Mề đay mạn tính là gì? Mề đay mạn tính có nguy hiểm không?

Mề đay mạn tính là các mảng sẩn phù ngứa xuất hiện ít nhất 6 tuần và có thể kéo lên đến hàng tháng hoặc năm. Việc kéo dài khiến người bệnh cảm thấy khó chịu và ảnh hưởng đến cuộc sống thường ngày. Trong một số trường hợp, những nốt mề đay này còn dẫn đến các biểu hiện nghiêm trọng hơn. DIAG sẽ giải đáp mề đay mạn tính chữa được không trong bài viết dưới đây!

Mề đay mạn tính là gì?

Mề đay mạn tính là một tình trạng da liễu đặc trưng bởi sự xuất hiện các mảng sẩn, ngứa, phù kéo dài ít nhất 6 tuần, có thể kéo dài hàng tháng hoặc năm, gây khó chịu và ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống của người bệnh. Các triệu chứng lâm sàng bao gồm các mảng da đỏ, phù nề, ngứa dữ dội và đôi khi kèm theo phù mạch.

Mề đay mạn tính thường được chia thành hai loại chính: mề đay vô căn mạn tính (không rõ nguyên nhân) và mề đay kích thích bởi tác nhân vật lý (như áp lực, lạnh). Theo Hiệp hội Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng Mỹ (AAAAI), bệnh ảnh hưởng khoảng 0.5-1% dân số toàn cầu.

Một đặc điểm nổi bật của mề đay mạn tính là bản chất trung gian bởi tế bào mast, tế bào này giải phóng histamin và các chất trung gian khác gây viêm da và phù nề. Đa số các trường hợp không xác định rõ nguyên nhân gây bệnh, tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng mề đay mạn tính có thể liên quan đến các rối loạn miễn dịch, căng thẳng, hoặc các yếu tố kích thích khác như thuốc NSAIDs hoặc nhiễm trùng.

Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến mặt da mà còn gây các hậu quả sâu rộng về tâm lý như rối loạn giấc ngủ, trầm cảm, và suy giảm chất lượng cuộc sống. Nhiều bệnh nhân phải đối mặt với việc giảm năng suất lao động và các khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.

Nguyên nhân gây mề đay mạn tính

Nguyên nhân gây mề đay mạn tính rất đa dạng và phức tạp, thường liên quan đến cơ chế miễn dịch, dị ứng và các yếu tố kích thích môi trường.

• Cơ chế miễn dịch: Khoảng 30-50% bệnh nhân có các tự kháng thể chống lại alpha-chất dưới đơn vị của thụ thể IgE trên tế bào mast hoặc chính IgE, dẫn đến kích hoạt tế bào mast giải phóng histamin và các trung gian gây viêm gây nên hiện tượng nổi mề đay kéo dài.
• Bệnh lý tự miễn: Bệnh thường liên quan với các bệnh lý tự miễn khác như bệnh tuyến giáp Hashimoto, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống. Sự tồn tại tự kháng thể này làm cho tế bào mast dễ bị kích hoạt hơn, giảm ngưỡng giải phóng histamin.
• Nhiễm trùng: Nhiễm khuẩn như Helicobacter pylori, liên cầu khuẩn, tụ cầu cũng được ghi nhận có liên quan đến mề đay mạn tính. Một số virus như viêm gan, norovirus, hoặc ký sinh trùng cũng có thể góp phần kích thích phản ứng miễn dịch và gây bệnh. Tuy nhiên, mối liên quan thường phức tạp và không phải trường hợp nào cũng khẳng định được nguyên nhân.
• Các yếu tố kích thích vật lý và môi trường: Mề đay mạn tính cũng bị kích hoạt bởi các tác nhân vật lý như nhiệt độ thay đổi (nóng hoặc lạnh), áp lực cơ học, ánh sáng mặt trời, ma sát da. Các dạng mề đay này được gọi là mề đay cảm ứng.
• Các yếu tố khác: Căng thẳng tâm lý và stress cũng được xem là yếu tố thúc đẩy tiến triển và làm nặng thêm bệnh mề đay mạn tính. Các thuốc như NSAIDs và một số thức ăn hiếm khi là nguyên nhân chính gây mề đay mạn tính.
• Trường hợp mề đay vô căn: Một tỷ lệ lớn (50-70%) trường hợp mề đay mạn tính không xác định được nguyên nhân rõ ràng, gọi là mề đay vô căn mạn tính. Do đó, bước quan trọng là xác định và loại trừ các nguyên nhân có thể giúp cải thiện triệu chứng.

Xem thêm: Dị ứng nổi mề đay

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Triệu chứng mề đay mạn tính

Biểu hiện chính của bệnh là các mảng sẩn hoặc phù có màu hồng hoặc đỏ, đi kèm cảm giác ngứa dữ dội.

• Sẩn phù: Các mảng sẩn và phù có thể xuất hiện tại bất kỳ vùng da nào trên cơ thể, thường có giới hạn rõ, kích thước biến thiên từ vài milimet đến vài centimet. Bề mặt sẩn mềm, có quầng đỏ xung quanh và vùng trung tâm màu hồng nhạt.
• Ngứa dữ dội: Người bệnh thường cảm thấy ngứa rất nhiều, càng gãi càng nổi thêm sẩn và phù, gây khó chịu kéo dài. Tình trạng ngứa ảnh hưởng lớn đến giấc ngủ, khiến bệnh nhân mất ngủ hoặc ngủ không ngon.
• Tái phát và kéo dài: Các đợt phát bệnh có thể xuất hiện hàng ngày hoặc tái phát theo từng đợt trong nhiều tháng hoặc năm, khiến bệnh khó kiểm soát.
• Phù mạch: Khoảng 10-40% người bệnh mề đay mạn tính có thể kèm phù mạch ở vùng mặt (mí mắt, môi), các bộ phận mềm như bộ phận sinh dục, thậm chí gây phù thanh quản dẫn đến khó thở, có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.
• Sốc phản vệ: Trong các trường hợp nặng, mề đay mạn tính có thể liên quan đến sốc phản vệ với các biểu hiện như khó thở, hạ huyết áp, chóng mặt.

