Cách nhận biết huyết áp cao hay thấp, cách duy trì chỉ số ổn định

Cách xác định mức huyết áp bình thường

Huyết áp được đo bằng hai chỉ số:

• Huyết áp tâm thu (systolic pressure): Áp lực máu khi tim co bóp.
• Huyết áp tâm trương (diastolic pressure): Áp lực máu khi tim thư giãn giữa hai nhịp đập.

Mức huyết áp tối ưu theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA):

Việc đo huyết áp bằng máy đo huyết áp tại nhà hoặc tại cơ sở y tế giúp xác định chính xác tình trạng huyết áp.

Làm sao để biết huyết áp cao hay thấp?

Huyết áp cao và thấp là hai tình trạng khác nhau cả về nguyên nhân và những ảnh hưởng sức khỏe. Tuy nhiên cả huyết áp cao và thấp đều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được xử lý kịp thời.

Huyết áp cao (tăng huyết áp)

Nguyên nhân gây huyết áp cao:

• Di truyền: Người có tiền sử gia đình bị tăng huyết áp có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Lối sinh hoạt thiếu lành mạnh: Ăn nhiều muối, chế độ dinh dưỡng ăn uống không cân đối, ít vận động.
• Béo phì, thừa cân: Tăng áp lực lên thành mạch máu, gây tăng huyết áp.
• Căng thẳng, lo âu kéo dài: Làm tăng nhịp tim, kích thích hệ thần kinh giao cảm, dẫn đến tăng huyết áp.
• Bệnh lý thận, rối loạn nội tiết: Làm mất cân bằng điều hòa huyết áp.
• Dùng thuốc tránh thai, rượu bia, thuốc lá: Có thể gây tăng huyết áp thứ phát.

Triệu chứng nhận biết huyết áp cao:

• Đau đầu dữ dội, chóng mặt, ù tai do áp lực máu lên não tăng.
• Khó thở, đau ngực khi hoạt động thể chất do tim phải hoạt động mạnh hơn.
• Mờ mắt, tiểu máu khi mạch máu trong võng mạc và thận bị tổn thương.
• Liệt nửa người, nói khó nếu huyết áp tăng quá cao gây đột quỵ.

Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể phát triển gây ra những ảnh hưởng nặng nề cho sức khỏe:

• Đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy tim do áp lực quá lớn lên mạch máu.
• Suy thận do mạch máu thận bị tổn thương, ảnh hưởng chức năng lọc máu.
• Tổn thương võng mạc, có thể gây giảm thị lực hoặc mù lòa.

Xem thêm: Hậu quả của huyết áp cao

Huyết áp thấp

Nguyên nhân gây nên tình trạng hạ huyết áp:

• Thiếu máu, mất nước, suy dinh dưỡng làm giảm thể tích tuần hoàn.
• Rối loạn thần kinh thực vật ảnh hưởng đến điều hòa huyết áp.
• Dùng thuốc điều trị tim mạch như thuốc lợi niệu, thuốc giãn mạch có thể gây tụt huyết áp.
• Bệnh lý nội tiết như suy giáp, suy thượng thận gây hạ huyết áp.

Triệu chứng nhận biết:

• Chóng mặt, ngất xỉu, mệt mỏi kéo dài do não không nhận đủ oxy.
• Da xanh xao, tay chân lạnh, và tim đập nhanh do cơ thể phản ứng để duy trì tuần hoàn.
• Mất tập trung, nhìn mờ, có thể kèm theo buồn nôn.

Bệnh phát triển nặng nếu không được điều trị kịp thời:

• Giảm tưới máu não, có thể dẫn đến đột quỵ do thiếu máu.
• Sốc tim, gây nguy hiểm đến tính mạng nếu huyết áp giảm quá mức.

Xem thêm: Huyết áp cao tim đập nhanh

Cách duy trì ổn định chỉ số huyết áp

1. Chế độ ăn uống khoa học

Người huyết áp cao:

• Giảm muối trong khẩu phần ăn (<2g/ngày) vì natri làm tăng áp lực lên thành mạch máu.
• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn như đồ hộp, thức ăn nhanh, vì chúng chứa nhiều muối và chất bảo quản.
• Tăng cường thực phẩm giàu kali, canxi, magie như chuối, cam, bơ, rau xanh, cá hồi giúp cân bằng huyết áp.
• Bổ sung chất xơ và chất béo lành mạnh từ dầu ô liu, hạt chia, hạnh nhân giúp bảo vệ tim mạch.

