Huyết áp doãng là một vấn đề sức khỏe liên quan đến sự chênh lệch bất thường giữa huyết áp tâm thu và tâm trương, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được kiểm soát kịp thời. Bài viết này của Diag sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích về huyết áp doãng, từ đó giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của bản thân.

Huyết áp doãng là gì?

Huyết áp doãng là tình trạng chỉ số huyết áp tâm thu tăng cao trong khi chỉ số huyết áp tâm trương giảm xuống thấp, dẫn đến khoảng chênh lệch (hiệu áp) lớn giữa hai chỉ số. Vậy sự chênh lệch về huyết áp có ý nghĩa gì? Sự chênh lệch huyết áp giữa hai chỉ số huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe tim mạch.

Hiệu áp quá lớn giữa hai chỉ số (thường trên 60 mmHg) có thể là dấu hiệu của các vấn đề về động mạch, như xơ vữa động mạch hoặc các vấn đề về van tim. Theo đó, huyết áp doãng là dấu hiệu của các vấn đề tim mạch nghiêm trọng, như hở van động mạch chủ, suy tim hoặc xơ cứng động mạch.

Xem thêm: Cách đọc chỉ số huyết áp

Huyết áp doãng là tình trạng chỉ số tâm thu tăng cao trong khi tâm thất giảm
Huyết áp doãng là tình trạng chỉ số tâm thu tăng cao trong khi tâm thất giảm.

Hiện tượng huyết áp doãng xảy ra chủ yếu do hai cơ chế: hoặc là tim bơm một lượng máu lớn hơn bình thường trong mỗi nhát bóp (ví dụ trong hở van động mạch chủ), hoặc là các động mạch lớn trở nên xơ cứng, mất tính đàn hồi (thường gặp ở người cao tuổi), khiến huyết áp tâm thu tăng cao và huyết áp tâm trương giảm thấp. Cả hai tình trạng này đều tạo ra gánh nặng cho tim và mạch máu.

Xét nghiệm liên quan
Gói xét nghiệm Tim mạch
Gói xét nghiệm Tổng quát
Siêu Âm Tim + Màng Tim Qua Thành Ngực
Điện Tâm Đồ

Xem thêm: Huyết áp bằng cung lượng tim

Nguyên nhân gây ra tình trạng huyết áp doãng

Nguyên nhân dẫn đến huyết áp doãng thường do suy giảm tính đàn hồi của động mạch chủ, thường gặp ở người tuổi tác cao do lão hóa và sự tích tụ canxi, collagen. Tuy nhiên, các yếu tố lối sống và bệnh lý nền cũng có thể làm tình trạng này nặng hơn, cụ thể:

  • Chế độ ăn uống không lành mạnh: Việc tiêu thụ nhiều muối, chất béo bão hòa, thực phẩm chế biến sẵn (như đồ chiên rán, thức ăn nhanh, và đồ hộp) có thể là nguyên nhân làm tăng áp lực lên mạch máu, gây tổn thương thành động mạch.
  • Lạm dụng rượu bia và chất kích thích: Việc uống quá nhiều rượu, hút thuốc lá thường xuyên có thể ảnh hưởng đến hệ thống tim mạch, làm suy giảm chức năng mạch máu.
  • Ít vận động, béo phì: Tình trạng thừa cân và lối sống ít vận động cũng có thể là nguyên nhân làm tăng áp lực lên tim, thúc đẩy sự rối loạn tuần hoàn máu, dẫn đến huyết áp không ổn định.
  • Các bệnh lý đi kèm:
    • Hở van động mạch chủ (Aortic Regurgitation): Máu phụt ngược về tim trong kỳ tâm trương làm giảm huyết áp tâm trương và tăng thể tích tống máu kỳ tâm thu sau.
    • Các tình trạng tăng cung lượng tim (High-output states): Cường giáp (Hyperthyroidism), thiếu máu nặng (Severe Anemia), dò động-tĩnh mạch lớn (Arteriovenous fistula), bệnh Paget xương, Beriberi (thiếu vitamin B1 thể ướt).
    • Nhịp tim chậm nặng (Severe Bradycardia): Thời gian tâm trương kéo dài cho phép áp lực trong động mạch giảm nhiều hơn trước nhát bóp tiếp theo.
Các yếu tố lối sống và bệnh lý có thể khiến bệnh trầm trọng hơn
Các yếu tố lối sống và bệnh lý có thể khiến bệnh trầm trọng hơn.

