Sữa cho bé dị ứng đạm bò: Bé bị dị ứng đạm bò nên uống sữa gì?

Nguyên nhân trẻ bị dị ứng đạm sữa bò

Dị ứng đạm bò ở trẻ là tình trạng dị ứng phổ biến, xảy ra khi miễn dịch của trẻ phản ứng bất thường với protein trong sữa bò. Theo Hiệp hội Dị ứng, Hen suyễn và Miễn dịch học Mỹ (AAAAI), khoảng 2-3% trẻ dưới 3 tuổi mắc phải tình trạng này. Việc nhận biết và xử trí kịp thời dị ứng đạm bò giúp giảm nguy cơ biến chứng và lựa chọn được loại sữa cho bé bị dị ứng đạm bò phù hợp.

Khi hệ miễn dịch của trẻ xem các protein trong sữa bò là chất có hại, cơ thể sẽ tự động sản xuất ra các kháng thể miễn dịch IgE để trung hòa các protein này. Có hai loại protein chính dễ gây dị ứng bao gồm Casein (phần rắn trong sữa đông) và Whey (phần lỏng còn lại sau khi sữa đông vón). Khi bé tiếp xúc lần tiếp theo với đạm bò, IgE nhận diện và kích hoạt miễn dịch giải phóng histamin cùng các hóa chất trung gian gây ra các triệu chứng dị ứng như nổi mề đay, mẩn ngứa da, nôn trớ, tiêu chảy, hoặc khó thở, thậm chí sốc phản vệ trong những trường hợp nghiêm trọng.

Ngoài ra, những yếu tố làm tăng nguy cơ dị ứng đạm bò bao gồm bé có tiền sử viêm da dị ứng, gia đình có người bị dị ứng hen suyễn hoặc viêm da cơ địa, cũng như bé ở độ tuổi nhỏ khi hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện.

Phân loại các loại sữa dành cho bé dị ứng đạm sữa bò

Trẻ bị dị ứng đạm bò cần có chế độ dinh dưỡng đặc biệt và lựa chọn loại sữa phù hợp để đảm bảo phát triển khỏe mạnh. Các loại sữa cho trẻ dị ứng đạm sữa bò bao gồm sữa thủy phân (Hydrolyzed Formula), sữa axit amin tinh khiết (Amino Acid-based Formula) và sữa công thức thực vật.

1. Sữa thủy phân một phần hoặc toàn phần (Extensively Hydrolyzed Formula – eHF)

Đây là loại sữa mà protein đã được cắt nhỏ trong sữa bò thành các đoạn peptide ngắn nhằm giảm khả năng gây dị ứng. Sữa thủy phân toàn phần thường được dùng cho hầu hết trẻ bị dị ứng đạm bò vì vừa giảm nguy cơ dị ứng vừa có giá trị dinh dưỡng tương đối tốt. Tuy nhiên, vẫn còn dấu tích protein nên một số bé dị ứng nặng có thể không dung nạp được.

Đây là lựa chọn đầu tay cho hầu hết trẻ dị ứng đạm bò (mức độ nhẹ đến trung bình).

2. Sữa axit amin tinh khiết (Amino Acid-based Formula – AAF)

Sữa axit amin tinh khiết không chứa protein nguyên vẹn mà thay vào đó là các axit amin đơn lẻ nên hoàn toàn không gây dị ứng. AAF được chỉ định cho trẻ dị ứng nặng hoặc không dung nạp được với sữa thủy phân. Đây là lựa chọn an toàn nhất nhưng chi phí thường cao hơn và mùi vị cũng khác biệt.

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

3. Sữa công thức thực vật

Sữa công thức thực vật bao gồm sữa đậu nành, yến mạch, gạo, các loại sữa hạt (hạnh nhân, điều…). Đây là lựa chọn sữa cho bé dị ứng đạm bò trên 1 tuổi với điều kiện trẻ không dị ứng chéo với đậu nành và các loại hạt. Khi sử dụng sữa đậu nành cần thận trọng vì khoảng 10-20% trẻ dị ứng đạm bò cũng có thể dị ứng đậu nành. Đồng thời, sữa thực vật thường có lượng protein và calo thấp hơn, cần bổ sung vi chất như canxi, vitamin D.

