Huyết áp cao nhịp tim thấp: Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị

Huyết áp cao nhịp tim chậm có xảy ra không?

Thông thường, huyết áp cao thường đi kèm với nhịp tim nhanh, vì tim phải làm việc nhiều hơn để đẩy máu đi khắp cơ thể. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bị huyết áp cao có thể gặp nhịp tim chậm (dưới 60 lần/phút). Đây có thể là biểu hiện của rối loạn tim mạch hoặc ảnh hưởng từ thuốc điều trị.

Nhịp tim chậm không phải lúc nào cũng nguy hiểm. Tuy nhiên nếu tình trạng nhịp tim chậm đi kèm các triệu chứng chóng mặt, mệt mỏi, khó thở, ngất xỉu, người bệnh cần được thăm khám ngay để tránh nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Bảo vệ sức khỏe kịp thời.

Xem thêm: Mối quan hệ giữa nhịp tim và huyết áp

Nguyên nhân dẫn đến tim đập chậm huyết áp cao

1. Tác dụng của thuốc điều trị huyết áp

Một số loại thuốc hạ huyết áp có thể làm chậm nhịp tim, đặc biệt là những thuốc tác động đến hệ thần kinh và tim mạch.

• Thuốc chẹn beta (Metoprolol, Atenolol, Bisoprolol): Giảm nhịp tim bằng cách ức chế tác động của adrenaline, giúp tim đập chậm và nhẹ nhàng hơn.
• Thuốc chẹn kênh canxi (Diltiazem, Verapamil): Giúp giãn mạch máu, giảm áp lực lên tim nhưng đồng thời làm giảm tần số nhịp tim.
• Thuốc tác động lên hệ thần kinh giao cảm (Clonidine, Methyldopa): Giúp kiểm soát huyết áp nhưng có thể làm tim đập chậm hơn bình thường.

Cần thông báo ngay cho bác sĩ nếu nhịp tim giảm quá mức hoặc đi kèm chóng mặt, ngất xỉu để điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi thuốc phù hợp.

2. Rối loạn hệ thống dẫn truyền tim

Hệ thống dẫn truyền tim điều khiển hoạt động co bóp của tim thông qua xung động điện. Tình trạng huyết áp cao kéo dài có thể làm tổn thương mạch máu nuôi tim, gây rối loạn truyền tín hiệu, khiến nhịp tim đập chậm bất thường.

• Block nhĩ thất: Tín hiệu điện tim truyền chậm hoặc bị gián đoạn từ tâm nhĩ xuống tâm thất, làm giảm tần số nhịp tim.
• Hội chứng nút xoang bệnh lý: Nút xoang – bộ phận tạo nhịp tự nhiên của tim bị suy yếu. Điều này khiến tim đập chậm hơn mức bình thường hoặc thậm chí tạm thời ngừng đập trong một số trường hợp.

Những rối loạn này có thể gây chóng mặt, mệt mỏi, bất tỉnh. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể cần đặt máy tạo nhịp tim để duy trì nhịp tim ổn định.

Xem thêm: Huyết áp và nhịp tim của người cao tuổi

3. Phản xạ từ hệ thần kinh tự chủ

Cơ thể có cơ chế điều hòa huyết áp bằng cách tăng hoặc giảm nhịp tim. Khi huyết áp tăng cao, các thụ thể áp suất trong động mạch kích hoạt phản xạ làm giảm nhịp tim nhằm cân bằng huyết áp.

Cơ chế này thường xảy ra khi huyết áp tăng đột ngột, khiến nhịp tim chậm lại một cách tạm thời. Tuy nhiên, nếu phản xạ hoạt động quá mức, có thể khiến nhịp tim giảm quá thấp, gây ra mệt mỏi, choáng váng hoặc thậm chí ngất xỉu.

4. Bệnh lý tim mạch hoặc suy tim tiến triển

Ở giai đoạn muộn của suy tim do huyết áp cao kéo dài, tình trạng của tim yếu hẳn. Tim có thể mất dần khả năng co bóp hiệu quả, làm giảm tần số nhịp tim dẫn đến nhịp tim chậm.

• Bệnh động mạch vành: Mạch máu cung cấp máu cho tim bị hẹp do xơ vữa động mạch. Tình trạng này làm giảm lượng máu đến cơ tim, ảnh hưởng đến hoạt động điện tim và gây nhịp tim chậm.
• Nhồi máu cơ tim trước đó: Khi một vùng cơ tim bị tổn thương, khả năng dẫn truyền tín hiệu điện tim có thể bị rối loạn, gây ra tim đập chậm bất thường.
• Rối loạn điện giải (hạ kali, hạ magie): Ảnh hưởng đến hệ thống điện tim, gây nhịp tim chậm hoặc loạn nhịp tim nguy hiểm.