Mề đay mạn tính không chỉ gây khó chịu trên da mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý và sinh hoạt hàng ngày. Người bệnh thường xuyên bị mất ngủ, lo lắng và giảm năng suất làm việc do ngứa ngáy liên tục.

Xem thêm: Thuốc dị ứng mề đay

Mề đay mạn tính có nguy hiểm không?

Mề đay mạn tính không đe dọa tính mạng trong đa số trường hợp. Hầu hết người bệnh chỉ ngứa ngáy dai dẳng, khó chịu, ảnh hưởng giấc ngủ và sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu ngứa da và gãi liên tục trong thời gian dài có thể dẫn đến tổn thương vùng da, chàm hóa, thâm nhiễm và tăng sắc tố da, làm giảm thẩm mỹ và khiến bệnh kéo dài lâu hơn.

Một số biến chứng nghiêm trọng nếu như mề đay mạn tính không được chữa trị kịp thời:

• Phù mạch đường hô hấp: Mề đay kèm phù mạch ở vùng mặt, môi, mí mắt, đặc biệt là thanh quản có thể gây tắc nghẽn đường thở, nguy cơ sốc phản vệ rất cao, đe dọa tính mạng nếu không cấp cứu kịp thời.
• Sốc phản vệ: Trong một số trường hợp, phản ứng dị ứng nghiêm trọng kèm mề đay có thể gây sốc phản vệ với các biểu hiện như khó thở, tụt huyết áp, cần xử trí khẩn cấp ngay.

Mề đay mạn tính có chữa được không?

Mặc dù không phải trường hợp nào cũng có thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có đến khoảng 50% bệnh nhân mề đay mạn tính hết triệu chứng sau khoảng 1 năm, 65% bệnh nhân khỏi sau 3 năm và đến 85% trường hợp khỏi bệnh sau 5 năm điều trị đúng phương pháp theo báo cáo tại Việt Nam.

Đối với việc điều trị mề đay mạn tính, bác sĩ có thể sử dụng các loại thuốc dưới đây trong phác đồ điều trị:

• Thuốc kháng histamin H1 là nền tảng điều trị giúp giảm ngứa và mẩn phù, thường được sử dụng với liều chuẩn hoặc liều tăng gấp 2-4 lần nếu cần.
• Thuốc ức chế miễn dịch như cyclosporine, methotrexate được sử dụng trong các trường hợp mề đay nặng, kháng với thuốc kháng histamin.
• Thuốc sinh học như omalizumab (chống IgE) đã được FDA phê duyệt và cho hiệu quả trên 80% bệnh nhân không đáp ứng với các thuốc trước đó.

Xem thêm: Trẻ bị dị ứng nổi mề đay

Phương pháp hỗ trợ giảm triệu chứng tại nhà

Mề đay mạn tính không chỉ cần điều trị y tế mà còn cần các biện pháp chăm sóc tại nhà để giảm ngứa, phòng ngừa bùng phát và cải thiện chất lượng cuộc sống. Bên cạnh sử dụng thuốc, bạn cũng cần kết hợp chăm sóc da, tránh các tác nhân kích thích như stress, nhiệt độ, thuốc NSAID cũng rất quan trọng.

• Tránh các tác nhân kích thích: Hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mạnh, nhiệt độ đột ngột hoặc thay đổi môi trường quá nóng hoặc lạnh. Tránh tiếp xúc với nước, các dị nguyên, hóa chất, chất tẩy rửa có thể kích thích phản ứng dị ứng.
• Chăm sóc da hợp lý: Mặc quần áo rộng, chất liệu cotton thoáng mát, tránh mặc đồ bó sát hoặc chất liệu thô ráp gây kích ứng da. Bạn cũng cần giữ vệ sinh da sạch sẽ, tắm nước ấm vừa phải, tránh gãi hoặc chà xát mạnh vùng có mẩn ngứa để tránh tổn thương và lan rộng.
• Chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi: Duy trì chế độ ăn lành mạnh, giàu rau củ quả tươi, hạn chế đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, thực phẩm dễ gây dị ứng. Ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi hợp lý để tăng cường hệ miễn dịch.
• Giảm căng thẳng tâm lý: Căng thẳng là yếu tố kích thích mề đay mạn tính bùng phát hoặc nặng hơn. Bạn nên tránh cảm xúc mạnh với bất kỳ điều gì và có thể thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, hít thở sâu giúp kiểm soát stress hiệu quả.
• Tập luyện thể dục nhẹ nhàng: Các bài tập aerobic nhẹ nhàng, đi bộ hay bơi lội giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và nâng cao sức đề kháng.
• Biện pháp hỗ trợ khác: Đắp khăn lạnh hoặc chườm mát giúp giảm ngứa, phù nề tạm thời. Bạn cũng nên tránh gãi vì gãi sẽ làm tổn thương da, khiến mề đay lan rộng.

Tất cả những biện pháp này không thay thế thuốc điều trị nhưng đóng vai trò quan trọng hỗ trợ kiểm soát mề đay mạn tính, giảm tái phát và cải thiện chất lượng cuộc sống người bệnh.

Xem thêm

• Cách trị dị ứng nổi mề đay
• Dị ứng nổi mề đay kiêng gì?