Ngứa toàn thân càng gãi càng ngứa phải làm sao?

Hiện tượng ngứa toàn thân càng gãi càng ngứa

Khi da bị kích thích, các đầu dây thần kinh cảm giác phát tín hiệu ngứa. Hành động gãi tạo ra một kích thích lên các sợi thần kinh này khiến não bộ giải phóng histamin cùng các chất trung gian gây viêm khác, tăng cường cảm giác ngứa. Ngoài ra, gãi làm tổn thương lớp bảo vệ da, khiến da dễ bị vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm thứ phát, làm tình trạng ngứa càng nặng hơn. Vòng phản hồi này kích hoạt liên tục, khiến ngứa không giảm mà còn tăng lên.

Hiện tượng này không chỉ gây khó chịu, mất ngủ mà về lâu dài còn có thể dẫn đến tình trạng tổn thương mạn tính cho da như dày da, sạm da, mất thẩm mỹ và thậm chí để lại sẹo.

Nguyên nhân da bị ngứa càng gãi càng ngứa

Nguyên nhân chính gây ra hiện tượng ngứa càng gãi càng ngứa bao gồm:

• Thay đổi thời tiết, môi trường: Da bị khô do thời tiết hanh khô hoặc lạnh, gây mất nước và kích ứng là nguyên nhân dẫn đến ngứa. Bụi bẩn, hóa chất, nấm mốc hoặc các tác động vật lý khác như chất liệu trang phục squần áo cũng kích thích da ngứa hơn khi gãi.
• Dị ứng thức ăn và dị nguyên khác: Các dị ứng với hải sản, đậu phộng, thịt bò hoặc các dị nguyên môi trường có thể kích hoạt phản ứng viêm và giải phóng histamine gây ngứa.
• Bệnh lý da liễu mạn tính: Viêm da cơ địa, mề đay, ghẻ, nấm da và vảy nến là những bệnh da phổ biến làm ngứa dai dẳng. Nguyên nhân từ bệnh da liễu làm tăng phản ứng viêm và ngứa nhiều hơn khi gãi do phá vỡ hàng rào bảo vệ da, tạo điều kiện cho vi khuẩn như Staphylococcus aureus phát triển và kích thích ngứa qua tác động lên các đầu dây thần kinh da.
• Bệnh lý nội khoa kèm theo: Một số bệnh lý nghiêm trọng như rối loạn chức năng gan, thận mãn tính, bệnh tuyến giáp, các bệnh máu cũng có thể gây ngứa toàn thân kéo dài và tăng khi gãi do tổn thương da hoặc rối loạn thần kinh trung ương.
• Sốt phát ban và thay đổi nội tiết tố: Mang thai, sốt phát ban, thay đổi hormone cũng có thể làm da nhạy cảm, gây ngứa và tăng cảm giác ngứa.

Xem thêm: Ngứa bàn chân

Các biện pháp giảm càng gãi càng ngứa

Việc lập tức gãi ngay khi bị ngứa là một vòng tuần hoàn khó kiểm soát, thậm chí chu kỳ gãi ngứa còn có thể tăng dần theo thời gian do tổn thương da và phản ứng viêm tăng lên. Đó là lý do bạn cần kiểm soát hành động này để giảm triệu chứng ngứa dai dẳng.

• Giảm ngứa tức thời tại nhà: Bạn có thể thử một số cách giảm ngứa nhanh chóng, ví dụ dùng khăn lạnh hoặc chườm đá lên vùng da ngứa. Bạn cũng có thể sử dụng kem dưỡng ẩm không có tác nhân gây dị ứng hay kích ứng để phục hồi lớp màng bảo vệ da, tránh mất nước. Ngoài ra, bạn nên xoa nhẹ vùng da để giảm ngứa.
• Thay đổi thói quen sinh hoạt: Bạn nên tắm nước ấm vừa phải, tránh nước nóng lâu vì dễ làm da khô và tăng cảm giác ngứa. Bạn nên dùng các loại xà phòng dịu nhẹ, không có hương liệu và chứa thành phần tự nhiên như lá chè xanh hoặc khổ qua. Bạn cũng nên chuyển qua mặc quần áo rộng chất liệu mềm mại và uống đủ nước mỗi ngày.
• Sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ: Khi các biện pháp chăm sóc tại nhà không đủ, cần dùng thuốc theo hướng dẫn chuyên khoa phụ khoa hoặc da liễu như thuốc bôi, thuốc kháng histamine,…
• Quang trị liệu: Sử dụng tia UV đặc biệt để điều trị các trường hợp ngứa dai dẳng, không đáp ứng với thuốc uống hay bôi.
• Dùng băng ướt: Bôi thuốc và che phủ bằng bông ướt để tăng hấp thu thuốc và làm dịu da.
• Kiểm soát stress và nghỉ ngơi hợp lý: Bởi stress có thể làm tình trạng ngứa tăng nặng.