Triệu chứng nhận biết

Tình trạng nhịp tim chậm ở huyết áp cao có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

• Chóng mặt, hoa mắt, mệt mỏi: Lưu lượng máu lên não giảm khiến cơ thể mất thăng bằng, dễ bị choáng váng.
• Khó thở, hụt hơi ngay cả khi nghỉ ngơi: Do tim không bơm đủ lượng máu cần thiết để cung cấp oxy cho cơ thể.
• Ngất xỉu hoặc cảm giác sắp ngất: Nhịp tim quá chậm có thể làm giảm huyết áp đột ngột, gây thiếu máu lên não.
• Đau tức ngực, đánh trống ngực: Tim phải làm việc nhiều hơn để duy trì lưu lượng máu, gây cảm giác khó chịu ở vùng ngực.
• Tay chân lạnh, da nhợt nhạt: Lưu thông máu kém khiến da trở nên xanh xao, tay chân lạnh hơn bình thường.

Nếu các triệu chứng không được kiểm soát, tình trạng này có thể gây ra các biến chứng:

• Suy tim: Nhịp tim chậm khiến tim không bơm đủ máu, gây ứ đọng tuần hoàn, lâu dài có thể dẫn đến suy tim.
• Đột quỵ: Huyết áp cao làm tăng nguy cơ tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu não, dẫn đến đột quỵ, có thể gây liệt hoặc tử vong.
• Thiếu máu não kéo dài: Lưu lượng máu lên não không đủ có thể gây suy giảm trí nhớ, mất tập trung, thậm chí làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ.

Xem thêm: Huyết áp thấp nhịp tim nhanh là bệnh gì?

Chẩn đoán nhịp tim chậm huyết áp cao

Một số kiểm tra chuyên sâu để xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng huyết áp cao kèm nhịp tim chậm. Các xét nghiệm này giúp đánh giá hoạt động điện tim, chức năng tim mạch và những yếu tố ảnh hưởng khác.

1. Đo huyết áp, nhịp tim:

Bác sĩ sẽ theo dõi huyết áp và nhịp tim của người bệnh tại nhiều thời điểm trong ngày. Điều này giúp đánh giá mức độ dao động nhịp tim và xác định mối liên hệ giữa huyết áp và rối loạn nhịp tim

2. Điện tâm đồ (ECG):

Xét nghiệm này giúp ghi lại tín hiệu điện của tim, giúp phát hiện các vấn đề như:

• Rối loạn nhịp tim (nhịp chậm bất thường, nhịp nhanh hoặc không đều).
• Block nhĩ thất – khi tín hiệu điện tim không truyền đúng cách từ tâm nhĩ xuống tâm thất.
• Phì đại tâm thất – dấu hiệu cảnh báo tim phải làm việc quá mức do huyết áp cao kéo dài.

3. Holter ECG 24h:

Holter ECG là thiết bị đeo liên tục trong 24 giờ để theo dõi nhịp tim suốt cả ngày. Xét nghiệm này giúp phát hiện:

• Rối loạn nhịp tim thoáng qua mà điện tâm đồ thông thường có thể bỏ sót.
• Sự thay đổi nhịp tim theo hoạt động hàng ngày, giúp bác sĩ đánh giá chính xác hơn tình trạng bệnh.

4. Siêu âm tim:

Bác sĩ sử dụng siêu âm tim để kiểm tra:

• Cấu trúc tim – xác định có bất thường ở van tim hoặc cơ tim không.
• Chức năng bơm máu của tim – phát hiện suy tim hoặc tình trạng tim làm việc quá sức.
• Tổn thương do huyết áp cao – đánh giá ảnh hưởng của bệnh lý lên thành tim.

5. Xét nghiệm máu:

Các xét nghiệm máu giúp loại trừ nguyên nhân gây nhịp tim chậm hoặc huyết áp cao như:

• Kiểm tra mỡ máu: Đánh giá nguy cơ xơ vữa động mạch gây tăng huyết áp.
• Đường huyết: Xác định có mắc tiểu đường – một yếu tố làm tăng nguy cơ tim mạch.
• Chức năng thận: Kiểm tra xem thận có bị ảnh hưởng bởi huyết áp cao không.
• Điện giải đồ: Đánh giá mức kali, natri, magie – các yếu tố quan trọng trong điều hòa nhịp tim.

