Tăng huyết áp độ 1 có nguy hiểm không? Điều trị tăng huyết áp độ 1

Tăng huyết áp độ 1 là gì?

Tăng huyết áp độ 1 là tình trạng huyết áp cao nhẹ, được xác định khi:

• Chỉ số huyết áp tâm thu (systolic): Từ 130 đến 139 mmHg.
• Huyết áp tâm trương (diastolic): Từ 80 đến 89 mmHg.

Đây là cấp độ tăng huyết áp nhẹ theo phân loại của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA). Ở giai đoạn này, áp lực máu lên thành động mạch cao hơn bình thường, làm tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi khắp cơ thể.

Tăng huyết áp độ 1 thường không gây ra triệu chứng rõ ràng. Nhưng nếu không được kiểm soát, tình trạng này có thể nhanh chóng tiến triển thành tăng huyết áp độ 2, cũng như tiềm ẩn rủi ro gây ra các biến chứng nguy hiểm như bệnh tim, đột quỵ, hoặc suy thận. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể giúp ngăn ngừa những hậu quả nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây tăng huyết áp độ 1

Yếu tố di truyền

Di truyền là một trong những nguyên nhân quan trọng gây tăng huyết áp độ 1. Nếu trong gia đình có cha mẹ hoặc anh chị em ruột bị tăng huyết áp, nguy cơ bạn mắc bệnh sẽ cao hơn. Các yếu tố gen di truyền có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể bạn điều hòa muối, nước, và hormone, dẫn đến huyết áp cao.

Thói quen ăn uống không lành mạnh

Chế độ ăn nhiều muối là nguyên nhân hàng đầu gây tăng huyết áp độ 1. Khi bạn tiêu thụ quá nhiều muối, cơ thể giữ lại nước để cân bằng, làm tăng khối lượng máu, và gây áp lực lên thành mạch. Ngoài ra, việc ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, giàu chất béo bão hòa và đường cũng làm tăng nguy cơ béo phì, rối loạn mỡ máu, và dẫn đến tăng huyết áp.

Ít vận động thể chất

Lối sống ít vận động khiến cơ thể dễ tích tụ mỡ thừa, làm tăng nguy cơ béo phì, đồng thời làm tim trở nên yếu hơn và kém hiệu quả trong việc bơm máu. Hoạt động thể chất thường xuyên giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, tăng độ đàn hồi của mạch máu, và giảm áp lực máu.

Stress và tâm lý căng thẳng

Căng thẳng kéo dài làm cơ thể sản sinh các hormone như cortisol và adrenaline, khiến nhịp tim tăng và mạch máu co lại, dẫn đến tăng huyết áp. Nếu không kiểm soát tốt stress, tình trạng tăng huyết áp có thể trở thành mãn tính và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng.

Triệu chứng của tăng huyết áp độ 1

Tăng huyết áp độ 1 thường được gọi là “kẻ giết người thầm lặng” vì hầu hết bệnh nhân không có biểu hiện cụ thể. Tuy nhiên, một số người có thể gặp các triệu chứng như:

• Đau đầu, đặc biệt là vào buổi sáng.
• Hoa mắt, chóng mặt khi thay đổi tư thế đột ngột.
• Cảm giác mệt mỏi, khó tập trung.
• Tim đập nhanh, hồi hộp.
• Thỉnh thoảng có cảm giác tức ngực hoặc khó thở nhẹ.

Những triệu chứng này thường dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác. Do đó, việc đo huyết áp định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện sớm tình trạng tăng huyết áp độ 1.

Tăng huyết áp độ 1 có nguy hiểm không?

Tuy là giai đoạn nhẹ, nhưng tăng huyết áp độ 1 vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được kiểm soát tốt. Một số biến chứng có thể xảy ra gồm:

• Đột quỵ: Huyết áp cao kéo dài làm tăng nguy cơ xuất huyết hoặc tắc nghẽn mạch máu não.
• Nhồi máu cơ tim: Áp lực máu cao khiến tim phải hoạt động quá mức, lâu dài dẫn đến suy tim hoặc nhồi máu cơ tim.
• Suy thận: Huyết áp cao làm tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận, gây suy giảm chức năng thận.
• Bệnh lý võng mạc: Tăng huyết áp kéo dài có thể gây tổn thương các mạch máu trong mắt, dẫn đến mù lòa.

Điều đáng lưu ý là tăng huyết áp độ 1 nếu được phát hiện sớm và kiểm soát tốt bằng lối sống lành mạnh hoặc kết hợp với thuốc, thì hoàn toàn có thể ngăn chặn được các biến chứng nghiêm trọng.

