Huyết áp không ổn định lúc cao lúc thấp có nguy hiểm không?

Huyết áp không ổn định là tình trạng nguy hiểm và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe nếu không được kiểm soát kịp thời. Hiện tượng này xảy ra khi huyết áp của cơ thể thay đổi liên tục, có lúc cao, có lúc thấp. Điều này làm ảnh hưởng đến khả năng lưu thông máu, gây hại cho các cơ quan quan trọng như tim, não và thận.

Huyết áp không ổn định là bệnh gì?

Huyết áp không ổn định là hiện tượng huyết áp thay đổi liên tục mà không có quy luật rõ ràng, lúc tăng cao bất ngờ, lúc giảm xuống thấp đột ngột. Huyết áp là lực của máu tác động lên thành động mạch khi máu được bơm từ tim đi khắp cơ thể.

Trong điều kiện bình thường, huyết áp sẽ dao động ở mức ổn định, với chỉ số lý tưởng khoảng 120/80 mmHg. Tuy nhiên, khi huyết áp dao động quá mức cho phép và thay đổi liên tục, cơ thể có thể gặp phải nhiều vấn đề nguy hiểm.

Huyết áp lên xuống thất thường thường không có triệu chứng rõ ràng, điều này làm cho người bệnh khó nhận biết. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát, tình trạng nghiêm trọng có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như suy tim, hoặc tổn thương các cơ quan quan trọng.

Nguyên nhân huyết áp không ổn định

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng huyết áp lên xuống bất thường, từ các yếu tố tâm lý, lối sống đến các bệnh lý mãn tính.

Căng thẳng và lo âu

Căng thẳng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng huyết áp bị dao động. Khi cơ thể phản ứng với, hệ thống thần kinh giao cảm sẽ giải phóng các hormone như hormone adrenaline và hormone cortisol.

Những hormone này làm tăng nhịp tim và co thắt các mạch máu, từ đó làm tăng huyết áp. Sau khi căng thẳng giảm bớt, tình trạng tăng huyết áp có thể trở lại bình thường. Tuy nhiên, nếu kéo dài, cơ thể sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì huyết áp ổn định.

Chế độ ăn uống không lành mạnh

Việc tiêu thụ quá nhiều muối, caffeine, rượu bia và chất kích thích có thể dẫn đến huyết áp tăng giảm bất thường. Muối làm tăng khối lượng máu, khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu, từ đó làm tăng huyết áp. Caffeine và rượu cũng có thể kích thích hệ thần kinh và làm tăng huyết áp tạm thời.

Thay đổi nội tiết tố

Các bệnh liên quan đến tuyến giáp, tuyến thượng thận hoặc tiểu đường đều có thể gây ra tình trạng huyết áp không ổn định. Các hormone trong cơ thể đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì huyết áp. Khi các tuyến này gặp vấn đề, lượng hormone không được sản xuất đúng cách, dẫn đến sự mất cân bằng và làm huyết áp dao động.

Bệnh lý tim mạch

Các bệnh lý liên quan đến tim như suy tim, nhồi máu cơ tim hoặc bệnh mạch vành cũng có thể gây ra tình trạng dao động huyết áp. Khi tim không thể bơm máu một cách hiệu quả, lưu lượng máu trong cơ thể sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến việc huyết áp thay đổi không kiểm soát.

Sử dụng thuốc

Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc trị tăng huyết áp, hoặc các loại thuốc giảm đau cũng có thể ảnh hưởng đến huyết áp. Những loại thuốc này có thể làm thay đổi cơ chế hoạt động của hệ thần kinh hoặc tác động đến mạch máu, gây ra huyết áp lúc lên xuống thất thường.

Biểu hiện huyết áp không ổn định lúc cao lúc thấp

Tình trạng người huyết áp lúc tăng lúc giảm có thể gây ra nhiều triệu chứng, nhưng trong một số trường hợp, người bệnh có thể không cảm nhận được dấu hiệu nào rõ rệt. Tuy nhiên, những người bị huyết áp dao động thường có các triệu chứng huyết áp sau:

• Chóng mặt hoặc ngất xỉu: Khi huyết áp thay đổi đột ngột, lượng máu cung cấp cho não có thể bị giảm, gây chóng mặt hoặc thậm chí là ngất xỉu.
• Đau đầu: Tăng huyết áp có thể gây đau đầu, đặc biệt là vùng sau gáy.
• Tim đập nhanh hoặc cảm giác hồi hộp: Tăng huyết áp hoặc dao động có thể khiến tim đập nhanh hơn bình thường, tạo cảm giác hồi hộp.
• Khó thở: Khi huyết áp quá cao, hệ hô hấp cũng có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến khó khăn khi thở, đau ngực.
• Cảm giác mệt mỏi: Huyết áp thấp có thể khiến cơ thể cảm thấy mệt, yếu đuối, buồn nôn, không đủ năng lượng để thực hiện các hoạt động hàng ngày.

Nếu các triệu chứng này xuất hiện thường xuyên, bạn nên tìm đến sự hỗ trợ y tế để kiểm tra và chẩn đoán.

Huyết áp không ổn định có nguy hiểm không?

