Biến chứng tăng huyết áp ở mắt: Nguyên nhân và dấu hiệu

Tăng huyết áp (huyết áp cao) là một bệnh lý phổ biến nhưng nhiều người chưa biết rằng nó có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng ở mắt. Tình trạng này có thể làm tổn thương mạch máu trong mắt, dẫn đến giảm thị lực hoặc thậm chí mù lòa. Bài viết này của Diag giúp bạn hiểu rõ về biến chứng mắt của tăng huyết áp, nguyên nhân, triệu chứng, và cách điều trị hiệu quả.

Tăng huyết áp là gì?

Tăng huyết áp (Hypertension) là tình trạng áp lực máu trong động mạch cao hơn mức bình thường. Khi huyết áp quá cao trong thời gian dài, các mạch máu trong cơ thể, bao gồm cả mắt, sẽ bị tổn thương. Huyết áp được đo bằng hai chỉ số:

• Huyết áp tâm thu (systolic): Áp lực trong động mạch khi tim co bóp.
• Huyết áp tâm trương (diastolic): Áp lực trong động mạch khi tim giãn nghỉ.

Chỉ số huyết áp:

• Bình thường: Dưới 120/80 mmHg.
• Tiền tăng huyết áp: 120-129/80 mmHg.
• Tăng huyết áp: ≥ 130/80 mmHg.

Biến chứng mắt của tăng huyết áp

Tăng huyết áp biến chứng mắt là gì? Biến chứng mắt do tăng huyết áp là tình trạng tổn thương các mạch máu trong mắt do áp lực máu quá cao. Đây là biến chứng nguy hiểm vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực. Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh có thể bị mù lòa vĩnh viễn. Các loại biến chứng mắt do tăng huyết áp:

• Xuất huyết võng mạc: Chảy máu trong võng mạc do mạch máu bị vỡ.
• Phù nề võng mạc: Võng mạc bị sưng do dịch lỏng rò rỉ từ mạch máu.
• Tổn thương thần kinh thị giác: Thiếu máu nuôi thần kinh thị giác, gây suy giảm hoặc mất thị lực.

Xuất huyết võng mạc

Xuất huyết võng mạc là tình trạng máu rò rỉ từ các mạch máu bị vỡ trong võng mạc, làm ảnh hưởng đến khả năng tiếp nhận hình ảnh của mắt. Đây là biến chứng phổ biến khi tăng huyết áp kéo dài.

Nguyên nhân:

• Tăng huyết áp mãn tính: Áp lực liên tục từ huyết áp cao làm thành mạch máu mỏng đi và dễ vỡ.
• Xơ vữa động mạch: Khi động mạch bị hẹp và cứng, máu lưu thông kém, gây áp lực lớn lên thành mạch.

Triệu chứng:

• Nhìn mờ đột ngột hoặc thấy vùng tối trong tầm nhìn.
• Xuất hiện ruồi bay (những chấm nhỏ hoặc đường đen trôi nổi trước mắt).
• Nhìn mờ hoặc biến dạng hình ảnh, đặc biệt khi đọc hoặc nhìn gần.

Hậu quả:

Nếu không điều trị, xuất huyết võng mạc có thể dẫn đến:

• Sẹo võng mạc: Gây mất thị lực vĩnh viễn.
• Bong võng mạc: Một tình trạng nguy hiểm có thể dẫn đến mù mắt hoàn toàn.

Phù nề võng mạc

Phù nề võng mạc là hiện tượng chất lỏng rò rỉ từ mạch máu vào lớp võng mạc, khiến võng mạc sưng lên và giảm khả năng truyền tín hiệu thị giác. Đây là biến chứng nghiêm trọng của tăng huyết áp cấp tính hoặc kéo dài.

Nguyên nhân:

• Tăng huyết áp đột ngột: Áp lực cao làm rạn nứt thành mạch máu nhỏ, gây rò rỉ dịch.
• Bệnh lý thận kết hợp: Làm giữ nước trong cơ thể, khiến áp lực mạch máu tăng, dẫn đến phù nề võng mạc.

Triệu chứng:

• Mờ mắt đột ngột, nhất là khi nhìn vào trung tâm.
• Nhìn hình méo mó, đường thẳng bị cong.
• Cảm giác sương mù trước mắt, thị lực giảm rõ rệt.

Hậu quả:

• Nếu không điều trị, phù nề điểm vàng (macular edema) sẽ gây mất thị lực trung tâm – tình trạng khó phục hồi.
• Nguy cơ sẹo võng mạc, ảnh hưởng lâu dài đến thị lực.