Triệu chứng của huyết áp doãng

Bản thân huyết áp doãng có thể không gây triệu chứng rõ ràng, đặc biệt ở người lớn tuổi bị xơ cứng động mạch. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể xuất hiện liên quan đến nguyên nhân gây ra huyết áp doãng hoặc do ảnh hưởng của nó lên cơ thể, bao gồm:

  • Khó thở, hụt hơi: Hơi thở nông, đặc biệt khi gắng sức, có thể dẫn đến mệt mỏi kéo dài và trong trường hợp nghiêm trọng, gây phù phổi cấp.
  • Đau ngực, hồi hộp, tim đập nhanh: Cảm giác đánh trống ngực, tim đập mạnh bất thường, có thể là triệu chứng cảnh báo rối loạn nhịp tim.
  • Chóng mặt, mất thăng bằng: Hoa mắt, cảm giác xây xẩm đột ngột, thậm chí có thể dẫn đến ngất xỉu nếu huyết áp dao động quá mạnh.
  • Giảm khả năng tập trung: Lưu lượng máu lên não kém có thể khiến người bệnh dễ mất tập trung và giảm hiệu suất làm việc trí óc.

Xem thêm: Chỉ số đo huyết áp và nhịp tim

Những biến chứng của huyết áp doãng

Huyết áp doãng có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời, cụ thể như sau:

  • Đột quỵ và nhồi máu cơ tim: Huyết áp dao động mạnh có thể làm tổn thương thành mạch, hình thành cục máu đông, làm tăng nguy cơ đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.
  • Suy tim sung huyết: Tim phải làm việc quá mức để bơm máu, lâu dài có thể dẫn đến suy tim, gây nguy hiểm đến tính mạng.
  • Rối loạn tuần hoàn não: Thiếu máu lên não có thể gây suy giảm trí nhớ, chóng mặt kéo dài, thậm chí làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ.
diag
Khám phá chương trình điều trị cao huyết áp
  • Kiểm soát huyết áp hiệu quả, giảm nguy cơ biến chứng tim mạch, đột quỵ và suy thận
  • Điều trị và theo dõi liên tục trong 48 tuần (12 tháng)
  • Phù hợp cho người cao tuổi có nguy cơ mắc biến chứng tim mạch và đột quỵ
TÌM HIỂU THÊM
200+
Cơ sở y tế đối tác
2400+
Bác sĩ tin tưởng

Xem thêm: Huyết áp hiệu số là gì?

Cách điều trị huyết áp doãng

Việc điều trị huyết áp doãng chủ yếu tập trung vào kiểm soát huyết áp, cải thiện chức năng tim, và ngăn ngừa tiến triển bệnh. Một số phương pháp quan trọng giúp kiểm soát và điều trị huyết áp doãng gồm:

  • Theo dõi huyết áp thường xuyên: Người bệnh cần đo huyết áp định kỳ tại nhà hoặc đến cơ sở y tế để phát hiện sớm bất kỳ sự thay đổi bất thường nào và điều chỉnh phương pháp điều trị kịp thời.
  • Duy trì lối sống lành mạnh: Người bệnh nên tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày với các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, hoặc yoga để hỗ trợ tuần hoàn máu và tăng cường sức khỏe tim mạch.
  • Chế độ ăn khoa học: Việc hạn chế muối, mỡ bão hòa, và thực phẩm chế biến sẵn, đồng thời tăng cường rau xanh, trái cây, và thực phẩm giàu kali giúp kiểm soát huyết áp tốt hơn.
  • Điều trị bằng thuốc: Các thuốc điều trị tăng huyết áp có thể được sử dụng bao gồm thuốc lợi tiểu (như Thiazide), thuốc chẹn kênh canxi (đặc biệt nhóm Dihydropyridine tác dụng kéo dài), thuốc ức chế men chuyển (ACEi) hoặc thuốc chẹn thụ thể Angiotensin II (ARB), tùy thuộc vào tình trạng cụ thể và bệnh đi kèm của bệnh nhân. Việc lựa chọn thuốc cần do bác sĩ quyết định.

Để theo dõi và kiểm soát huyết áp doãng hiệu quả, bạn nên thực hiện xét nghiệm và kiểm tra tổng quát định kỳ. Trung tâm y khoa Diag cung cấp các dịch vụ chuyên sâu về tim mạch, bao gồm đo huyết áp, xét nghiệm máu, siêu âm tim, và tầm soát nguy cơ bệnh lý. Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, Diag giúp bạn phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe và đưa ra giải pháp điều trị phù hợp.

Lời kết

Huyết áp doãng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý tiềm ẩn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tim mạch. Việc kiểm soát huyết áp, thay đổi lối sống, và thăm khám định kỳ là các giải pháp quan trọng để phòng ngừa biến chứng. Hãy luôn tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.

 

Xem thêm: Huyết áp trung bình công thức