Việc đo huyết áp chính xác là một yếu tố quan trọng trong việc theo dõi sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật. Tuân thủ hướng dẫn đo đúng cách giúp bạn nắm bắt được chính xác chỉ số huyết áp của mình, từ đó đưa ra những biện pháp kịp thời để bảo vệ sức khỏe. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từ Bộ Y tế về cách đo huyết áp chuẩn xác tại nhà.

Tại sao cần đo huyết áp?

Đo huyết áp là một phần quan trọng trong việc theo dõi sức khỏe tổng thể, giúp:

  • Đánh giá sức khỏe tổng thể: Kiểm tra định kỳ có thể cung cấp thông tin quý giá về sức khỏe tim mạch. Huyết áp cao hoặc huyết áp thấp thấp có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tiềm ẩn cần được chú ý.
  • Theo dõi hiệu quả điều trị: Kiểm tra huyết áp định kỳ rất quan trọng để theo dõi hiệu quả của thuốc điều trị huyết áp hoặc thay đổi lối sống. Cần điều chỉnh phương pháp điều trị nếu cần thiết.
  • Ngăn ngừa biến chứng: Bằng cách theo dõi và kiểm soát huyết áp, bạn có thể ngăn ngừa các biến chứng liên quan đến huyết áp cao, chẳng hạn như nhồi máu cơ tim, bệnh thận và các vấn đề về mắt, thông qua các biện pháp phòng ngừa kịp thời.
đo huyết áp
Huyết áp là chỉ số quan trọng giúp theo dõi tính trạng sức khỏe

Nguyên tắc đo huyết áp tại nhà

Đo huyết áp tại nhà, hay còn gọi là tự đo huyết áp (SMBP – self-measured blood pressure) là một phương pháp theo dõi sức khỏe tim mạch quan trọng, đặc biệt là đối với những người có tiền sử tăng huyết áp hoặc nguy cơ cao mắc các bệnh liên quan đến huyết áp. Để kết quả đo chính xác và phản ánh đúng tình trạng sức khỏe, bạn cần tuân thủ một số nguyên tắc dưới đây:

  • Sử dụng máy đo chính xác: Hãy chọn một máy đo phù hợp và đảm bảo thiết bị đã được kiểm định về độ chính xác. Hiện nay, có hai loại máy đo huyết áp phổ biến là máy đo huyết áp điện tử và máy đo cơ. Máy đo điện tử được khuyến cáo sử dụng tại nhà do tính tiện lợi và dễ sử dụng.
  • Lựa chọn thời điểm đo ổn định: Để kết quả đo tại nhà có giá trị, bạn cần đo vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Điều này giúp tránh các sai lệch do ảnh hưởng từ các yếu tố bên ngoài như căng thẳng, ăn uống, vận động,….
  • Thực hiện nhiều lần đo cho kết quả chính xác hơn: Mỗi lần đo, hãy thực hiện ít nhất hai lần đo cách nhau 1 – 2 phút, sau đó lấy kết quả trung bình của các lần đo để có con số chính xác nhất. Nếu kết quả giữa các lần đo có sai số quá lớn, bạn có thể đo thêm lần thứ ba và tiếp tục tính trung bình.
  • Ghi chép kết quả đo vào sổ theo dõi: Việc ghi lại các chỉ số huyết áp hàng ngày giúp bạn và bác sĩ có thể theo dõi xu hướng huyết áp theo thời gian. Bạn nên ghi rõ thời gian đo, các hoạt động trước đó (như ăn uống, vận động, nghỉ ngơi) để bác sĩ có thêm thông tin trong việc đánh giá.
  • Tự theo dõi kết quả và liên hệ với bác sĩ khi cần thiết: Huyết áp có thể thay đổi do nhiều yếu tố, vì vậy nếu bạn phát hiện những kết quả bất thường (huyết áp quá cao hoặc quá thấp so với mức bình thường), hãy liên hệ ngay với phòng khám hoặc bác sĩ để được tư vấn.
đo huyết áp
Nên ghi chép chi tiết các chỉ số khi đo huyết áp tại nhà

Các phương pháp đo huyết áp

Có nhiều phương pháp đo khác nhau, mỗi phương pháp đều có những ưu và nhược điểm riêng. Việc lựa chọn phương pháp đo phù hợp giúp đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong việc theo dõi huyết áp. Dưới đây là một số phương pháp đo phổ biến:

  • Phương pháp nghe truyền thống: Dùng ống nghe và huyết áp kế thủy ngân hoặc các thiết bị thay thế. Đây là phương pháp truyền thống và chính xác.
  • Phương pháp dao động: Dùng cảm biến điện tử đo sự dao động của áp suất trong vòng bít. Phương pháp này thường được dùng trong các thiết bị đo tự động.
  • Phương pháp siêu âm: Dùng sóng siêu âm để đo thường dùng cho trẻ em hoặc khi tiếng tim yếu.
  • Phương pháp bít ngón tay: Dùng cảm biến quang học đo huyết áp liên tục, ứng dụng trong các thiết bị chuyên dụng.
  • Phương pháp đo qua cánh tay: Đo tại động mạch cánh tay thường là phương pháp tiêu chuẩn.
  • Đo huyết áp tự động: Dùng thiết bị điện tử tự động đo huyết áp tại nhà. Phương pháp này tiện lợi cho việc theo dõi thường xuyên.

Quy trình đo huyết áp

Quy trình đo đòi hỏi sự chính xác để đảm bảo kết quả đúng nhất. Dưới đây là hướng dẫn đo huyết áp chi tiết trước, trong và sau khi đo nên làm gì theo quy định của Bộ Y tế, giúp bạn có thể thực hiện ngay tại nhà:

  • Chuẩn bị dụng cụ đo.
  • Nghỉ ngơi trong phòng yên tĩnh từ 5 – 10 phút trước khi đo.
  • Tránh các chất kích thích như cà phê, thuốc lá, rượu bia trong 2 giờ trước khi đo.
  • Tư thế đo chuẩn, ngồi ghế tựa, cánh tay đặt ngang tim; có thể đo khi nằm hoặc đứng nếu cần.
  • Sử dụng thiết bị đo chuẩn (huyết áp kế thủy ngân, đồng hồ, điện tử), cách quấn băng quấn đo huyết áp đúng.
  • Bơm hơi thêm 30mmHg sau khi không còn thấy mạch đập, xả hơi từ từ và đọc kết quả.
  • Không nói chuyện khi đo.
  • Đo cả hai cánh tay lần đầu, chọn tay có chỉ số cao hơn để theo dõi sau.
  • Đo ít nhất hai lần, cách nhau 1 – 2 phút, lấy trung bình hai lần đo cuối cùng.
  • Có thể dùng máy đo tự động tại nhà hoặc máy đo 24 giờ khi cần thiết.
  • Ghi kết quả dưới dạng huyết áp tâm thuhuyết áp tâm trương (Ví dụ: huyết áp tâm thu là 126, huyết áp tâm trương là 82, viết: 126/82 mmHg).
đo huyết áp
Chú ý tư thế ngồi để có kết quả đo chuẩn xác

Những câu hỏi liên quan đến đo huyết áp

1. Tại sao phải bơm thêm 30mmhg khi đo huyết áp?

Việc bơm thêm 30 mmHg so với mức huyết áp mà ta ước tính được gọi là bơm vượt quá. Điều này giúp tăng khả năng phát hiện được huyết áp tối đa (huyết áp tâm thu) và làm giảm khả năng bỏ qua những thay đổi nhỏ trong áp lực máu khi cánh tay đang được đo.

đo huyết áp
Bơm thêm 30mmhg khi đo huyết áp giúp tăng khả năng phát hiện được huyết áp tối đa

2. Các vị trí đo huyết áp là gì?

Vị trí chuẩn để đo là động mạch cánh tay. Kết quả đo tại đây phản ánh sát nhất áp lực máu lên thành mạch. Hiện nay nhiều người sử dụng máy đo ở cổ tay hoặc ngón tay vì sự tiện lợi và nhỏ gọn của các loại máy đo này. Tuy vậy, điều quan trọng cần lưu ý là huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương có thể thay đổi đáng kể ở các vị trí khác nhau trên cơ thể. Nếu bạn sử dụng máy đo huyết áp cổ tay hoặc ngón tay, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo rằng các kết quả đo chính xác.

đo huyết áp
Huyết áp thường được đo ở cánh tay

Lời kết

Việc đo huyết áp đúng cách tại nhà đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và kiểm soát sức khỏe tim mạch. Khi sử dụng máy đo cá nhân, bạn có thể tự mình theo dõi tình trạng sức khỏe và trao đổi kết quả với đội ngũ chăm sóc y tế để nhận được những hướng dẫn chính xác. Hãy luôn nhớ thực hiện đo đúng cách và đều đặn để giữ huyết áp của bạn trong tầm kiểm soát và ngăn ngừa các nguy cơ về sức khỏe.