Người bị hạ huyết áp:

• Uống đủ nước (2-2.5 lít/ngày) để duy trì thể tích máu, ngăn ngừa tụt huyết áp.
• Ăn thực phẩm giàu protein như thịt nạc, cá, trứng để hỗ trợ lưu thông máu.
• Tăng lượng muối vừa phải nhưng không lạm dụng, tránh gây hại cho thận.
• Chia nhỏ bữa ăn để duy trì mức đường huyết ổn định, ngăn ngừa chóng mặt do tụt huyết áp.

Xem thêm: Dấu hiệu cao huyết áp ở người trẻ

2. Tập luyện đều đặn

Tập luyện hợp lý giúp cải thiện tuần hoàn, ổn định nhịp tim, giảm căng thẳng, lo âu, từ đó điều hòa huyết áp hiệu quả.

• Tăng huyết áp: Nên tập đi bộ, yoga, bơi lội, đạp xe ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần để hỗ trợ giảm huyết áp. Tránh tập luyện quá sức có thể làm tăng nhịp tim và huyết áp đột ngột.

• Hạ huyết áp: Cần luyện tập nhẹ nhàng như thiền, dưỡng sinh, các bài tập giãn cơ để tăng tuần hoàn máu. Tránh đứng dậy quá nhanh khi thay đổi tư thế để hạn chế hoa mắt, chóng mặt.

3. Chế độ sinh hoạt lành mạnh

Một lối sống điều độ giúp ổn định chỉ số huyết áp lâu dài và phòng ngừa các bệnh tim mạch.

• Kiểm soát căng thẳng: Stress kích thích thần kinh giao cảm, làm tăng huyết áp hoặc gây tụt huyết áp đột ngột. Thực hành thiền, hít thở sâu, nghe nhạc thư giãn để kiểm soát cảm xúc.
• Ngủ đủ giấc (7-8 tiếng/ngày): Thiếu ngủ làm hệ thần kinh mất cân bằng, tăng nguy cơ rối loạn huyết áp.
• Hạn chế rượu bia, thuốc lá: Các chất kích thích này gây co mạch, làm huyết áp dao động thất thường, làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Xem thêm: Biện pháp phòng tránh bệnh cao huyết áp

4. Theo dõi huyết áp thường xuyên

Đo huyết áp định kỳ giúp phát hiện sớm tình trạng chỉ số huyết áp lên xuống bất thường, từ đó điều chỉnh kịp thời.

• Người có tiền sử tiền tăng huyết áp, tăng huyết áp độ 1, 2 nên đo huyết áp hàng ngày để tránh biến chứng.
• Người bị hạ huyết áp cần kiểm tra theo dõi huyết áp nếu có triệu chứng mệt mỏi, chóng mặt kéo dài.
• Sử dụng máy đo huyết áp điện tử tại nhà hoặc kiểm tra tại cơ sở y tế để đảm bảo độ chính xác.

5. Thăm khám sớm khi có dấu hiệu bất thường

Nếu có các dấu hiệu nghi ngờ, cần đến bệnh viện ngay để chẩn đoán và điều trị kịp thời. Các dấu hiệu có thể là đau đầu dữ dội, khó thở, đau ngực, chóng mặt kéo dài, ngất xỉu, và tim đập nhanh.

Xem thêm: Trị cao huyết áp

Tổng kết

Nhận biết huyết áp cao hay thấp giúp phát hiện sớm các vấn đề về tim mạch, tránh bệnh phát triển nguy hiểm. Việc đo huyết áp thường xuyên, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, tập luyện và kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp duy trì huyết áp tối ưu. Nếu gặp triệu chứng đau đầu, khó thở, chóng mặt kéo dài, hãy thăm khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Xem thêm: Huyết áp cao chóng mặt buồn nôn