Người bị thiếu ngủ có bị tăng huyết áp không?

Thức khuya tăng huyết áp không?

Mất ngủ là tình trạng nhiều người gặp phải do căng thẳng, áp lực công việc, hoặc rối loạn giấc ngủ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng mất ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến huyết áp và tim mạch. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thiếu ngủ có thể làm huyết áp tăng cao hơn mức bình thường, thậm chí có thể góp phần gây ra cao huyết áp mạn tính nếu tình trạng mất ngủ không được cải thiện.

Xem thêm: Triệu chứng tăng huyết áp

Một giấc ngủ bình thường giúp cơ thể điều chỉnh huyết áp bằng cách thư giãn mạch máu và giảm hoạt động của hệ thần kinh giao cảm. Khi bị gián đoạn khi ngủ hoặc không đủ sâu, hệ thần kinh sẽ bị kích thích liên tục, làm tăng nhịp tim và huyết áp. Nếu điều này xảy ra thường xuyên, nguy cơ cao huyết áp sẽ gia tăng, kéo theo nhiều vấn đề sức khỏe khác như suy tim, đột quỵ, hoặc bệnh động mạch vành.

Nhiều nghiên cứu y khoa đã chứng minh rằng những người ngủ dưới 6 giờ mỗi đêm có tỷ lệ rủi ro bị tăng huyết áp cao hơn 20-50% so với những người ngủ đủ giấc. Ngoài ra, mất ngủ kinh niên còn làm tăng nguy cơ phát triển bệnh huyết áp cao mạn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe lâu dài.

Xem thêm: Tại sao tăng huyết áp gây suy thận?

Tại sao mất ngủ có làm tăng huyết áp?

Mất ngủ có thể ảnh hưởng đến huyết áp thông qua nhiều cơ chế sinh học khác nhau. Khi cơ thể không ngủ sâu và kéo dài, một loạt các phản ứng sinh lý sẽ xảy ra, gây ra những thay đổi bất lợi cho hệ tim mạch.

Thứ nhất, mất ngủ làm kích hoạt hệ thần kinh giao cảm. Bình thường, khi ngủ, hệ thần kinh này sẽ giảm hoạt động để cơ thể được nghỉ ngơi. Nhưng nếu mất ngủ, hệ thần kinh giao cảm vẫn hoạt động mạnh mẽ, khiến nhịp tim tăng cao, mạch máu co lại, và huyết áp không thể hạ xuống như bình thường vào ban đêm.

Thứ hai, mất ngủ làm tăng nồng độ cortisol và adrenaline – hai hormone căng thẳng có tác động trực tiếp lên huyết áp. Cortisol được sản sinh nhiều hơn khi cơ thể căng thẳng hoặc thiếu ngủ, khiến mạch máu bị co hẹp và tim phải bơm máu với áp lực cao hơn. Khi mức cortisol liên tục ở mức cao, nguy cơ cao huyết áp sẽ ngày càng tăng, kéo theo nhiều vấn đề khác liên quan đến tim mạch.

Thứ ba, mất ngủ làm rối loạn nhịp sinh học của cơ thể. Huyết áp thường có xu hướng giảm vào ban đêm khi cơ thể nghỉ ngơi, nhưng nếu chất lượng giấc ngủ kém, huyết áp có thể duy trì ở mức cao suốt đêm. Một số nghiên cứu cho thấy những người bị mất ngủ kinh niên có nguy cơ bị tăng huyết áp vào ban đêm cao hơn 35% so với những người có chế độ ngủ bình thường.

Xem thêm: Lo lắng làm tăng huyết áp

Ngoài ra, mất ngủ còn có thể gây rối loạn quá trình sản xuất oxit nitric, một hợp chất giúp giãn nở mạch máu và điều hòa huyết áp. Khi thiếu oxit nitric, mạch máu sẽ bị co hẹp hơn, làm tăng áp lực lên thành mạch và khiến huyết áp tăng cao hơn bình thường.

Nhóm đối tượng có nguy cơ tăng huyết áp do thiếu ngủ

Nhóm đối tượng có tỷ lệ bị mất ngủ cao hơn:

• Người trên 40 tuổi: Tuổi càng cao, cơ thể càng nhạy cảm với những thay đổi về giấc ngủ, dẫn đến nguy cơ cao huyết áp tăng lên.
• Người bị căng thẳng, stress: Căng thẳng kéo dài có thể kích thích hệ thần kinh giao cảm, làm huyết áp tăng cao.
• Người làm việc ca đêm hoặc thay đổi giờ giấc thường xuyên: Sự xáo trộn trong nhịp sinh học khiến huyết áp không thể điều chỉnh bình thường.
• Người bị béo phì hoặc mắc bệnh tim mạch, tiểu đường: Có nguy cơ cao bị ngưng thở khi ngủ. Trong đó, ngưng thở khi ngủ là một yếu tố liên quan trực tiếp đến huyết áp cao.
• Người thường xuyên dùng caffeine, rượu: Các chất kích thích này làm gián đoạn giấc ngủ và có thể dẫn đến huyết áp cao hơn.