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Khi nào cần đến bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ hoặc chuyên gia da liễu ngay khi có một hoặc nhiều dấu hiệu sau:

• Càng gãi càng ngứa kéo dài trên 2 tuần: Ngứa không giảm dù đã chăm sóc, tự điều trị tại nhà hoặc còn ngày càng nặng hơn. Điều này có thể báo hiệu các bệnh lý da liễu hoặc nguyên nhân nội khoa nghiêm trọng.
• Càng gãi càng ngứa dữ dội, ảnh hưởng giấc ngủ: Ngứa làm suy giảm chất lượng cuộc sống, mất ngủ kéo dài, gây căng thẳng, mệt mỏi.
• Biểu hiện viêm, nhiễm trùng tại da: Vùng da ngứa có dấu hiệu sưng, nổi mề đay, mẩn ngứa đỏ, nóng, chảy mủ hoặc đóng vảy, có thể do nhiễm khuẩn thứ phát khi gãi.
• Ngứa lan rộng kèm các dấu hiệu toàn thân: Sốt, mệt mỏi, sụt cân, vàng da hoặc các triệu chứng khác báo hiệu bệnh gan, thận, tuyến giáp hoặc các bệnh hệ thống nghiêm trọng. Ngứa toàn thân có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nội khoa cần được đánh giá kỹ.
• Không đáp ứng với các biện pháp chăm sóc và thuốc không kê đơn: Nếu ngứa không đỡ hoặc tái phát liên tục dù đã áp dụng các biện pháp giảm ngứa tại nhà như dưỡng ẩm, thuốc bôi hay thuốc uống thông thường.
• Các trường hợp đặc biệt: Người mang thai, trẻ nhỏ hoặc người có tiền sử dị ứng nặng, các triệu chứng ngứa dữ dội cần được bác sĩ thăm khám để đảm bảo an toàn.

Xem thêm: Cách trị ngứa toàn thân tại nhà

Các biện pháp phòng ngừa ngứa

Để phòng tránh ngứa da, bạn nên bắt đầu bằng việc duy trì thói quen chăm sóc da khoa học.

• Duy trì độ ẩm cho da: Luôn sử dụng kem dưỡng ẩm dịu nhẹ, không chứa hương liệu, phù hợp với loại da để giúp phục hồi và duy trì hàng rào bảo vệ da, tránh tình trạng da khô. Dưỡng ẩm thường xuyên giúp làm giảm kích ứng và ngứa da.
• Hạn chế gãi mạnh, giữ móng tay ngắn: Bạn nên xoa nhẹ nhàng hoặc chườm mát vùng da ngứa bằng khăn lạnh hoặc túi đá trong 10-15 phút để làm dịu cảm giác ngứa và ngăn ngừa tổn thương da thứ phát.
• Giữ vệ sinh thân thể sạch sẽ: Tắm rửa bằng nước ấm vừa phải dùng xà phòng nhẹ dịu, tránh nước nóng và các sản phẩm có chất tẩy rửa mạnh làm da khô và kích ứng. Giữ vệ sinh da sạch sẽ giúp ngăn ngừa nhiễm khuẩn và dị nguyên gây viêm, đặc biệt khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng.
• Xác định và tránh các tác nhân gây dị ứng: Các yếu tố như bụi bẩn, phấn hoa, lông động vật, mỹ phẩm chứa hương liệu hoặc hóa chất có thể làm tăng nguy cơ và mức độ ngứa. Việc nhận diện và loại bỏ các dị nguyên này trong khu vực sống và sinh hoạt sẽ giúp ngăn chặn ngứa tái phát.
• Chế độ ăn uống hợp lý, lành mạnh: Chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất, tránh các thực phẩm dễ gây dị ứng như hải sản, đậu phộng hoặc thức ăn chế biến sẵn giúp tăng cường sức khỏe tổng quát, cải thiện chức năng miễn dịch và hạn chế viêm.
• Quản lý căng thẳng và luyện tập thể dục đều đặn: Stress là yếu tố làm tăng cảm giác ngứa và các bệnh da liễu khác. Áp dụng các kỹ thuật thư giãn, yoga, thiền và duy trì vận động thể chất đều đặn sẽ cải thiện sức khỏe tinh thần và giảm tình trạng ngứa mạn tính.

Xem thêm

• Ngứa toàn thân vào ban đêm
• Ngứa lòng bàn tay