Phương pháp chẩn đoán tăng huyết áp độ 2

Để chẩn đoán tăng huyết áp độ 1, bác sĩ sẽ đo huyết áp nhiều lần và thực hiện một số xét nghiệm cần thiết:

• Đo huyết áp tại phòng khám: Nếu chỉ số từ 130/80 mmHg đến 139/89 mmHg trong nhiều lần đo, có thể là tăng huyết áp độ 1.
• Xét nghiệm mỡ máu: Đánh giá nguy cơ mỡ máu cao gây xơ vữa động mạch.
• Xét nghiệm đường huyết: Kiểm tra nguy cơ tiểu đường.
• Chức năng thận: Đánh giá ảnh hưởng của huyết áp cao đến thận.
• Điện giải (ion đồ): Phát hiện mất cân bằng muối và nước.
• Siêu âm thận: Phát hiện các bất thường ở thận.
• Siêu âm mạch máu thận: Kiểm tra hẹp mạch máu thận, nguyên nhân gây tăng huyết áp.
• Siêu âm thận: Phát hiện các bất thường ở thận.
• Siêu âm mạch máu thận: Kiểm tra hẹp mạch máu thận, nguyên nhân gây tăng huyết áp.

Cách điều trị tăng huyết áp độ 1

Thay đổi lối sống (điều trị không dùng thuốc)

Điều chỉnh lối sống là phương pháp đầu tiên và quan trọng nhất để kiểm soát tăng huyết áp độ 1. Các biện pháp gồm:

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Áp dụng chế độ ăn DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) với nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, ít chất béo bão hòa và muối.
• Giảm muối: Hạn chế lượng muối tiêu thụ dưới 2,3g/ngày, lý tưởng là 1,5g/ngày theo khuyến cáo của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ.
• Tăng cường vận động: Tập thể dục ít nhất 150 phút/tuần với các hoạt động như đi bộ nhanh, bơi lội, hoặc đạp xe.
• Kiểm soát cân nặng: Giảm cân nếu thừa cân, duy trì chỉ số BMI từ 18,5 đến 24,9.
• Giảm căng thẳng: Áp dụng các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, hoặc các bài tập hít thở sâu.
• Hạn chế rượu bia và bỏ thuốc lá: Rượu bia và thuốc lá là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và khiến huyết áp khó kiểm soát.

Sử dụng thuốc điều trị (nếu cần thiết)

Nếu sau khi thay đổi lối sống mà huyết áp vẫn không giảm, bác sĩ có thể kê đơn thuốc. Các nhóm thuốc thường được sử dụng gồm:

• Thuốc lợi tiểu: Giúp cơ thể đào thải muối và nước dư thừa, giảm áp lực lên thành mạch máu.
• Thuốc ức chế men chuyển (ACE inhibitors): Ngăn cản sự hình thành angiotensin II, một chất gây co mạch, giúp mạch máu thư giãn và hạ huyết áp.
• Thuốc chẹn kênh canxi: Giúp mạch máu giãn ra, giảm sức cản ngoại vi, và hạ huyết áp.
• Thuốc chẹn beta: Làm giảm nhịp tim, giảm áp lực cho tim khi bơm máu.

Việc sử dụng thuốc cần tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ. Không nên tự ý ngừng thuốc ngay cả khi huyết áp đã trở về mức bình thường, vì điều này có thể gây tăng huyết áp đột ngột và nguy hiểm.

Phòng ngừa tăng huyết áp độ 1

Để phòng ngừa tăng huyết áp độ 1, mọi người nên:

• Hạn chế muối, ăn ít hơn 5g/ngày để giảm áp lực lên mạch máu.
• Tăng cường rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, giúp cung cấp chất xơ và vitamin.
• Hạn chế chất béo bão hòa, đồ chiên rán, và đồ ngọt để ngăn ngừa béo phì.
• Tập thể dục ít nhất 150 phút/tuần (đi bộ nhanh, bơi lội, và đạp xe).
• Duy trì cân nặng hợp lý
• Nghỉ ngơi đầy đủ, ngủ từ 7-8 tiếng mỗi ngày.
• Giảm căng thẳng bằng các hoạt động như thiền, yoga, và đọc sách.
• Đo huyết áp thường xuyên, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ.
• Khám sức khỏe tổng quát mỗi năm để phát hiện sớm các vấn đề tim mạch.

Lời kết

Tăng huyết áp độ 1 là giai đoạn đầu của bệnh tăng huyết áp. Nhưng nếu không kiểm soát tốt, nó có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như bệnh tim, đột quỵ, và suy thận. Việc phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp phòng ngừa là chìa khóa giúp kiểm soát bệnh hiệu quả.