Thuốc dị ứng mề đay: Khi nào cần uống thuốc và lưu ý cần biết

Khi nào cần uống thuốc dị ứng nổi mề đay?

Nổi mề đay là phản ứng dị ứng da phổ biến, biểu hiện bằng các nốt sẩn, phù nề đỏ hoặc trắng kèm ngứa ngáy dữ dội. Nguyên nhân chủ yếu liên quan đến sự giải phóng histamin và các chất trung gian khác từ tế bào Mast khi cơ thể tiếp xúc với yếu tố nguy cơ như thức ăn, thuốc, côn trùng, hoặc các tác nhân môi trường.

Thuốc trị mề đay là các loại thuốc nhằm giảm nhanh các triệu chứng dị ứng như ngứa ngáy, mẩn đỏ, sưng tấy, viêm, và giúp kiểm soát phản ứng. Thuốc thường được kê đơn khi các biểu hiện mề đay ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và sinh hoạt hoặc khi có nguy cơ phản ứng nặng hơn, như phù mạch hay khó thở.

Thời điểm thường sử dụng thuốc mề đay dị ứng cụ thể:

• Khi xuất hiện các nốt mề đay ngứa ngáy nhiều, kéo dài trên da.
• Có dấu hiệu phù nề ở môi, mắt, hoặc các vùng nhạy cảm khác.
• Mề đay kèm theo các triệu chứng toàn thân như khó thở, chóng mặt.
• Khi các triệu chứng ngứa ngáy, phát ban gây khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày, ngay cả sau khi đã cố gắng tránh các yếu tố nghi ngờ khởi phát (nếu có).

Dị ứng nổi mề đay uống thuốc gì?

Các nhóm thuốc trị mề đay dị ứng chính thường được sử dụng bao gồm:

• Thuốc kháng histamin H1 (H1-antihistamines): Đây là nhóm thuốc chính, đặc biệt là nhóm histamin thế hệ 2 như cetirizine, loratadine, fexofenadine vì ít gây buồn ngủ, tiện dùng hàng ngày và hiệu quả trong việc ức chế tác động của histamin.
• Thuốc corticoid (corticosteroids): Dùng cho những trường hợp mề đay nặng, mãn tính hoặc không đáp ứng với kháng histamin. Tuy nhiên, corticosteroid chỉ nên dùng ngắn hạn do nguy cơ tác dụng phụ khi dùng lâu dài.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Cyclosporine hoặc thuốc kháng thể đơn dòng chống IgE cho các trường hợp mề đay mãn tính nặng không đáp ứng điều trị khác.
• Leukotriene modifier: Như montelukast giúp giảm phản ứng viêm trong một số trường hợp.
• Các loại kem bôi làm dịu da (không phải thuốc điều trị): Các loại kem làm mát (như chứa Menthol 1-2%) hoặc Calamine lotion có thể được sử dụng để giảm ngứa tạm thời tại chỗ. Lưu ý: Các thuốc kháng histamin dạng bôi hoặc corticoid bôi không được ưu tiên trong điều trị mề đay do hiệu quả thấp và tiềm ẩn nguy cơ.

Sử dụng các nhóm thuốc theo đúng thứ tự phác đồ bậc thang theo hướng dẫn quốc tế (WAO/EAACI) như sau:

Bước 1 (Đầu tay): Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 2 (như Cetirizine, Loratadine…) ở liều chuẩn.

Bước 2 (Khi bước 1 không đủ): Tăng liều thuốc kháng histamin H1 thế hệ 2 (có thể lên gấp 2-4 lần, theo chỉ định của bác sĩ).

Bước 3 (Điều trị bổ sung cho mề đay mạn tính kháng trị): Thêm các thuốc như Omalizumab (kháng thể đơn dòng) hoặc Cyclosporine (ức chế miễn dịch).

Điều trị đợt bùng phát ngắn hạn: Có thể sử dụng Corticoid (đường uống) trong thời gian rất ngắn (vài ngày) để dập tắt đợt bùng phát cấp tính nặng, nhưng đây không phải là thuốc điều trị duy trì.

