Sơ cứu người cao huyết áp tại nhà và nhưng điều cần lưu ý

Dấu hiệu nhận biết cơn tăng huyết áp cấp cứu

Cơn tăng huyết áp cấp cứu xảy ra khi huyết áp tâm thu vượt mức 180 mmHg hoặc huyết áp tâm trương trên 120 mmHg, kèm theo triệu chứng tổn thương cơ quan đích. Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng

Những dấu hiệu cảnh báo gồm:

• Đau đầu dữ dội
• Hoa mắt, chóng mặt, rối loạn thị giác
• Đau ngực, khó thở
• Buồn nôn, nôn ói
• Cảm giác bồn chồn, lo lắng
• Tê bì, yếu liệt nửa người
• Bất tỉnh hoặc co giật

Nếu người bệnh có các dấu hiệu trên, cần thực hiện sơ cứu cao huyết áp tại nhà đúng cách trước khi đưa đến cơ sở y tế.

Xem thêm: Trị cao huyết áp

Cách cấp cứu cao huyết áp tại nhà

Việc nắm được sơ cứu người bị cao huyết áp tại nhà sẽ hỗ trợ người bệnh ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm kịp thời. Các cách sơ cứu người bị cao huyết áp sẽ phụ thuộc vào tình trạng của người bệnh.

Xem thêm: Cách điều trị cao huyết áp ở người trẻ

1. Cấp cứu khi bệnh nhân còn tỉnh táo, triệu chứng nhẹ

• Giúp bệnh nhân ở tư thế thoải mái: Để người bệnh ngồi hoặc nằm với phần đầu hơi nâng cao, điều này giúp máu lưu thông tốt hơn và giảm áp lực lên tim.
• Giữ không gian yên tĩnh, thoáng mát: Tránh tiếng ồn, ánh sáng mạnh hoặc bất kỳ yếu tố nào có thể khiến bệnh nhân căng thẳng, vì stress có thể khiến huyết áp tăng thêm.
• Hướng dẫn bệnh nhân hít thở chậm, sâu: Hít vào từ từ bằng mũi, giữ trong vài giây rồi thở ra nhẹ nhàng qua miệng. Cách này giúp giảm căng thẳng và hỗ trợ giảm huyết áp tự nhiên.
• Sử dụng thuốc hạ áp theo chỉ định bác sĩ: Nếu bệnh nhân đang được điều trị và có thuốc được kê đơn, có thể uống theo liều lượng chỉ dẫn. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc lạ hoặc tăng liều.
• Theo dõi huyết áp sau mỗi 15 – 30 phút: Nếu huyết áp vẫn ở mức cao hoặc triệu chứng như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, rối loạn thị giác không thuyên giảm, cần nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế để kiểm tra.

2. Cấp cứu khi bệnh nhân bất tỉnh hoặc có dấu hiệu đột quỵ

• Đặt bệnh nhân nằm nghiêng sang một bên: Điều này giúp ngăn chặn nguy cơ tắc nghẽn đường thở nếu bệnh nhân bị nôn.
• Kiểm tra nhịp thở và mạch đập: Nếu bệnh nhân không thở hoặc có dấu hiệu ngừng tim, cần thực hiện hô hấp nhân tạo ngay lập tức bằng cách ép ngực và thổi hơi vào miệng theo kỹ thuật hồi sức tim phổi (CPR).
• Không cho bệnh nhân uống nước hoặc thuốc: Khi người bệnh ngất xỉu, phản xạ nuốt bị mất, nếu uống nước hoặc thuốc có thể gây sặc hoặc tắc đường thở.
• Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức: Đây là tình huống nguy hiểm cần được xử trí chuyên sâu bằng thuốc truyền tĩnh mạch để kiểm soát huyết áp nhanh chóng, ngăn chặn biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ, bệnh não do tăng huyết áp, suy thận cấp.

Xem thêm: Huyết áp cao nên làm gì?

3. Cấp cứu khi bệnh nhân cảm thấy khó thở, đau tức ngực

• Hỗ trợ bệnh nhân ngồi thẳng, tránh nằm ngửa: Tư thế này giúp giảm áp lực lên tim và phổi, hỗ trợ quá trình hô hấp.
• Nới lỏng quần áo: Đảm bảo người bệnh cảm thấy thoải mái, tránh cản trở hô hấp.
• Đánh giá mức độ đau ngực: Nếu cơn đau lan lên cánh tay, cổ hoặc hàm, kèm theo đổ mồ hôi lạnh, choáng, buồn nôn, có thể là dấu hiệu của nhồi máu cơ tim – cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay lập tức.
• Sử dụng thuốc giãn mạch nếu có chỉ định: Nếu bệnh nhân có tiền sử bệnh mạch vành, suy tim, bác sĩ có thể kê thuốc giãn mạch như nitroglycerin. Lưu ý, không tự ý dùng nếu chưa có hướng dẫn y khoa.
• Theo dõi chỉ số huyết áp và nhịp tim liên tục: Nếu bệnh nhân khó thở nặng, da tái xanh, vã mồ hôi, cần gọi cấp cứu ngay để xử trí kịp thời.

