Sốc phản vệ độ 2 là gì? Triệu chứng, cách sơ cứu và điều trị

Sốc phản vệ độ 2 là gì?

Sốc phản vệ độ 2 là gì? Đây là phản ứng dị ứng phản vệ độ 2 nghiêm trọng, xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức với các tác nhân gây dị ứng (dị nguyên). Lúc này, cơ thể sẽ giải phóng một lượng lớn hóa chất (cytokine), dẫn đến tình trạng viêm và phù mạch, co thắt mạch máu.

Đây là giai đoạn bệnh tiến triển nhanh, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trọng trong cơ thể hơn so với sốc phản vệ độ 2. Ở giai đoạn này, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng ở da, đường hô hấp, hệ tiêu hóa và tuần hoàn như nổi mề đay, phù mặt hoặc môi, khó thở, ho, đau bụng, nôn ói và hạ huyết áp nhẹ. Nếu không phát hiện và xử trí kịp thời, sốc phản vệ độ 2 có thể tiến triển nhanh lên các cấp độ nghiêm trọng hơn, đe dọa tính mạng người bệnh.

Phân biệt sốc phản vệ và dị ứng cấp độ 2

Mặc dù đều liên quan đến phản ứng của cơ thể trước các dị nguyên gây dị ứng, tuy nhiên, sốc phản vệ độ 2 và dị ứng cấp độ 2 có sự khác biệt về các triệu chứng lâm sàng và mức độ nghiêm trọng. Cụ thể:

Về bản chất:

• Sốc phản vệ: Đây là phản ứng dị ứng hệ thống, diễn tiến nhanh và xuất hiện tổn thương trên ít nhất 2 hệ cơ quan như da, hệ hô hấp, tiêu hóa và tuần hoàn. Bệnh có thể tiến triển nhanh và tiềm ẩn rủi ro tử vong nếu không can thiệp y tế kịp thời.
• Dị ứng cấp độ 2: Thường không ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn hoặc chức năng hô hấp.

Về triệu chứng:

• Sốc phản vệ: Các triệu chứng thường gặp như nổi mày đay, ban đỏ, phù nề mắt hoặc môi, khó thở, ho khan, tức ngực, đau bụng, nôn ói, rối loạn nhịp tim hoặc tụt huyết áp nhẹ.
• Dị ứng cấp độ 2: Chủ yếu là các triệu chứng ngoài da và niêm mạc như nổi mề đay thành từng mảng, ngứa, viêm mũi dị ứng hoặc nghẹt mũi nhẹ.

Xem thêm: Sốc phản vệ độ 1

Nguyên nhân gây sốc phản vệ

Những nguyên nhân dẫn đến tình trạng sốc phản vệ bao gồm:

• Ăn hoặc tiếp xúc với thực phẩm như đậu phộng, hải sản, trứng, sữa, hoặc một số loại trái cây, kích hoạt phản ứng dị ứng toàn thân.
• Dùng thuốc, ví dụ thuốc kháng sinh penicillin, thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs), hoặc thuốc gây mê. Các thuốc này nếu sử dụng quá liều có thể làm các tế bào giải phóng histamin và các chất gây phản ứng.
• Bị côn trùng đốt hoặc chích như ong, ong vò vẽ, kiến làm nọc độc kích hoạt phản ứng dị ứng.
• Tiếp xúc với các chất gây dị ứng khác như mủ cao su latex hoặc hóa chất y tế, kích hoạt phản ứng quá mẫn.
• Tác động vật lý như vận động mạnh hay thay đổi môi trường (nóng lạnh đột ngột) làm giải phóng các chất trung gian từ tế bào mast.
• Một số trường hợp không rõ nguyên nhân do cơ chế phản ứng chưa xác định được.