Huyết áp không ổn định là tình trạng nguy hiểm vì nó có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là đối với hệ tim mạch và não. Khi huyết áp tăng hoặc giảm đột ngột, cơ thể không thể thích nghi kịp, dẫn đến các vấn đề sức khỏe như:

• Đột quỵ: Tăng huyết cao làm tăng nguy cơ vỡ mạch máu não, dẫn đến đột quỵ. Ngược lại, huyết áp thấp có thể làm giảm lượng máu cung cấp cho não, gây thiếu máu cục bộ và đột quỵ do thiếu máu.
• Nhồi máu cơ tim: Tăng huyết áp có thể gây tổn thương thành động mạch, tạo điều kiện cho các mảng xơ vữa tích tụ, làm hẹp hoặc tắc nghẽn mạch máu, dẫn đến nhồi máu cơ tim.
• Suy thận: Rối loạn huyết áp có thể gây tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận, làm giảm khả năng lọc máu và dẫn đến suy thận.
• Suy tim: Khi huyết áp dao động liên tục, tim phải làm việc quá sức để bơm máu, dẫn đến tình trạng suy tim theo thời gian.

Huyết áp không ổn định nên làm gì?

Để kiểm soát tình trạng huyết áp lên xuống thất thường, bạn cần thay đổi lối sống và thực hiện các biện pháp sau:

• Giảm căng thẳng: Hãy tìm cách thư giãn trong cuộc sống hàng ngày. Yoga, thiền và các bài tập thở sâu có thể giúp bạn duy trì trạng thái bình tĩnh và kiểm soát tốt hơn các phản ứng của cơ thể trước áp lực.
• Ăn uống lành mạnh: Hạn chế muối trong chế độ dinh dưỡng, tăng cường tiêu thụ rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu kali. Hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều caffeine, rượu và chất béo bão hòa.
• Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất đều đặn không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tim mạch mà còn giúp duy trì cân nặng hợp lý, từ đó kiểm soát tốt hơn huyết áp.
• Theo dõi huyết áp thường xuyên: Bạn nên trang bị máy đo huyết áp tại nhà để kiểm tra huyết áp thường xuyên và ghi nhận các thay đổi. Việc theo dõi sát sao sẽ giúp bạn và bác sĩ có cái nhìn chính xác về tình trạng sức khỏe của bạn.

Chẩn đoán huyết áp lúc cao lúc thấp

Để chẩn đoán huyết áp không ổn định, bác sĩ cần thực hiện một loạt các xét nghiệm và theo dõi liên tục huyết áp trong một khoảng thời gian nhất định.

• Đo huyết áp tại phòng khám: Đây là bước cơ bản để kiểm tra nhanh mức huyết áp.
• Đo huyết áp tại nhà: Bạn tự đo huyết áp thường xuyên tại nhà để bác sĩ có cái nhìn rõ hơn về sự thay đổi trong ngày.
• Theo dõi huyết áp 24 giờ (Holter huyết áp): Thiết bị này đo huyết áp liên tục suốt 24 giờ, giúp theo dõi chính xác sự dao động huyết áp.
• Xét nghiệm máu và nước tiểu: Kiểm tra các yếu tố như thận, hormone, hoặc rối loạn nội tiết có thể gây ra huyết áp lên xuống thất thường.
• Siêu âm tim và điện tâm đồ (ECG): Phát hiện các vấn đề về tim có thể liên quan đến huyết áp.
• Xét nghiệm chức năng thận và hormone: Đánh giá chức năng thận và nồng độ hormone trong cơ thể, vì chúng có thể ảnh hưởng đến huyết áp.

Cách điều trị huyết áp không ổn định

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra huyết áp không ổn định, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

• Điều chỉnh lối sống: Việc thay đổi lối sống là biện pháp hàng đầu để kiểm soát huyết áp không ổn định. Bạn cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, không sử dụng chất kích thích, bia, hút thuốc lá và giảm căng thẳng.
• Trong nhiều trường hợp, việc sử dụng thuốc là cần thiết để kiểm soát huyết áp. Các loại thuốc phổ biến bao gồm:
  • Thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE inhibitors): Loại thuốc này giúp giãn nở mạch máu, giảm áp lực lên thành động mạch và giúp huyết áp giảm. Một số thuốc ACE phổ biến là enalapril, lisinopril và ramipril.
  • Thuốc chẹn kênh canxi: Nhóm thuốc này ngăn chặn canxi không cho đi vào các tế bào cơ trơn trong thành mạch máu, giúp giãn mạch và hạ huyết áp.
  • Thuốc lợi tiểu: Giúp thận loại bỏ lượng nước và muối dư thừa ra khỏi cơ thể, giảm thể tích máu, từ đó giúp giảm huyết áp. Một số loại thuốc lợi tiểu bao gồm furosemide, hydrochlorothiazide và spironolactone.
  • Thuốc chẹn beta: Thuốc này giúp giảm nhịp tim và giảm áp lực lên tim, làm giảm huyết áp. Một số loại thuốc chẹn beta phổ biến là atenolol, metoprolol và propranolol.
  • Thuốc giãn mạch trực tiếp: Giúp làm giãn các mạch máu, từ đó giảm huyết áp. Hydralazine và minoxidil là ví dụ của nhóm thuốc này.
• Điều trị các nguyên nhân cơ bản: Trong một số trường hợp, huyết áp không ổn định có thể do các bệnh lý khác gây ra như bệnh thận, rối loạn nội tiết hoặc bệnh tim mạch. Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm và điều trị các bệnh lý này để giúp kiểm soát huyết áp.

Lời kết

Huyết áp không ổn định là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và cần được theo dõi, điều trị kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Bạn nên duy trì lối sống lành mạnh, kiểm tra huyết áp thường xuyên và tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe tim mạch. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường liên quan đến huyết áp, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được tư vấn và điều trị.

Xem thêm: Các loại huyết áp