Xem thêm: Trẻ bị dị ứng nổi mề đay

Lưu ý khi dùng thuốc trị dị ứng mề đay

Việc sử dụng thuốc chữa dị ứng nổi mề đay đúng cách là rất quan trọng để vừa kiểm soát hiệu quả triệu chứng dị ứng vừa phòng tránh tác dụng phụ nguy hiểm. Dưới đây là những điểm cần lưu ý khi dùng thuốc trị mề đay:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ: Trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào, bao gồm thuốc kháng histamin hay thuốc ức chế miễn dịch, bạn nên nhờ tư vấn chuyên môn để lựa chọn thuốc phù hợp và an toàn theo tình trạng bệnh.
• Tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn: Thuốc kháng histamin thế hệ 2 (cetirizine, loratadine, fexofenadine) thường là lựa chọn đầu vì ít gây buồn ngủ và có thể tăng liều lên đến bốn lần nếu liều chuẩn không hiệu quả, theo hướng dẫn chuyên gia. Bạn không tự ý thay đổi liều hoặc kéo dài thời gian dùng thuốc không có chỉ định.
• Chú ý tác dụng phụ: Thuốc kháng histamin thế hệ 1 như hydroxyzine có thể gây buồn ngủ, mệt mỏi, do vậy hạn chế lái xe, vận hành máy móc sau khi dùng. Thuốc corticosteroids chỉ dùng ngắn hạn vì nguy cơ suy giảm miễn dịch, loãng xương, tăng huyết áp nếu dùng kéo dài. Thuốc ức chế miễn dịch (ví dụ ciclosporin) có thể gây nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, thường chỉ dùng khi các thuốc điều trị khác không hiệu quả và có giám sát y tế chặt chẽ.
• Báo ngay cho bác sĩ nếu có dấu hiệu dị ứng thuốc hoặc phản ứng nghiêm trọng: Bao gồm phát ban, phù mạch, khó thở, sốt, đau khớp, hoặc phản ứng tại chỗ tiêm.
• Đặc biệt thận trọng với các nhóm dễ tổn thương: Người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hoặc người có bệnh nền cần được đánh giá kỹ lưỡng và theo dõi sát sao trong quá trình dùng thuốc trị mề đay.

Xem thêm: Mề đay mạn tính

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Thuốc dị ứng mề đay cho trẻ

Khi sử dụng thuốc dị ứng mề đay cho bé, cha mẹ và bác sĩ sẽ cần cân nhắc kỹ dựa trên đặc điểm sức khỏe và độ tuổi của trẻ. Các loại thuốc trị mề đay thường dùng cho trẻ bao gồm:

• Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 2: Các loại thuốc như cetirizine, loratadine, fexofenadine được khuyến cáo làm thuốc đầu tay bởi giảm ngứa hiệu quả, ít gây buồn ngủ, an toàn khi dùng lâu dài. Tuy nhiên, chỉ sử dụng thuốc cho bé theo sự hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ.
• Thuốc corticoid: Thuốc có thể sử dụng ngắn hạn trong các đợt bùng phát nặng, nhưng phải tránh dùng kéo dài do nguy cơ tác dụng phụ nghiêm trọng đối với phát triển và miễn dịch của trẻ.

Trong trường hợp mề đay mạn nặng không đáp ứng, các thuốc ức chế miễn dịch như cyclosporine hoặc omalizumab có thể được xem xét ở trẻ lớn, dưới sự giám sát y tế chặt chẽ. Đối với trẻ có bệnh lý nền cần thận trọng hơn trong phối hợp thuốc.

Biện pháp khác ngoài sử dụng thuốc trị dị ứng nổi mề đay

Bên cạnh việc dùng thuốc, việc áp dụng các biện pháp hỗ trợ tại nhà đóng vai trò quan trọng giúp giảm nhẹ triệu chứng mề đay và nâng cao hiệu quả điều trị. Dưới đây là các phương pháp khác thường được áp dụng khi nổi mề đay do dị ứng:

• Tắm nước mát, tránh nước nóng: Nước nóng có thể làm da bị khô, kích ứng nặng hơn và làm cơn ngứa gia tăng. Tắm nước mát giúp làm dịu da, giảm ngứa hiệu quả.
• Tránh tiếp xúc với tác nhân lạ và thực phẩm gây kích ứng: Xác định và tránh xa các nguyên nhân như phấn hoa, lông động vật, thức ăn dễ gây dị ứng sẽ hạn chế nguy cơ nổi mề đay tái phát.
• Giữ tinh thần thoải mái, tránh stress: Áp lực tâm lý và căng thẳng kéo dài có thể làm nặng thêm bệnh, gây bùng phát mề đay.
• Bảo vệ da khỏi côn trùng đốt và mặc quần áo thoáng mát: Quần áo rộng rãi, làm từ chất liệu tự nhiên giúp da thông thoáng, giảm ma sát và tránh kích ứng.
• Các biện pháp làm dịu da tại chỗ: Dùng khăn nhúng nước mát (không phải nước đá lạnh) đắp lên vùng da nổi mề đay có thể giúp giảm ngứa tạm thời. Lưu ý quan trọng: Tuyệt đối không chườm lạnh nếu nghi ngờ mề đay xuất hiện khi tiếp xúc với thời tiết hoặc nước lạnh (mề đay do lạnh), vì điều này sẽ làm tình trạng nặng thêm.

Xem thêm

• Cách trị dị ứng nổi mề đay
• Dị ứng nổi mề đay kiêng gì?