư giãn bằng thiền hoặc nghe nhạc nhẹ.

Khám sức khỏe định kỳ:

• Kiểm tra huyết áp thường xuyên.
• Khám bác sĩ để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe.

Lời kết

Tăng huyết áp ở người cao tuổi là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát. Duy trì lối sống lành mạnh, thăm khám định kỳ, và tuân thủ phác đồ điều trị sẽ giúp người cao tuổi giữ huyết áp ổn định, giảm nguy cơ biến chứng, và sống khỏe mạnh hơn.

Xem thêm:

• Huyết áp tăng về chiều
• Huyết áp tăng khi bị hành kinh