Viêm da cơ địa trẻ em là gì? Bé bị viêm da cơ địa phải làm sao?

Viêm da cơ địa trẻ em là gì?

Đây là bệnh da liễu mạn tính rất phổ biến ở trẻ nhỏ, có tính chất mạn tính, tái phát nhiều lần và xuất hiện sớm sau sinh hoặc trong vài năm đầu đời. Trẻ mắc bệnh thường trong tình trạng ngứa dai dẳng, ảnh hưởng đáng kể đến giấc ngủ, sức khỏe tâm thần và thể chất của bé.

Viêm da cơ địa ở trẻ em biểu hiện rõ qua các mảng da khô, đỏ và bong vảy, thậm chí rỉ dịch nếu có nhiễm trùng. Tình trạng này khiến bé khó chịu, dễ cáu gắt và có thể bị kỳ thị xã hội do tổn thương ngoài da gây mất thẩm mỹ.

Hơn nữa, các chuyên gia y tế còn cho biết bệnh thường làm tăng nguy cơ bé mắc các bệnh dị ứng trong tương lai, như hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng. Vậy nên bạn cần nhận diện bệnh sớm, từ đó giúp bé được chăm sóc và điều trị đúng cách.

Nguyên nhân bé mắc bệnh viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa ở trẻ em là hậu quả của sự tương tác phức tạp giữa di truyền, rối loạn miễn dịch và tác động môi trường.

• Yếu tố di truyền: Nhiều trẻ bị viêm da có mang đột biến gen FLG, khiến da bé dễ khô, dễ mất nước và nhạy cảm hơn với các yếu tố dị ứng (dị nguyên) từ môi trường sống. Hơn nữa, trẻ có cha mẹ hoặc người thân mắc bệnh dị ứng (hen, viêm mũi dị ứng, chàm) cũng có nguy cơ cao mắc viêm da cơ địa.
• Rối loạn miễn dịch: Trẻ mang gen dị ứng có hệ thống miễn dịch phản ứng mạnh mẽ, sản sinh nhiều chất gây viêm. Những chất này sẽ làm tổn thương lớp da ngoài cùng và kích thích ngứa dai dẳng.
• Tác động từ môi trường: Những tác nhân kích thích như bụi nhà, phấn hoa, lông thú cưng hoặc hóa chất trong xà phòng có thể gây bùng phát bệnh. Thời tiết khô lạnh và thay đổi khí hậu nhanh cũng là yếu tố gây kích ứng, làm nặng thêm tình trạng viêm da.

Biểu hiện viêm da cơ địa ở trẻ nhỏ

Trẻ bị viêm da cơ địa thường có các tổn thương da dạng chàm (giống eczema). Bé còn có thêm một số biểu hiện khác như khô da, ngứa ngáy, ngủ không ngon giấc hoặc các dấu hiệu dị ứng đi kèm.

Tổn thương da dạng chàm

Tổn thương da dạng chàm là một biểu hiện đặc trưng của viêm da cơ địa, có thể gây ngứa và thường đi kèm với khô da.

• Trẻ < 2 tuổi: Có ở mặt, má, trán, cằm, da đầu, mặt duỗi tay chân.
• Trẻ 2 – 12 tuổi: Có ở nếp gấp khuỷu tay, khoeo chân, cổ, cổ tay.
• Trẻ lớn: Biểu hiện như ở người lớn, có thể lan rộng toàn thân.

Những tổn thương da này xuất hiện theo từng giai đoạn với nhiều đặc điểm khác nhau.

• Giai đoạn cấp: Đây là giai đoạn viêm mạnh nhất, xảy ra khi da lần đầu tiếp xúc với dị nguyên hoặc sau đợt tái phát nhanh. Bé có biểu hiện gồm: mảng đỏ, phù, nổi mụn nước nhỏ li ti, có thể rỉ dịch.
• Giai đoạn bán cấp: Giai đoạn này xảy ra khi viêm giảm dần sau đợt cấp hoặc sau khi điều trị. Bé thường có biểu hiện đỏ da, bong vảy nhẹ, mụn nước ít hơn.
• Giai đoạn mạn: Đây là giai đoạn viêm kéo dài hoặc khi bệnh tái phát nhiều lần. Da của bé trở nên dày, nổi vân, sạm màu, tróc vảy.