Phương pháp điều trị và phòng ngừa

Việc kiểm soát và phòng ngừa tình trạng huyết áp cao kèm nhịp tim chậm cần có sự kết hợp giữa điều chỉnh thuốc, điều trị nguyên nhân và thay đổi lối sống. Điều này giúp duy trì nhịp tim ổn định, kiểm soát huyết áp và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Điều trị bằng thuốc

• Nếu nhịp tim chậm là do tác dụng phụ của thuốc điều trị huyết áp, bác sĩ có thể giảm liều hoặc thay đổi loại thuốc khác phù hợp hơn.

• Không tự ý ngừng thuốc, vì có thể gây tăng huyết áp đột ngột, làm tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim

Điều trị nguyên nhân gốc rễ

• Nếu nhịp tim chậm do rối loạn hệ thống dẫn truyền điện tim, bác sĩ có thể đề nghị đặt máy tạo nhịp tim để duy trì nhịp tim ổn định.

• Nếu nhịp tim chậm xuất phát từ bệnh tim mạch nền như suy tim hoặc bệnh động mạch vành, cần điều trị dứt điểm bệnh lý gốc để cải thiện chức năng tim.

Thay đổi lối sống để kiểm soát huyết áp và nhịp tim

1.Điều chỉnh chế độ ăn uống

• Giảm muối, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn để phòng ngừa tăng huyết áp.

• Bổ sung thực phẩm giàu kali, magiê và chất xơ giúp hỗ trợ tuần hoàn và ổn định nhịp tim.

2.Duy trì hoạt động thể chất hợp lý

• Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga giúp cải thiện tuần hoàn, tăng cường sức khỏe tim mạch.

• Tránh tập luyện quá sức, vì có thể làm giảm nhịp tim xuống mức nguy hiểm.

3.Loại bỏ các thói quen xấu

• Hạn chế rượu bia, không hút thuốc, vì chất kích thích có thể làm rối loạn nhịp tim và tăng huyết áp.

• Tránh stress và căng thẳng kéo dài, vì hệ thần kinh có thể phản ứng bằng cách làm nhịp tim chậm hơn hoặc huyết áp tăng cao.

4.Theo dõi sức khỏe thường xuyên

• Kiểm tra huyết áp, nhịp tim định kỳ để phát hiện kịp thời những thay đổi bất thường.

• Thăm khám bác sĩ định kỳ để điều chỉnh thuốc và đánh giá hiệu quả điều trị.

Giải đáp thắc mắc

1. Tại sao tim đập chậm huyết áp giảm?

Khi nhịp tim chậm quá nhiều, tim không thể bơm đủ máu, dẫn đến tình trạng tụt huyết áp, gây ra triệu chứng chóng mặt, ngất xỉu.

2. Nhịp tim chậm bao nhiêu là nguy hiểm?

Nhịp tim chậm dưới 50 lần/phút kèm theo triệu chứng mệt mỏi, khó thở, ngất xỉu có thể là dấu hiệu nguy hiểm, cần đến bác sĩ ngay.

3. Nhịp tim chậm thì huyết áp như thế nào?

Nhịp tim chậm có thể đi kèm tình trạng huyết áp cao hoặc thấp, tùy vào nguyên nhân. Nếu do thuốc hoặc rối loạn tim mạch, huyết áp có thể tăng cao, nhưng nếu tim bơm máu kém hiệu quả, huyết áp có thể tụt thấp.

4. Tại sao huyết áp thấp nhịp tim cao?

Huyết áp thấp có thể kích hoạt cơ chế bù trừ, khiến tim đập nhanh hơn để cung cấp đủ oxy cho cơ thể.

Tổng kết

Huyết áp cao nhịp tim thấp có thể là dấu hiệu của bệnh lý tim mạch, tác dụng phụ của thuốc hoặc rối loạn dẫn truyền tim. Nếu đi kèm triệu chứng mệt mỏi, chóng mặt, khó thở, người bệnh cần thăm khám kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm. Việc kiểm soát huyết áp, nhịp tim đúng cách sẽ giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch lâu dài. Đặc biệt nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nghi ngờ nào hãy liên hệ bác sĩ để được hỗ trợ thăm khám, tư vấn chuẩn xác.

Xem thêm: Nhịp tim và huyết áp của trẻ em