Ngứa mũi: Nguyên nhân, vị trí xuất hiện, các mẹo trị ngứa hiệu quả

Ngứa mũi là bệnh gì?

Ngứa mũi không phải là một bệnh riêng biệt. Đây là triệu chứng xuất hiện trong nhiều bệnh lý liên quan đến đường hô hấp, đặc biệt là viêm mũi dị ứng và các vấn đề viêm nhiễm khác ở mũi.

Tình trạng này xảy ra khi lớp niêm mạc lót trong mũi bị kích thích do dị ứng, cảm lạnh do virus, viêm xoang, polyp mũi. Các nguyên nhân này khiến mũi bị ngứa, đi kèm các vấn đề khác như hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi, v.v.

Các nguyên nhân gây ngứa mũi phổ biến

Các nguyên nhân gây ngứa mũi rất đa dạng, thường liên quan đến các phản ứng viêm hoặc kích thích niêm mạc mũi do nhiều yếu tố khác nhau.

Viêm mũi dị ứng

Đây là tình trạng xảy ra khi cơ thể phản ứng quá mức với các chất gây dị ứng trong không khí như phấn hoa, mạt bụi, lông thú và nấm mốc cũng như dị ứng thực phẩm. Lúc này, hệ miễn dịch nhầm những chất vô hại đó là mối đe dọa và giải phóng histamin cùng các chất gây viêm khác, dẫn đến các triệu chứng ngứa mũi, hắt hơi, chảy nước mũi và nghẹt mũi. Tình trạng này có thể xuất hiện theo mùa hoặc kéo dài quanh năm tùy thuộc vào nguyên nhân bị dị ứng và môi trường sống.

Ngứa mũi do cảm lạnh, viêm xoang

Những tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp trên như cảm lạnh do virus hoặc viêm xoang do vi khuẩn có thể khiến niêm mạc mũi sưng, viêm, kích thích các đầu dây thần kinh. Điều này dẫn đến cảm giác ngứa mũi, kèm theo nghẹt mũi, chảy mủ hoặc hắt hơi. Viêm xoang mãn tính có thể khiến triệu chứng này kéo dài và gây khó chịu nhiều hơn.

Ngứa mũi do khô mũi và các yếu tố từ bên ngoài

Niêm mạc mũi bị khô do thời tiết lạnh, không khí khô hoặc sử dụng quá nhiều thuốc xịt mũi cũng có thể gây cảm giác ngứa. Bên cạnh đó, các chất kích thích như khói thuốc, bụi bẩn, hóa chất, mùi nước hoa mạnh hoặc các chất ô nhiễm trong môi trường có thể làm tổn thương niêm mạc mũi, dẫn đến ngứa và khó chịu. Tình trạng này gọi là viêm mũi không dị ứng vì không liên quan đến phản ứng miễn dịch.

Các nguyên nhân khác

Ngoài những nguyên nhân trên, ngứa mũi còn có thể do polyp mũi – các khối mô mềm phát triển trong mũi làm thay đổi môi trường niêm mạc và gây kích thích. Ngoài ra, việc thay đổi hormon trong cơ thể khi mang thai, hoặc rối loạn nội tiết cũng có thể gây ngứa mũi.

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Phân biệt các loại ngứa mũi thường gặp và triệu chứng cụ thể

Ngứa mũi có thể xảy ra ở nhiều vị trí khác nhau trên mũi và biểu hiện ở các thời điểm cụ thể, mỗi loại có những triệu chứng riêng biệt.

Ngứa đầu mũi

Ngứa đầu mũi thường xảy ra bên trong khoang mũi, nơi có lớp niêm mạc mỏng manh và nhiều dây thần kinh cảm giác. Tình trạng này thường liên quan đến viêm mũi dị ứng hoặc kích ứng do tiếp xúc với các dị nguyên như phấn hoa, bụi hay khói bụi. Triệu chứng có thể bùng phát đột ngột, đặc biệt vào đầu mùa lạnh hoặc nóng, gây khó chịu nhất vào sáng sớm và giảm dần về chiều tối.

• Có cảm giác ngứa và cay bên trong khoang mũi, tập trung nhiều ở vùng đầu mũi.
• Hắt hơi liên tục và chảy nước mũi trong suốt.

Ngứa mũi ngoài da và cánh mũi

Ngứa mũi ngoài da thường xảy ra ở vùng da bên ngoài mũi, bao gồm cả cánh mũi và vùng da quanh mũi. Tình trạng này thường do viêm da tiếp xúc, dị ứng với mỹ phẩm, hóa chất hoặc tác động của môi trường như khói, bụi và thay đổi nhiệt độ. Triệu chứng ngứa ngoài da thường phát triển từ từ và dai dẳng nếu không can thiệp y tế.

• Có cảm giác ngứa ở vùng da quanh cánh mũi và mặt ngoài mũi.
• Đi kèm cảm giác da khô, căng, có thể bong tróc hoặc mẩn đỏ.

Ngứa mũi theo giờ

Ngứa mũi theo giờ là triệu chứng xảy ra hoặc tăng lên rõ ràng vào những thời điểm nhất định trong ngày, thường là buổi sáng khi thức dậy hoặc buổi tối trước khi ngủ. Hiện tượng này có thể phản ánh sự thay đổi của môi trường hoặc yếu tố sinh học trong cơ thể như nhịp sinh học và tiết hormon.

