Ứng dụng dành cho đối tác 
19001717 
Tầm soát Ung thưViêm mao mạch dị ứng: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị
Viêm mao mạch dị ứng là bệnh gì?
Viêm mao mạch dị ứng Schonlein Henoch (còn gọi là ban xuất huyết dị ứng) là một tình trạng viêm mạch máu nhỏ, thường gặp nhất là ở trẻ em từ 3 – 10 tuổi. Đây là một dạng của viêm mạch máu dị ứng, xảy ra khi những mạch máu nhỏ trong cơ thể bị viêm. Hậu quả là gây chảy máu nhẹ ngay dưới da và tạo ra các đốm hoặc mảng đỏ tím trên da, đặc biệt ở chân và mông.
Bệnh viêm mao mạch dị ứng nhẹ thường tự khỏi sau vài tuần, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp nặng hơn cần phải can thiệp y tế để điều trị nhằm tránh các biến chứng như xuất huyết tiêu hóa hoặc suy thận.
Chú ý: Viêm mao mạch dị ứng có tên gọi đúng chuẩn y khoa là Henoch-Schönlein Purpura (HSP) hoặc bệnh viêm mạch IgA. Thuật ngữ “viêm mao mạch dị ứng Schonlein Henoch” hay “bệnh Henoch – Schonlein” vẫn được sử dụng trong thăm khám chữa bệnh nhưng không được sử dụng chính thức trong các văn bản y học.
Nguyên nhân gây viêm mao mạch dị ứng
Viêm mao mạch dị ứng không có nguyên nhân rõ ràng, mà cơ chế hình thành bệnh là do phản ứng bất thường của hệ miễn dịch trước các tác nhân kích thích. Hệ miễn dịch tạo ra các kháng thể IgA khi chống lại các “tác nhân” đặc biệt. Kháng thể này sẽ bám vào thành mạch máu nhỏ, gây viêm và làm thành mạch yếu, dẫn đến rò rỉ máu tạo thành nốt xuất huyết đỏ trên da.
Hiện có một số tác nhân dẫn đến ban xuất huyết dị ứng đã được ghi nhận như:
- Nhiễm trùng đường hô hấp trên: Đây là yếu tố phổ biến nhất, thường gặp sau viêm họng do liên cầu khuẩn hoặc nhiễm virus cúm, adenovirus.
- Thuốc: Thuốc kháng sinh penicillin, cephalosporin, thuốc chống viêm giảm đau NSAIDs, và vắc-xin…
- Tác nhân gây dị ứng: Sau khi bị côn trùng đốt, hoặc ăn thực phẩm như hải sản, sữa bò, trứng…
- Môi trường: Thay đổi thời tiết, phấn hóa hoặc tiếp xúc hóa chất.
- Bệnh lý ác tính: Ung thư hạch bạch huyết, ung thư phổi, ung thư hệ tiêu hóa…
Xem thêm: Viêm môi dị ứng
Gói xét nghiệm Dị ứng
- Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
- Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
- Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
- Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG
Triệu chứng viêm mao mạch dị ứng
Nổi ban xuất huyết đỏ trên da là triệu chứng đặc trưng nhất. Ngoài ra, người bị viêm mao mạch dị ứng còn có các triệu chứng kèm theo như đau sưng khớp và vấn đề tiêu hóa.
Các triệu chứng ban xuất huyết dị ứng thường là:
- Nốt ban xuất huyết màu đỏ dạng sờ được, nổi gồ, không mất đi khi ấn vào, tập trung ở chân, mông và cánh tay.
- Đau khớp, khớp sưng nóng, chủ yếu ở khớp gối và mắt cá chân.
- Đau bụng quặn từng cơn, thường quanh rốn hoặc vùng hạ sườn.
- Buồn nôn, nôn..
- Sốt nhẹ, mệt mỏi.
- Đau đầu.
- Đi ngoài có máu, phân máu đỏ tươi hoặc phân đen.
- Tiểu máu.
- Có thể kèm phù nề quanh mắt cá, mu bàn tay hoặc bàn chân.
Viêm mao mạch dị ứng bao lâu thì khỏi?
Hầu hết viêm mao mạch dị ứng Schonlein Henoch ở trẻ em thường tự khỏi sau khoảng 4 – 6 tuần, đôi khi có tái phát nhưng hiếm để lại biến chứng lâu dài. Khi được chữa trị đúng cách thì các triệu chứng sẽ giảm dần, sau đó trẻ nhỏ hồi phục hoàn toàn.
Tuy nhiên, bệnh viêm mao mạch dị ứng ở người lớn có xu hướng kéo dài và phức tạp hơn. Triệu chứng có thể kéo dài nhiều tháng. Nếu có thêm tổn thương thận thì có nguy cơ cao hơn dẫn đến suy thận nếu không được chữa trị kịp thời.