Các lưu ý khi cấp cứu cao huyết áp tại nhà

Khi sơ cứu người bị tăng huyết áp, cần tuân thủ các nguyên tắc an toàn để tránh gây nguy hiểm cho bệnh nhân. Dưới đây là những lưu ý quan trọng:

• Không vội vàng sử dụng thuốc hạ áp liều cao: Hạ huyết áp đột ngột có thể làm giảm lượng máu cung cấp cho não và tim, gây nguy cơ thiếu máu não, nhồi máu cơ tim hoặc suy thận cấp. Nếu cần dùng thuốc, bệnh nhân chỉ nên uống theo liều lượng bác sĩ đã kê, tuyệt đối không tự ý tăng liều.
• Không tự ý sử dụng thuốc truyền tĩnh mạch tại nhà: Thuốc truyền được để kiểm soát huyết áp là biện pháp điều trị chuyên sâu, chỉ được thực hiện tại bệnh viện dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ. Việc tự ý dùng có thể gây tụt huyết áp quá mức, nguy hiểm đến tính mạng.
• Không để bệnh nhân nằm gối quá cao: Nằm gối cao có thể khiến lưu lượng máu lên não bị suy giảm, làm tăng nguy cơ chóng mặt, hoa mắt, thậm chí bất tỉnh. Tư thế an toàn nhất là nằm ngửa hoặc ngả nhẹ đầu, giúp tuần hoàn máu diễn ra tốt hơn.
• Tránh để bệnh nhân ở môi trường ồn ào hoặc căng thẳng: Tiếng ồn lớn, ánh sáng mạnh hoặc tình trạng căng thẳng tâm lý có thể kích thích hệ thần kinh giao cảm, làm huyết áp tiếp tục tăng cao. Hãy giữ không gian thoáng mát, yên tĩnh, giúp bệnh nhân thư giãn, hỗ trợ giảm huyết áp hiệu quả.

Áp dụng đúng cách sơ cứu không chỉ giúp kiểm soát tăng huyết áp tạm thời mà còn ngăn chặn các nguy cơ nguy hiểm. Trong mọi trường hợp nghiêm trọng, cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế kịp thời để được theo dõi và điều trị đúng chuyên môn.

Phòng tránh tăng huyết áp đột ngột

ăng huyết áp đột ngột có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Để kiểm soát huyết áp ổn định và ngăn ngừa các cơn tăng huyết áp cấp cứu, cần duy trì một lối sống lành mạnh kết hợp với các biện pháp phòng ngừa sau:

• Chế độ ăn uống cân bằng: Giảm lượng muối trong khẩu phần ăn, hạn chế chất béo bão hòa và thực phẩm chế biến sẵn, đồng thời tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu kali, magiê và chất xơ. Những dưỡng chất này giúp ổn định huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương, giảm nguy cơ tăng huyết áp đột ngột.
• Duy trì vận động hợp lý: Luyện tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, với các bài tập phù hợp như đi bộ, yoga, bơi lội hoặc đạp xe. Vận động thường xuyên không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn cải thiện tuần hoàn máu, giảm căng thẳng và hỗ trợ ổn định huyết áp.
• Quản lý căng thẳng hiệu quả: Căng thẳng kéo dài có thể làm tăng cortisol và adrenaline, dẫn đến cao huyết áp mạn tính. Các phương pháp như thiền, yoga, hít thở sâu, nghe nhạc thư giãn hoặc duy trì sở thích cá nhân giúp ổn định huyết áp và ngăn ngừa các cơn tăng huyết áp đột ngột.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ và theo dõi chỉ số huyết áp thường xuyên: Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ như rối loạn mỡ máu, tiểu đường, bệnh thận – những bệnh lý có thể làm tăng nguy cơ tăng huyết áp. Đo huyết áp đều đặn giúp kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe và điều chỉnh phương pháp điều trị kịp thời.
• Tránh rượu bia và thuốc lá: Cồn và nicotine có thể làm tăng huyết áp, gây tổn thương thành mạch máu và làm suy giảm chức năng tim mạch. Hạn chế hoặc loại bỏ rượu bia, thuốc lá sẽ giúp bảo vệ tim, não và thận khỏi nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim và suy thận.

Thực hiện những biện pháp phòng ngừa này không chỉ giúp ổn định huyết áp mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống, giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch và huyết áp về lâu dài.

Xem thêm: Khám cao huyết áp

Tổng kết

Xử lý tình huống tăng huyết áp tại nhà đúng cách giúp kiểm soát tình trạng nguy cấp và hạn chế biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết dấu hiệu, xử trí đúng cách và thăm khám định kỳ là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe tim mạch. Hãy duy trì lối sống lành mạnh để phòng ngừa tăng huyết áp và cải thiện chất lượng cuộc sống.