Viêm kết mạc dị ứng: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị

Viêm kết mạc dị ứng là gì?

Viêm kết mạc dị ứng là tình trạng kết mạc bị viêm do lớp màng mỏng này tiếp xúc với các tác nhân dị ứng từ môi trường, như phấn hoa, bụi nhà, lông thú hay nấm mốc. Người bệnh thường cảm thấy ngứa mắt dữ dội, đỏ mắt, chảy nước mắt liên tục và đôi sưng mí mắt.

Viêm kết mạc dị ứng có nhiều dạng:

• Viêm kết mạc dị ứng cấp: Bệnh xảy ra đột ngột sau với biểu hiện đỏ, ngứa, chảy nước mắt mạnh, nhưng thường chỉ kéo dài ngắn ngày.
• Viêm kết mạc dị ứng quanh năm: Bệnh diễn ra quanh năm do tiếp xúc với bụi nhà, lông thú hoặc các chất gây dị ứng có trong nhà. Triệu chứng nhẹ nhưng dai dẳng.
• Viêm kết mạc dị ứng mùa xuân: Bệnh thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên vào mùa xuân và hè, gây ngứa dữ dội dẫn đến sợ ánh sáng.
• Viêm kết mạc dị ứng cơ địa: Đây là dạng mạn tính ở người lớn có viêm da cơ địa. Bệnh có thể gây biến chứng giác mạc và làm giảm thị lực nếu không điều trị.
• Viêm kết mạc có nhú khổng lồ: Bệnh xảy ra khi có sự kích thích cơ học kéo dài gây ảnh hưởng đến kết mạc (như do kính áp tròng). Bệnh thường gây nhú lớn ở mặt trong mí mắt trên, kèm ngứa và tiết dịch nhầy.

Mặc dù không gây mù lòa nhưng viêm kết mạc dị ứng ảnh hưởng rõ rệt đến sinh hoạt hàng ngày. Người bệnh thường cảm thấy khó chịu và rất hay dụi mắt.

Nguyên nhân gây viêm kết mạc dị ứng

Nguyên nhân gây bệnh là do mắt tiếp xúc với những chất trong môi trường mà cơ thể coi là “có hại”, dù thực tế chúng vô hại với hầu hết mọi người. Đây là những chất gây dị ứng, thường gặp nhất là phấn hoa, bụi nhà, lông thú, nấm mốc, mỹ phẩm hoặc dung dịch kính áp tròng.

Ở người bị dị ứng, cơ thể đã ghi nhớ những tác nhân (như phấn hoa, bụi nhà) từ lần tiếp xúc trước. Vậy nên hệ miễn dịch ngay lập tức phản ứng khi các tác nhân này chạm vào mắt. Ngay lúc đó, các tế bào trong mắt sẽ phóng thích ra những chất gây viêm như histamine, khiến mắt đỏ, ngứa và chảy nước mắt.

Triệu chứng viêm kết mạc dị ứng

Các triệu chứng chính của viêm kết mạc dị ứng thường xuất hiện ở cả hai mắt và có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng. Cụ thể một số triệu chứng phổ biến như sau:

• Ngứa mắt.
• Đỏ mắt.
• Chảy nước mắt trong.
• Cảm giác cộm, như có cát hoặc bụi trong mắt.
• Cảm giác nóng rát hoặc xót mắt.
• Sưng nhẹ mí mắt.
• Tiết dịch nhầy, có thể làm dính mi, nhất là buổi sáng.
• Mờ mắt thoáng qua do nhiều nước mắt hoặc dịch nhầy.
• Sợ ánh sáng (chói mắt) khi mắc dị ứng dạng nặng.
• Ngứa mũi, hắt hơi, chảy mũi.

Xem thêm: Dị ứng mắt

Viêm kết mạc dị ứng có nguy hiểm không?

Viêm kết mạc dị ứng là một bệnh lành tính, không nguy hiểm và không đe dọa trực tiếp đến thị lực trong hầu hết các trường hợp. Viêm kết mạc dị ứng cấp tính và viêm kết mạc dị ứng quanh năm là hai dạng thường gặp, chủ yếu chỉ gây khó chịu với các triệu chứng như ngứa, đỏ mắt, chảy nước mắt.

Tuy không gây mù lòa, một số dạng nặng và mạn tính (như viêm kết mạc mùa xuân, viêm kết mạc dị ứng cơ địa) tương tối nguy hiểm vì có thể dẫn đến biến chứng ở giác mạc. Chẳng hạn như gây loét hoặc sẹo, từ đó làm giảm thị lực nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách.

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Viêm kết mạc dị ứng có chữa được không?

Viêm kết mạc dị ứng không thể được chữa khỏi hoàn toàn theo nghĩa loại bỏ vĩnh viễn, bởi đây là tình trạng cơ thể phản ứng quá mức với các tác nhân dị ứng trong môi trường. Những tác nhân (như phấn hoa, bụi nhà, lông thú, nấm mốc) luôn hiện diện xung quanh nên người bệnh có thể tái dị ứng bất cứ khi nào tiếp xúc lại.

Mặc dù vậy, bệnh có thể kiểm soát tốt bằng cách tránh dị nguyên, sử dụng thuốc nhỏ mắt chống dị ứng, thuốc kháng histamine hoặc thuốc chống viêm theo chỉ định bác sĩ.

Chẩn đoán viêm kết mạc dị ứng

Ngứa mắt dữ dội, đỏ mắt, chảy nước mắt trong, kèm hắt hơi, chảy mũi là những dấu hiệu đặc trưng nhất của viêm kết mạc dị ứng. Bác sĩ sẽ đánh giá các triệu chứng này cùng tiền sử dị ứng.