Tổn thương thần kinh thị giác (Bệnh thần kinh thị giác do thiếu máu)

Đây là biến chứng nghiêm trọng khi tăng huyết áp làm giảm lượng máu nuôi thần kinh thị giác, khiến dây thần kinh bị tổn thương hoặc hoại tử. Nếu không được can thiệp kịp thời, người bệnh có thể bị mất thị lực vĩnh viễn.

Nguyên nhân:

• Co hẹp động mạch nhỏ: Huyết áp cao lâu ngày làm các mạch máu nhỏ nuôi thần kinh bị tắc nghẽn, gây thiếu máu.
• Tắc động mạch thần kinh thị giác: Xảy ra khi cục máu đông hình thành, dẫn đến tắc động mạch, không bơm đủ máu cho dây thần kinh thị giác.

Triệu chứng:

• Mất thị lực đột ngột, thường xảy ra ở một bên mắt.
• Nhìn mờ hoặc không rõ chi tiết.
• Mất thị trường, đặc biệt là khả năng nhìn vùng bên ngoài.

Hậu quả:

• Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh có thể bị mù vĩnh viễn.
• Tổn thương thần kinh thị giác không thể hồi phục, dẫn đến mất thị lực hoàn toàn.

Các triệu chứng thường gặp ở người cao huyết áp bị biến chứng mắt

Người bị biến chứng mắt do tăng huyết áp thường xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Nhìn mờ hoặc mất thị lực đột ngột.
• Xuất hiện ruồi bay (các chấm nhỏ hoặc đường đen trôi nổi trước mắt).
• Nhìn hình méo mó, biến dạng, hoặc mờ sương.
• Chảy máu trong mắt, xuất hiện các vệt máu nhỏ.
• Đau nhức hoặc cảm giác áp lực trong mắt.

Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào trên, bạn nên đến khám bác sĩ mắt ngay để được chẩn đoán và điều trị sớm.

Hướng điều trị cho bệnh nhân cao huyết áp bị biến chứng mắt

Điều trị tăng huyết áp

• Uống thuốc hạ huyết áp đúng liều: Thuốc thường dùng gồm thuốc ức chế men chuyển (ACE inhibitors), thuốc chẹn beta, và thuốc lợi tiểu.
• Ăn uống lành mạnh: Ăn ít muối, nhiều rau xanh, trái cây, và ngũ cốc nguyên hạt.
• Tập thể dục đều đặn: Ít nhất 150 phút/tuần.

Điều trị tổn thương mắt

• Tiêm thuốc chống VEGF (Bevacizumab, Ranibizumab): Giúp ngăn chặn sự rò rỉ mạch máu, điều trị phù nề võng mạc.
• Sử dụng laser quang đông (Laser photocoagulation): Tia laser hàn kín các mạch máu bị rò rỉ, ngăn xuất huyết và phù nề.
• Phẫu thuật vitrectomy: Áp dụng khi xuất huyết võng mạc nặng hoặc bong võng mạc, giúp khôi phục thị lực.

Cách phòng ngừa biến chứng tăng huyết áp ở mắt

Kiểm soát huyết áp ổn định:

• Uống thuốc đều đặn theo chỉ định.
• Giảm muối: Không quá 1.500 mg/ngày.
• Bổ sung kali: Ăn nhiều chuối, bơ, và rau xanh.

Ăn uống và sinh hoạt lành mạnh:

• Ăn nhiều rau, trái cây, hạt, và ngũ cốc nguyên cám.
• Tránh thực phẩm giàu chất béo bão hòa và đường.
• Tập thể dục: Ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần.

Khám mắt định kỳ:

• Khám mắt 1-2 lần/năm, đặc biệt khi đã bị tăng huyết áp lâu năm.
• Kiểm tra chuyên sâu: Soi đáy mắt, chụp OCT (chụp cắt lớp võng mạc).

Lời kết

Biến chứng mắt của tăng huyết áp là vấn đề nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và kiểm soát. Việc duy trì huyết áp ổn định, khám mắt định kỳ, và tuân thủ điều trị sẽ giúp bạn bảo vệ đôi mắt và giữ gìn thị lực lâu dài. Nếu xuất hiện các dấu hiệu như mờ mắt, ruồi bay, hoặc nhìn méo mó, hãy đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Chủ động chăm sóc sức khỏe mắt hôm nay chính là chìa khóa bảo vệ thị lực cho tương lai.