Xem thêm: Viêm da cơ địa có lây không?

Triệu chứng viêm da cơ địa khác thường gặp

Đây là những triệu chứng ngoài da hoặc biểu hiện toàn thân có thể gặp ở trẻ mắc bệnh, thường đi kèm với tổn thương da dạng chàm.

• Ngứa dữ dội và kéo dài, đặc biệt vào ban đêm.
• Da khô diện rộng, thô ráp, bong vảy, dễ nứt nẻ.
• Thâm da sau khi tổn thương da dạng chàm đã lành.
• Quầng thâm dưới mắt (quầng mắt dị ứng).
• Mất ngủ, cáu gắt, quấy khóc nhiều, mất tập trung do ngứa.

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Biến chứng viêm da cơ địa nếu trẻ không được điều trị phù hợp

Nếu không được điều trị phù hợp, viêm da cơ địa ở trẻ có thể gây nhiễm trùng da nghiêm trọng, tiến triển thành các bệnh dị ứng khác và để lại di chứng da lâu dài. Thậm chí, nhiều trẻ còn bị ảnh hưởng tâm lý khi tiếp xúc xã hội.

• Nhiễm trùng da: Trẻ dễ bị nhiễm trùng vi khuẩn Staphylococcus aureus hoặc virus Herpes simplex, gây sưng đỏ, rỉ dịch, vảy tiết vàng hoặc mụn nước lan rộng. Trẻ có thể cần phải nhập viện điều trị lâu dài nếu không được kiểm soát kịp thời.
• Hen phế quản: Đây là biến chứng thường gặp hô hấp mạn tính. Nguy cơ bị hen tăng cao rõ rệt trong những năm đầu đời nếu không kiểm soát bệnh sớm.
• Viêm mũi dị ứng: Trẻ mắc bệnh có nguy cơ cao xuất hiện thêm viêm mũi với triệu chứng hắt hơi, ngứa mũi, chảy nước mũi kéo dài theo mùa hoặc quanh năm. Đặc biệt là với các dị nguyên như bụi, phấn hoa và lông thú.
• Viêm kết mạc dị ứng: Biến chứng này rất phổ biến với các biểu hiện ngứa mắt, đỏ mắt, chảy nước mắt hoặc sưng mí. Tình trạng này có thể gây viêm mạn tính ở mắt và giảm thị lực nhẹ, thường đi kèm viêm mũi dị ứng.
• Biến đổi lâu dài ở da: Gãi liên tục và viêm mạn tính khiến da dày lên, thâm sạm, có thể để lại sẹo lồi hoặc lõm. Những vết thâm sau viêm thường kéo dài nhiều tháng, ảnh hưởng đáng kể đến thẩm mỹ.
• Ảnh hưởng tâm lý – hành vi: Ở tuổi học đường, trẻ có thể tự ti, mặc cảm hoặc bị bạn bè kỳ thị vì tổn thương da. Về lâu dài, tình trạng này ảnh hưởng đến sự phát triển cảm xúc và khả năng hòa nhập xã hội của trẻ.

Chẩn đoán trẻ bị viêm da cơ địa

Chẩn đoán viêm da cơ địa ở trẻ em chủ yếu dựa vào biểu hiện, kết hợp với tiền sử dị ứng và loại trừ các bệnh lý da khác. Bác sĩ không cần xét nghiệm để chẩn đoán, nhưng cần xác định rõ để phân biệt với các bệnh da khác như ghẻ, viêm da tiếp xúc, vảy nến trẻ em…

Bé được chẩn đoán mắc viêm da cơ địa nếu có ít nhất 3 trong các dấu hiệu sau:

• Ngứa da dai dẳng – dấu hiệu bắt buộc.
• Có tiền sử tổn thương ở nếp gấp da khuỷu, cổ tay, cổ, khoeo chân.
• Tiền sử hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng (ở trẻ hoặc cha mẹ).
• Da khô lan rộng trong 12 tháng gần đây.
• Khởi phát bệnh trước 2 tuổi (không bắt buộc với trẻ dưới 4 tuổi).
• Tổn thương da dạng chàm phân bố đặc trưng theo lứa tuổi.