Đồng thời, các loại sữa hạt (trừ sữa đậu nành) thường nghèo dinh dưỡng, ít protein, và thiếu các vi chất quan trọng. Nếu sử dụng, cha mẹ bắt buộc phải chọn loại có tăng cường (fortified) canxi, vitamin D và vitamin B12, và chỉ dùng làm thức uống bổ sung cho trẻ trên 1 tuổi, không phải nguồn dinh dưỡng chính.

Lựa chọn sữa dành cho trẻ dị ứng đạm sữa bò theo độ tuổi

Dị ứng đạm bò là vấn đề phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt ở giai đoạn sơ sinh và dưới 3 tuổi. Việc lựa chọn loại sữa thay thế phù hợp theo từng giai đoạn phát triển và điều chỉnh liều lượng chính xác giúp đảm bảo dinh dưỡng, phát triển toàn diện và hạn chế phản ứng dị ứng.

Sữa cho trẻ dị ứng đạm bò dưới 1 tuổi

Trẻ có độ tuổi dưới 1 tuổi ưu tiên dùng sữa thủy phân toàn phần hoặc sữa axit amin. Các loại sữa này giúp giảm thiểu dị ứng do protein đã được phân giải hoặc không còn cấu trúc protein nguyên vẹn. Ở giai đoạn này, không khuyến cáo sử dụng sữa thực vật làm nguồn dinh dưỡng chính vì có thể thiếu dưỡng chất cần thiết và nguy cơ dị ứng chéo.

Bé nên duy trì bú mẹ theo nhu cầu là tốt nhất. Nếu sử dụng sữa thay thế, nên duy trì khoảng 600-900ml sữa thủy phân hoặc sữa axit amin mỗi ngày để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng và canxi cần thiết.

Xem thêm: Test dị ứng đạm sữa bò

Sữa cho trẻ dị ứng đạm bò trên 1 tuổi

Trẻ có độ tuổi trên 1 tuổi có thể kết hợp sử dụng các loại sữa thực vật đã được bổ sung vi chất (sữa đậu nành, yến mạch, hoặc các loại sữa hạt) hoặc tiếp tục dùng sữa thủy phân tùy theo mức độ dị ứng và hướng dẫn bác sĩ. Ở giai đoạn này, chế độ ăn dặm phong phú kết hợp sữa vẫn giúp hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ.

Liều lượng sữa phù hợp từ 400-600ml mỗi ngày, kết hợp với chế độ ăn dặm đa dạng giàu dinh dưỡng như rau củ, trái cây, nguồn đạm khác. Việc cho trẻ làm quen dần với sữa có vị khác lạ so với sữa bò thông thường là quan trọng để tránh trẻ từ chối uống.

Lưu ý khi chăm sóc sữa dành cho trẻ dị ứng đạm bò

Cha mẹ phải vừa chọn lựa loại sữa cho trẻ dị ứng đạm sữa bò phù hợp, vừa xây dựng chế độ chăm sóc và dinh dưỡng khoa học để hỗ trợ bé phát triển khỏe mạnh và giảm thiểu triệu chứng dị ứng.

Lưu ý chăm sóc trẻ dị ứng đạm bò

Bên cạnh tìm kiếm sữa cho trẻ bị dị ứng đạm bò, cha mẹ cũng cần lưu ý chăm sóc cho trẻ như sau:

• Tiếp tục cho trẻ bú mẹ nếu có thể: Sữa mẹ chứa các kháng thể tự nhiên giúp tăng cường miễn dịch cho trẻ sơ sinh, giảm nguy cơ dị ứng và nhiễm trùng. Để tránh tiếp xúc đạm bò qua sữa mẹ, mẹ cần thực hiện chế độ ăn kiêng hoàn toàn các sản phẩm từ sữa bò, bao gồm sữa tươi, phô mai, bơ, kem, sữa chua và các thực phẩm chứa protein sữa bò ẩn.
• Cẩn trọng khi cho trẻ ăn dặm: Trong giai đoạn ăn dặm, tránh cho bé tiếp xúc với thực phẩm chứa protein bò hoặc các chế phẩm từ sữa bò như bánh, kẹo, phô mai. Bé nên bắt đầu với các thực phẩm lành mạnh, giàu dưỡng chất nhưng không chứa đạm bò để hạn chế kích ứng.
• Bổ sung lợi khuẩn (probiotics): Các lợi khuẩn giúp tăng cường hàng rào niêm mạc ruột, cải thiện tiêu hóa và có thể giảm phản ứng dị ứng ở trẻ. Có thể bổ sung probiotics thông qua sữa công thức phù hợp hoặc thực phẩm lên men an toàn.
• Theo dõi triệu chứng và tái khám định kỳ: Việc kiểm tra mức độ dị ứng và tái khám giúp điều chỉnh kịp thời chế độ dinh dưỡng, thay đổi loại sữa hay can thiệp y tế khi cần thiết.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung men vi sinh (probiotics): Một số chủng lợi khuẩn (như Lactobacillus rhamnosus GG) có thể hỗ trợ sức khỏe đường ruột và giúp trẻ nhanh đạt dung nạp hơn, nhưng đây không phải là biện pháp điều trị thay thế cho việc kiêng đạm bò.