Triệu chứng sốc phản vệ độ 2

Các triệu chứng sốc phản vệ độ 2 thường xuất hiện trên nhiều cơ quan trong cơ thể, có xu hướng xuất hiện từ vài phút đến vài giờ tính từ thời điểm tiếp xúc với chất gây dị ứng. Những biểu hiện khi bị sốc phản vệ độ 2 gồm:

• Nổi mày đay, ban đỏ, mẩn đỏ, ngứa, phù nề ở mặt, môi và mí mắt khiến các vùng này sưng lên nhanh chóng. Tình trạng này thường xảy ra ngay khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng.
• khó thở, thở nhanh, ho khan, tiếng thở khò khè hoặc có cảm giác nghẹn, bóp cổ họng. Chủ yếu xảy ra do phù nề thanh quản, có thể gây suy hô hấp nếu không can thiệp y tế kịp thời.
• đau bụng, buồn ói và ói, tiêu chảy. Chủ yếu xảy ra ở người bị sốc phản vệ do thuốc hoặc thực phẩm.
• Tụt huyết áp nhẹ gây chóng mặt, nhịp tim đập nhanh nhưng yếu. Có thể dẫn đến sốc nếu không xử trí kịp thời.
• Cảm thấy bối rối, hồi hộp, rối loạn ý thức, nặng hơn là ngất hoặc hôn mê. Chủ yếu xảy ra do thiếu oxy vì rối loạn hô hấp hoặc giảm tuần hoàn máu.

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Sốc phản vệ độ 2 có nguy hiểm không? Các rủi ro biến chứng

Sốc phản vệ độ 2 là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể và có khả năng tiến triển nhanh nếu không can thiệp kịp thời. Những rủi ro biến chứng mà người bệnh có thể gặp phải bao gồm:

• Nguy cơ tiến triển nhanh sang sốc phản vệ độ 3 hoặc 4, tiềm ẩn rủi ro suy hô hấp cấp tính, co thắt phế quản, giãn mạch máu, suy tuần hoàn và rối loạn nhịp tim. Trường hợp nặng có thể đe dọa tính mạng.
• Phù nề thanh quản và co thắt phế quản khiến đường thở bị thu hẹp đường thở, dẫn đến khó thở và nguy cơ suy hô hấp.
• Huyết áp giảm gây choáng, mạch đập nhanh nhưng yếu. Trường hợp nặng có thể gây ngất xỉu, hôn mê.
• Có thể gây viêm cơ tim dị ứng, viêm cầu thận hoặc suy đa cơ quan do thiếu oxy và phản ứng viêm toàn thân.
• Xuất hiện các biến chứng muộn như nổi mề đay, phù mạch hoặc hen phế quản.

Xem thêm: Sốc phản vệ độ 3

Nhóm đối tượng nguy cơ cao

Mặc dù sốc phản vệ có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do có nhiều yếu tố làm tăng khả năng phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Cụ thể:

• Người có cơ địa mẫn cảm hoặc có tiền sử bị dị ứng với thực phẩm, thuốc, côn trùng hoặc các nguyên nhân gây dị ứng khác.
• Người có tiền sử sốc phản vệ trước đó.
• Người sử dụng một số loại thuốc như kháng sinh nhóm penicillin, thuốc cản quang trong chụp chiếu, thuốc mê, thuốcgiảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs), v.v.
• Người có bệnh dị ứng hoặc hen phế quản.
• Người thường xuyên tiếp xúc với các loại côn trùng có nọc độc nguy hiểm như ong vò vẽ, ong mật, v.v.
• Người cao tuổi và trẻ nhỏ vì hệ thống miễn dịch yếu hơn bình thường.

Cách xử trí ban đầu khi bị sốc phản vệ cấp độ 2 là gì?

Sốc phản vệ cấp độ 2 là tình trạng phản ứng dị ứng nghiêm trọng cần được chăm sóc y tế ngay lập tức để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm và bảo vệ tính mạng người bệnh. Việc cấp cứu nhanh và đúng cách giúp giảm thiểu triệu chứng và nguy cơ tiến triển nặng. Cách xử trí ban đầu khi bị sốc phản vệ cấp độ 2 gồm:

• Ngừng tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng ngay lập tức như thuốc, thực phẩm, côn trùng để hạn chế tình trạng trở nên nặng hơn.
• Đặt người bệnh nằm ngửa, nâng cao chân khoảng 30 độ để máu dễ về tim hơn. Hạn chế lay hoặc xê dịch người bệnh.
• Nới lỏng quần áo để giúp người bệnh dễ thở, hạn chế khó chịu.
• Tiêm adrenaline ngay lập tức để xử trí sốc phản vệ. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ chỉ định để nhân viên y tế hoặc người có kinh nghiệm thực hiện. Tiêm đường tiêm bắp, mặt ngoài đùi.
• Chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để tiếp tục theo dõi và điều trị.