Xem thêm: Nín thở có làm tăng huyết áp?

Cách cải thiện giấc ngủ để kiểm soát huyết áp

Để giảm nguy cơ cao huyết áp do mất ngủ, việc duy trì thói quen ngủ lành mạnh là rất quan trọng. Trước tiên, hãy cố gắng đi ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày, ngay cả vào cuối tuần, để ổn định nhịp sinh học của cơ thể. Không nên sử dụng điện thoại hoặc xem TV trước khi đi ngủ ít nhất một giờ, vì ánh sáng xanh từ màn hình có thể làm giảm sản xuất melatonin – hormone giúp bạn ngủ ngon.

Ngoài ra, hãy tạo môi trường ngủ lý tưởng bằng cách giữ phòng ngủ tối, yên tĩnh, và có nhiệt độ phù hợp. Nếu thường xuyên bị căng thẳng, bạn có thể thử các bài tập thư giãn như yoga, thiền, hoặc nghe nhạc nhẹ trước khi ngủ để giúp cơ thể dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn.

Chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện giấc ngủ. Bạn nên tránh caffeine, rượu, và đồ ăn nhiều đường vào buổi tối, vì những thực phẩm này có thể kích thích hệ thần kinh và làm rối loạn giấc ngủ. Thay vào đó, hãy ăn các thực phẩm giàu tryptophan như chuối, sữa, và hạnh nhân để giúp cơ thể sản xuất melatonin tự nhiên. Nếu bạn đã áp dụng các biện pháp trên mà vẫn gặp vấn đề về giấc ngủ hoặc có dấu hiệu cao huyết áp, hãy gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Xem thêm: Có bao nhiêu trường hợp làm tăng huyết áp?

Những biện pháp phòng tránh tình trạng thiếu ngủ

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe tổng thể, đặc biệt là trong việc duy trì huyết áp ổn định. Để ngăn ngừa tình trạng mất ngủ kéo dài, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau nhằm cải thiện chất lượng giấc ngủ một cách tự nhiên và hiệu quả.

Việc ngủ chất lượng giúp duy trì chỉ số ổn định và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Dưới đây là những cách đơn giản để ngăn ngừa mất ngủ:

• Duy trì thói quen đi ngủ đúng giờ: Đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày giúp đồng hồ sinh học hoạt động ổn định, giảm nguy cơ rối loạn giấc ngủ. Nên chọn tư thế ngủ tốt cho cơ thể như nằm ngửa. Tránh nằm nghiêng sang một bên.
• Hạn chế thiết bị điện tử trước khi ngủ: Ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính có thể ức chế sản xuất melatonin, khiến bạn khó ngủ hơn. Hãy tránh sử dụng ít nhất 1 giờ trước khi ngủ.
• Tạo môi trường ngủ lý tưởng: Giữ phòng ngủ tối, yên tĩnh, thoáng mát, và sử dụng nệm, gối phù hợp để giúp cơ thể thư giãn.
• Tránh caffeine, rượu vào buổi tối: Cà phê, trà, và nước tăng lực có thể làm bạn tỉnh táo nhiều giờ, trong khi rượu gây gián đoạn giấc ngủ.
• Giảm căng thẳng trước khi ngủ: Thực hiện các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, tắm nước ấm, hoặc đọc sách để giúp cơ thể dễ đi vào giấc hơn.
• Ăn uống hợp lý: Hạn chế ăn tối quá muộn và tránh thực phẩm cay nóng, dầu mỡ, hay nhiều đường. Nên ăn các thực phẩm giàu tryptophan như chuối, hạnh nhân, và uống sữa ấm để hỗ trợ giấc ngủ.
• Tập thể dục đều đặn: Vận động giúp cải thiện giấc ngủ, nhưng tránh tập luyện cường độ cao sát giờ ngủ để không kích thích cơ thể quá mức.

Xem thêm: Mỡ máu cao làm tăng huyết áp

Lời kết

Mất ngủ có làm tăng huyết áp không? Câu trả lời là có. Thiếu ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, hormone, và mạch máu, làm tăng nguy cơ cao huyết áp và bệnh tim mạch. Để bảo vệ sức khỏe, bạn nên duy trì giấc ngủ đủ và chất lượng mỗi đêm. Nếu gặp vấn đề về giấc ngủ hoặc huyết áp, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có hướng điều trị phù hợp.

Xem thêm: Sốt có làm tăng huyết áp không?