Đồng thời, bác sĩ còn kết hợp soi đèn kiểm tra mắt và quan sát mạch máu trên kết mạc để chẩn đoán đúng dạng bệnh.

Trong một số trường hợp khó phân biệt với viêm mắt do nguyên nhân khác thì bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm hỗ trợ.

• Test dị ứng da: Giúp phát hiện cơ thể phản ứng với loại dị nguyên nào bằng cách nhỏ và chích nhẹ dị nguyên lên da.
• Xét nghiệm máu tìm kháng thể IgE đặc hiệu: Đo lượng kháng thể IgE trong máu để xác định phản ứng dị ứng với dị nguyên cụ thể.
• Nhuộm tế bào kết mạc: Lấy mẫu tế bào từ kết mạc và nhuộm soi. Nếu thấy nhiều bạch cầu ái toan thì gợi ý mạnh phản ứng dị ứng.
• Test nước mắt: Đánh giá các chất trung gian gây viêm trong nước mắt để hỗ trợ chẩn đoán và phân biệt với viêm kết mạc do nguyên nhân khác.

Tuy nhiên, trong đa số trường hợp viêm kết mạc dị ứng thường gặp thì chỉ cần dựa vào biểu hiện lâm sàng và tiền sử dị ứng là đã đủ để chẩn đoán chính xác.

Cách điều trị viêm kết mạc dị ứng

Việc chữa viêm kết mạc dị ứng sẽ tập trung vào giảm triệu chứng, ngăn tái phát và chăm sóc mắt để bảo vệ thị lực. Trong đó bao gồm thay đổi thói quen sinh hoạt và dùng thuốc điều trị thích hợp.

Giải pháp cơ bản nhất là tránh để mắt tiếp xúc với tác nhân dị ứng.

• Hạn chế ra ngoài khi mùa phấn hoa.
• Giữ nhà cửa sạch bụi.
• Tránh nuôi thú nếu nhạy cảm với lông.
• Thay kính áp tròng bằng kính gọng khi cần.

Ngoài ra, một số biện pháp hỗ trợ như chườm lạnh, nhỏ nước mắt nhân tạo cũng giúp làm dịu mắt, giảm đỏ và rửa trôi các tác nhân dị ứng nếu đã lỡ tiếp xúc.

Trường hợp cần thiết thì bác sĩ sẽ kê đơn thuốc, chủ yếu là thuốc nhỏ mắt kháng histamine hoặc thuốc nhỏ ổn định dưỡng bào để giảm ngứa và đỏ mắt. Nếu triệu chứng nặng thì có thể phối hợp thêm thuốc kháng histamine đường uống.

Nếu bệnh không thuyên giảm, đặc biệt ở các dạng mạn tính như viêm kết mạc mùa xuân hoặc viêm kết mạc cơ địa, thì có thể cần dùng thuốc nhỏ corticoid trong thời gian ngắn. Thuốc này cần được sử dụng dưới sự giám sát chặt chẽ để tránh biến chứng tăng nhãn áp hay đục thủy tinh thể.

Một số trường hợp khó kiểm soát còn có thể được chỉ định thuốc điều hòa miễn dịch tại chỗ như cyclosporin hoặc tacrolimus.

Phòng ngừa viêm kết mạc dị ứng

Viêm kết mạc dị ứng không thể phòng ngừa tuyệt đối vì bạn hoàn toàn không thể tránh khỏi các tác nhân dị ứng trong môi trường sống suốt cả đời. Vậy nên, việc hạn chế tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng và duy trì vệ sinh mắt là giải pháp phòng ngừa tốt nhất.

Bạn cũng có thể áp dụng một số cách phòng ngừa viêm kết mạc dị ứng như sau:

• Đeo kính râm khi ra ngoài.
• Hạn chế đi vào mùa phấn hoa hoặc những ngày nhiều gió bụi.
• Hút bụi thường xuyên, dùng máy lọc không khí.
• Giặt rèm và ga giường định kỳ.
• Hạn chế nuôi thú nếu bị dị ứng lông.
• Rửa mắt bằng nước muối sinh lý hoặc nước mắt nhân tạo để làm sạch mắt sau khi ra ngoài.
• Không dụi mắt khi ngứa.
• Điều trị ổn định vì viêm mũi dị ứng hoặc bệnh hen, vì các bệnh này thường đi kèm với viêm kết mạc dị ứng.

Ngoài ra, trong trường hợp chưa biết bản thân có thể bị dị ứng với các tác nhân nào thì bạn nên xét nghiệm sàng lọc dị ứng. Đây là giải pháp hữu hiệu để bảo vệ sức khỏe mắt, đặc biệt nếu bạn có kế hoạch đi du lịch hoặc thay đổi môi trường sống lâu dài.

Trung Tâm Y Khoa DIAG sẽ là điểm đến phù hợp để bạn sàng lọc dị ứng. Các gói xét nghiệm tại DIAG có thể phát hiện hơn 70 tác nhân dị ứng, giúp bạn an tâm hơn trong cuộc sống hàng ngày.

• Gói xét nghiệm Dị ứng sàng lọc hơn 72 dị nguyên: Tại đây
• Đăng ký lấy mẫu xét nghiệm tại nhà: Tại đây

Xem thêm

• Viêm kết mạc dị ứng bao lâu thì khỏi?
• Dị ứng sưng mắt
• Mẹo chữa ngứa khóe mắt