Xem thêm: Triệu chứng dị ứng bao cao su ở nữ
Bệnh viêm mao mạch dị ứng có nguy hiểm không?
Phần lớn các trường hợp viêm mao mạch dị ứng không gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, nếu bệnh không được can thiệp y tế kịp thời có thể trở nên nguy hiểm. Đặc biệt là khi người bệnh xuất hiện tổn thương thận nặng hoặc biến chứng tiêu hóa nghiêm trọng. Những biến chứng này thường gặp hơn ở người lớn và ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe.
Các biến chứng viêm mao mạch dị ứng có thể là:
- Hội chứng thận hư: Đây là tình trạng thận mất nhiều protein qua nước tiểu, gây phù toàn thân và tăng nguy cơ nhiễm trùng, huyết khối. Nếu không được kiểm soát tốt có thể làm bệnh nặng lên và dẫn đến suy thận.
- Suy thận mạn: Biến chứng xảy ra khi tổn thương thận nặng gây viêm cầu thận mạn tính và suy giảm chức năng thận. Người bệnh có thể cần chạy thận hoặc ghép thận nếu tiến triển đến suy thận mạn giai đoạn cuối.
- Xuất huyết tiêu hóa: Một số trường hợp chảy máu trong ống tiêu hóa do viêm mạch máu trong thành ruột. Người bệnh sẽ nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen/đỏ tươi, có nguy cơ sốc mất máu nếu không được cấp cứu kịp thời.
- Lồng ruột: Viêm mạch làm thành ruột phù nề, dễ gây tắc ruột do một đoạn ruột chui vào đoạn kế cận. Biến chứng này gây đau bụng dữ dội, thậm chí gây hoại tử ruột nếu không phẫu thuật kịp thời.
- Thủng ruột: Viêm và hoại tử thành ruột trong những ca nặng có thể làm ruột bị thủng và gây viêm phúc mạc. Nếu không được cấp cứu ngay thì nguy cơ tử vong là rất cao.
Chẩn đoán bệnh ban xuất huyết dị ứng
Một người được chẩn đoán viêm mao mạch dị ứng khi có ban xuất huyết đỏ dạng sờ được kèm theo ít nhất một trong bốn tiêu chí sau:
- Đau bụng quặn.
- Sinh thiết cho thấy viêm mạch có lắng đọng IgA.
- Đau hoặc sưng.
- Tiểu máu và/hoặc protein niệu.
Thêm vào đó, để đánh giá mức độ nặng của bệnh thì có thể cần thêm xét nghiệm máu, nước tiểu và siêu âm bụng. Một số trường hợp có thể cần đến sinh thiết da hoặc sinh thiết thận.
- Xét nghiệm nước tiểu: Giúp phát hiện sớm tổn thương thận.
- Xét nghiệm máu: Đánh giá chức năng thận, mức độ viêm và mất máu.
- Siêu âm bụng: Phát hiện biến chứng tiêu hóa như lồng ruột, xuất huyết trong ruột.
- Sinh thiết da/thận (khi cần): Hỗ trợ xác định viêm mạch kèm lắng đọng IgA trong thành mạch, giúp khẳng định chẩn đoán.
Những xét nghiệm này giúp phát hiện sớm biến chứng ở thận hay tiêu hóa, từ đó hỗ trợ lên phác đồ phù hợp.
Điều trị bệnh viêm mao mạch dị ứng
Hướng chữa trị viêm mao mạch dị ứng Schonlein Henoch phụ thuộc vào mức độ nặng và cơ quan bị ảnh hưởng.
- Nếu bệnh nhẹ: Người bệnh thì chỉ cần nghỉ ngơi, uống nhiều nước, ăn uống đủ dinh dưỡng và dùng thuốc giảm đau. Các triệu chứng ngoài da và đau khớp thường tự hết sau vài tuần mà không cần thuốc đặc trị.
- Nếu bệnh nặng: Bác sĩ sẽ kê thuốc giảm sưng viêm để kiểm soát bệnh. Nếu vẫn không kiểm soát được, có thể phải dùng thêm thuốc ức chế miễn dịch hoặc truyền thuốc đặc biệt để giúp hệ miễn dịch bớt hoạt động quá mức.
Lời kết
Nhìn chung, viêm mao mạch dị ứng là một bệnh có thể được chữa khỏi dễ dàng trong hầu hết các trường hợp. Đa phần người bệnh viêm mao mạch dị ứng nhẹ đều khỏe mạnh mà không để lại di chứng nào.
Tuy nhiên, bạn cũng cần chú ý thăm khám sớm ngay khi có thể, tránh để bệnh tiến triển nặng có thể gây biến chứng khó lường.
Xem thêm
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537252/
https://www.nhs.uk/conditions/henoch-schonlein-purpura-hsp/