Các bước kiểm tra và xét nghiệm hỗ trợ:

• Xác định yếu tố khởi phát hoặc làm nặng bệnh: xà phòng, thay đổi thời tiết, căng thẳng, thực phẩm…
• Xét nghiệm IgE: Hỗ trợ xác định viêm da cơ địa thể dị ứng.
• Test dị ứng qua da hoặc test áp da: Áp dụng nếu nghi ngờ bé bị dị ứng tiếp xúc hoặc dị ứng thực phẩm.
• Soi tươi, cấy nấm: Giúp loại trừ nấm hoặc ghẻ khi tổn thương da không rõ ràng để chẩn đoán viêm da cơ địa.

Xem thêm: Viêm da cơ địa kiêng ăn gì?

Cách trị viêm da cơ địa cho bé hiệu quả

Điều trị viêm da cơ địa ở trẻ em cần kết hợp nhiều biện pháp giữa chăm sóc tại nhà và sử dụng thuốc. Mục tiêu là phục hồi hàng rào bảo vệ da, giảm viêm ngứa, phòng ngừa tái phát, giảm nguy cơ biến chứng và nâng cao chất lượng sống.

Chăm sóc da và phục hồi hàng rào bảo vệ

• Cho bé tắm nhanh bằng nước ấm 5 – 10 phút.
• Không dùng xà phòng mạnh hoặc sữa tắm có hương liệu.
• Dưỡng ẩm hàng ngày bằng kem/thuốc mỡ không chứa hương liệu, kể cả khi da bé không bị bùng phát.
• Thoa dưỡng ẩm cho bé ngay sau khi tắm.

Điều trị tại vùng da viêm ngứa

• Bôi thuốc chống viêm trong thời gian ngắn.
• Cần bôi các loại thuốc an toàn hơn với vùng da nhạy cảm như mặt, cổ, nếp gấp tay chân.
• Đảm bảo sử dụng đúng loại thuốc bôi và thực hiện đúng theo hướng dẫn của bác sĩ.

Điều trị toàn thân phòng ngừa tái phát

• Uống thuốc giảm ngứa nếu bé ngứa quá nhiều gây khó ngủ.
• Uống thuốc điều trị miễn dịch với những trường hợp nặng và kéo dài.
• Đảm bảo sử dụng thuốc theo đúng chỉ định và phải được bác sĩ chuyên khoa theo dõi chặt chẽ.

Kiểm soát và hỗ trợ lâu dài

• Tránh cho bé tiếp xúc với xà phòng mạnh, bụi bẩn, lông thú, vải len thô.
• Giữ môi trường mát mẻ, đủ độ ẩm, tránh để bé quá nóng hoặc quá lạnh.
• Hướng dẫn bé hạn chế gãi.
• Giữ tinh thần bé thoải mái, tránh căng thẳng vì stress cũng có thể làm bệnh bùng phát.

Phòng ngừa viêm da cơ địa cho trẻ nhỏ

Viêm da cơ địa ở trẻ em khó có thể phòng ngừa hoàn toàn vì bệnh liên quan nhiều đến di truyền và cơ địa dị ứng. Tuy nhiên, bạn có thể giảm nguy cơ khởi phát sớm hoặc hạn chế bệnh bùng phát mức độ nặng bằng một số biện pháp chăm sóc từ khi bé còn nhỏ.

Các chuyên gia y tế hướng dẫn chăm sóc bé như sau:

• Nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu vì có thể giảm nguy cơ dị ứng.
• Cân nhắc dùng sữa thủy phân một phần hoặc hoàn toàn theo tư vấn của bác sĩ.
• Đảm bảo chế độ ăn đa dạng với nhiều rau củ quả, giúp hệ miễn dịch phát triển cân bằng và tăng sức đề kháng.
• Dưỡng ẩm da mỗi ngày ngay sau sinh, giữ da bé luôn mềm mại, tránh khô nứt.
• Tránh cho bé tiếp xúc sớm với các chất dễ gây dị ứng: xà phòng mạnh, nước hoa, lông thú, bụi bẩn.
• Giữ môi trường sống mát mẻ, đủ độ ẩm, nhất là trong mùa đông hoặc khi dùng điều hòa.
• Tránh mặc đồ len hoặc quần áo vải thô ráp, thay bằng chất liệu cotton mềm.

Xem thêm

• Viêm da cơ địa ở chân
• Viêm da cơ địa ở tay