Xem thêm: Sốc phản vệ độ 4

Khi nào cần thăm khám y tế?

Mọi người cần chủ động thăm khám y tế ngay nếu:

• Xuất hiện tình trạng khó thở, thở khò khè, có cảm giác nghẹn hoặc co thắt cổ họng, giọng nói thay đổi hoặc bị khàn tiếng.
• Sưng, phù nề ở vùng môi, lưỡi, cổ họng, đi kèm cảm giác nôn và buồn nôn dữ dội, đau quặn bụng.
• Cảm giác chóng mặt, choáng, tim đập nhanh hoặc không đều, có dấu hiệu loạng choạng, muốn ngất xỉu.
• Nổi ban đỏ, mẩn đỏ, sưng toàn thân, ngứa dữ dội hoặc sốt cao.
• Người có tiền sử sốc phản vệ hoặc phản ứng dị ứng nghiêm trọng trước đó.
• Người bị dị ứng tái phát liên tục, nổi mề đay kéo dài hoặc tình trạng dị ứng trở nên nặng hơn.

Hướng điều trị cho người bị sốc phản vệ độ 2

Các biện pháp điều trị cho người bị sốc phản vệ độ 2 gồm:

• Tiêm adrenaline bắp. Đây là thuốc điều trị quan trọng nhất, cần tiêm càng sớm càng tốt. Nếu triệu chứng chưa giảm sau khi tiêm thì có thể tiêm lặp lại sau đó khoảng 5 đến 15 phút.
• Cho bệnh nhân dùng mặt nạ oxy với lưu lượng 6 – 8 lít/ phút để cải thiện hô hấp, tăng lưu lượng oxy máu.
• Truyền dịch để tăng thể tích máu, hỗ trợ ổn định huyết áp.
• Sử dụng các loại thuốc hỗ trợ như corticostedroid hoặc thuốc kháng histamin để giảm viêm và ngăn ngừa triệu chứng dị ứng tái phát.
• Theo dõi chỉ số sinh tồn liên tục như huyết áp, mạch, nhịp thở, trạng thái ý thức và các dấu hiệu khác để kịp thời phát hiện và xử trí các biến chứng, giảm thiểu tối đa nguy cơ tử vong.

Biện pháp phòng ngừa sốc phản vệ độ 2

Phòng ngừa sốc phản vệ độ 2 là việc rất quan trọng để tránh tình trạng dị ứng nghiêm trọng, nguy hiểm đến tính mạng. Mọi người nên:

• Mang theo giấy hoặc vòng cảnh báo dị ứng để người khác biết về tiền sử dị ứng của bạn trong trường hợp khẩn cấp.
• Luôn mang theo bút tiêm adrenaline tự động (EpiPen) và biết cách sử dụng đúng kỹ thuật khi có dấu hiệu phản vệ xuất hiện.
• Thông báo rõ ràng tiền sử dị ứng với nhân viên y tế và bác sĩ khi khám chữa bệnh hoặc khi được kê đơn thuốc mới.
• Tránh tiếp xúc với các chất hoặc thực phẩm đã biết gây dị ứng của bản thân. Kiểm tra kỹ thành phần thức ăn và thuốc trước khi dùng.
• Giữ vệ sinh môi trường sống sạch sẽ. Hạn chế vật nuôi nếu bạn có dị ứng với lông hoặc phấn hoa.
• Hạn chế đi đến nơi có nhiều côn trùng, bụi rậm. Nếu đi đến các khu vực này cần mặc trang phục áo dài tay, quần dài để tránh côn trùng đốt hoặc bị dính phấn hoa.
• Tham gia khám và tư vấn định kỳ tại chuyên khoa dị ứng để được theo dõi, làm xét nghiệm tìm nguyên nhân và lên kế hoạch phòng bệnh.
• Đến cơ sở y tế nhanh chóng khi có các biểu hiện dị ứng nặng hoặc sốc phản vệ để được xử trí kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Xem thêm: Biến chứng sau sốc phản vệ