Các mẹo trị hết ngứa mũi đơn giản, hiệu quả tại nhà

Các mẹo trị hết ngứa mũi tại nhà là những phương pháp đơn giản, dễ thực hiện giúp giảm nhanh các triệu chứng khó chịu mà không cần dùng thuốc. Những cách này không chỉ giúp làm sạch và làm dịu niêm mạc mũi mà còn hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng, từ đó giảm thiểu cảm giác ngứa hiệu quả.

• Rửa sạch mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý nhiều lần trong ngày để loại bỏ bụi bẩn, dị nguyên và làm dịu niêm mạc bị viêm hoặc kích thích.
• Thường xuyên xông hơi nước nóng, có thể nhỏ thêm vài giọt tinh dầu bạc hà hoặc bạch đàn để giữ ẩm cho niêm mạc mũi và giảm viêm. Mỗi lần xông khoảng 10-15 phút.
• Uống mật ong nguyên chất hàng ngày giúp tăng đề kháng và giảm nhẹ các phản ứng dị ứng gây ngứa mũi, nhất là vào mùa có nhiều phấn hoa.
• Bổ sung thực phẩm có tác dụng chống viêm như nghệ vàng (curcumin) vào chế độ ăn uống, ví dụ bằng cách uống sữa nghệ hàng ngày để giúp giảm viêm niêm mạc mũi.
• Giữ không gian sống sạch sẽ, thường xuyên vệ sinh chăn ga, giường chiếu và hạn chế tiếp xúc với bụi bẩn, lông thú nuôi để giảm dị nguyên gây kích ứng.
• Dùng máy lọc không khí cũng có thể giúp giảm lượng bụi và các tác nhân gây dị ứng trong nhà.
• Tránh sử dụng quá nhiều thuốc xịt mũi hoặc các sản phẩm gây kích ứng để bảo vệ niêm mạc mũi, hạn chế ngứa mũi kéo dài và các tổn thương không mong muốn.

Khi nào cần thăm khám y tế?

Mọi người cần chủ động thăm khám y tế nếu:

• Triệu chứng ngứa mũi kéo dài không có dấu hiệu cải thiện.
• Đi kèm cảm giác sốt cao, đau mặt nghiêm trọng.
• Nước mũi có màu xanh, vàng hoặc có mủ và có mùi hôi.
• Chảy máu mũi không rõ nguyên nhân hoặc chảy máu mũi sau chấn thương đầu mặt.
• Ngứa mũi đi kèm cảm giác khó thở, nghẹt mũi quá mức.
• Trẻ nhỏ dưới 2 tháng tuổi bị ngứa mũi đi kèm sổ mũi, sốt, khó thở.
• Xuất hiện các triệu chứng bất thường như đau nửa đầu, chóng mặt, lú lẫn, nôn mửa.

Biện pháp phòng ngừa ngứa mũi

Để chủ động phòng ngừa ngứa mũi, mọi người nên:

• Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, đảm bảo không gian sống thoáng mát và hạn chế bụi bẩn, ẩm mốc.
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài.
• Tránh tiếp xúc với các chất dễ gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật, khói thuốc lá và các hóa chất gây kích thích niêm mạc mũi.
• Thường xuyên thay ga giường, vỏ gối, rèm cửa và các vật dụng dễ giữ bụi bẩn.
• Duy trì độ ẩm không khí trong nhà bằng máy tạo độ ẩm, đặc biệt vào mùa hanh khô hoặc khi dùng điều hòa.
• Uống đủ nước mỗi ngày giúp niêm mạc mũi không bị khô.
• Tăng cường bổ sung vitamin và khoáng chất qua chế độ ăn uống cân đối, đặc biệt là các thực phẩm giàu vitamin C và các chất chống viêm như omega-3.
• Tránh sử dụng thuốc xịt mũi hoặc các sản phẩm có thể gây tổn thương niêm mạc nếu không có chỉ định của bác sĩ.
• Tập luyện thể dục đều đặn, vừa sức để tăng cường sức khỏe và khả năng chống chịu với các tác nhân gây bệnh.

Câu hỏi thường gặp

1. Ngứa mũi là dấu hiệu gì?

Ngứa mũi có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý như viêm mũi dị ứng, viêm xoang, hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên. Ngoài ra, ngứa mũi cũng có thể xuất hiện trong các trường hợp polyp mũi hoặc đau nửa đầu kèm theo triệu chứng ngứa rát.

2. Thường xuyên bị ngứa mũi có sao không?

Ngứa mũi kéo dài hoặc tái diễn nhiều lần có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, gây khó chịu, mất ngủ, và ảnh hưởng đến khả năng tập trung. Đây cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng viêm mũi dị ứng hoặc viêm xoang mãn tính chưa được điều trị hiệu quả. Nếu không xử trí đúng, bệnh có thể tiến triển, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hoặc các biến chứng khác.

3. Tự nhiên ngứa mũi có sao không?

Ngứa mũi xuất hiện đột ngột mà không rõ nguyên nhân thường liên quan đến tiếp xúc với các dị nguyên mới hoặc thay đổi môi trường. Nếu triệu chứng nhẹ và không kèm theo các biểu hiện nghiêm trọng khác, bạn có thể theo dõi và áp dụng các biện pháp hỗ trợ tại nhà. Tuy nhiên, nếu ngứa mũi xuất hiện đột ngột kèm sốt, đau đầu, nghẹt mũi kéo dài, hoặc mất khứu giác, bạn nên đi khám để loại trừ các bệnh lý nguy hiểm và được điều trị kịp thời.