Chế độ dinh dưỡng hỗ trợ trẻ dị ứng đạm bò

Mẹ cho con bú nên loại bỏ hoàn toàn sữa bò và các sản phẩm liên quan trong khẩu phần ăn, đồng thời bổ sung đủ vitamin D, canxi, các loại rau xanh giàu vitamin K và C để cung cấp dưỡng chất cần thiết cho bé thông qua sữa mẹ.

Trẻ không bú mẹ hoặc bú mẹ không đủ nên sử dụng sữa thủy phân toàn phần hoặc dựa trên axit amin theo chỉ dẫn bác sĩ để tránh dị ứng.

Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, nên chọn các thực phẩm thay thế giàu protein như thịt gà, cá. Các món ăn dễ tiêu, chứa nhiều vitamin và khoáng chất, như súp rau củ, cháo cà rốt, bánh cá hồi. Lưu ý: Cần thận trọng khi giới thiệu đậu nành (đậu phụ) và trứng, chỉ nên thử sau khi đã tham khảo ý kiến bác sĩ, vì đây cũng là các dị nguyên có nguy cơ dị ứng cao.

Cha mẹ nên chia nhỏ bữa ăn, cho trẻ làm quen với thức ăn mềm, dễ tiêu và tránh ép ăn để giảm áp lực tiêu hóa và tạo cảm giác thoải mái khi ăn. Cha mẹ cần đảm bảo lượng canxi và vitamin D đầy đủ từ thực phẩm thay thế hoặc bổ sung phù hợp để hỗ trợ phát triển xương và miễn dịch khỏe mạnh của trẻ sơ sinh.

Xem thêm: Chi phí xét nghiệm dị ứng đạm sữa bò

Một số câu hỏi thường gặp

Có nên sử dụng sữa tươi cho bé dị ứng đạm bò?

Cha mẹ không nên sử dụng sữa tươi cho trẻ dị ứng đạm bò. Sữa tươi, đặc biệt là sữa bò tươi nguyên kem, chứa hàm lượng protein đạm bò nguyên vẹn ở mức cao, bao gồm các protein Casein và Whey là nguyên nhân chính gây dị ứng ở trẻ.

Khi trẻ bị dị ứng đạm bò, hệ miễn dịch nhận diện các protein nguyên vẹn này là tác nhân gây hại và sản xuất kháng thể IgE tạo phản ứng dị ứng, có thể dấu hiệu nhanh như nổi mề đay, nôn trớ, tiêu chảy, táo bón, thậm chí sốc phản vệ. Do đó, việc cho trẻ dị ứng đạm bò dùng sữa tươi có thể gây phản ứng dị ứng nặng, làm tình trạng sức khỏe xấu đi và không được khuyến cáo sử dụng.

Bé dị ứng đạm bò uống sữa non được không?

Sữa non cũng không phải sữa dành cho trẻ bị dị ứng sữa bò. Sữa non chứa hàm lượng protein cao, bao gồm cả các protein có thể gây dị ứng như Casein và Whey, tương tự như trong sữa bò thông thường. Ở trẻ dị ứng đạm bò, hệ miễn dịch sẽ phản ứng với những protein này gây các triệu chứng dị ứng như nổi mề đay, nôn trớ, tiêu chảy, khó thở.

Tuy nhiên, sữa non tự nhiên của mẹ (sữa non mẹ) khác biệt về thành phần so với sữa bò non. Sữa non mẹ ít gây dị ứng hơn và chứa nhiều kháng thể IgA, các chất chống viêm và hỗ trợ tiêu hóa giúp bảo vệ đường ruột trẻ.

Xem thêm

• Dị ứng đạm sữa bò và bất dung nạp lactose
• Trẻ bị dị ứng đạm bò mẹ kiêng ăn gì?