Dị ứng thịt gà: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Dị ứng thịt gà là gì?

Dị ứng thịt gà là một dạng dị ứng thực phẩm hiếm gặp, xảy ra khi cơ thể nhận diện nhầm protein trong thịt gà là “có hại” và kích hoạt đáp ứng miễn dịch. Người bệnh có thể gặp triệu chứng trên da, đường tiêu hóa hoặc hô hấp sau khi ăn hoặc tiếp xúc với thịt gà sống.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Thịt gà có gây dị ứng do cơ thể coi một số protein trong thịt gà là “kẻ lạ” và tạo kháng thể immunoglobulin E chống lại chúng. Ở lần phơi nhiễm sau, các chất trung gian như histamine được giải phóng, gây ngứa, mề đay, đau bụng, khó thở… Có hai kiểu hình thường gặp:

• Hội chứng chim–trứng (bird-egg syndrome): Mẫn cảm với albumin huyết thanh Gal d 5 từ lông gà, lông chim/vảy chim; dễ phản ứng với thịt sống hoặc tái, đôi khi kèm dị ứng trứng.
• Dị ứng nguyên phát với thịt gia cầm: Không liên quan phơi nhiễm lông gà, dị nguyên hay gặp là myosin light chain (Gal d 7), có thể gây phản ứng kể cả khi thịt đã nấu chín.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ

• Cơ địa dị ứng hoặc gia đình có người mắc (hen phế quản, viêm mũi dị ứng, chàm/viêm da cơ địa).
• Tiền sử dị ứng trứng gà hoặc lông vũ: Chủ yếu liên quan nhóm chim–trứng; không phải ai dị ứng thịt gà cũng dị ứng trứng/lông gà.
• Tiếp xúc nghề nghiệp/thường xuyên với gia cầm (nuôi, giết mổ, sơ chế), dễ mẫn cảm qua hô hấp hoặc da.
• Đã có dị ứng thực phẩm khác: Hệ miễn dịch “nhạy” hơn, cần cảnh giác khi xuất hiện triệu chứng sau ăn thịt gà.
• Trẻ nhỏ: Hệ miễn dịch còn đang hoàn thiện nên triệu chứng da–tiêu hóa có thể rầm rộ hơn khi đã mẫn cảm.

Phân biệt dị ứng thịt gà và không dung nạp thịt gà

Hai tình trạng này có biểu hiện khá giống nhau ở đường tiêu hóa nhưng cơ chế hoàn toàn khác nhau. Việc phân biệt đúng rất quan trọng vì ảnh hưởng đến cách xử trí và mức độ nguy hiểm.

• Dị ứng thịt gà: Là phản ứng của hệ miễn dịch, khi cơ thể tạo kháng thể IgE chống lại protein trong thịt gà. Triệu chứng có thể lan rộng, từ nổi mề đay, khó thở, phù môi đến phản vệ – tình trạng có thể gây nguy hiểm tính mạng cần cấp cứu ngay.
• Không dung nạp thịt gà: Không liên quan đến hệ miễn dịch, thường do rối loạn tiêu hóa hoặc khó tiêu hóa protein. Người bệnh có thể bị đầy bụng, đau bụng hoặc tiêu chảy, nhưng hiếm khi gây nguy hiểm đến tính mạng.

Gói xét nghiệm Dị ứng

• Phát hiện đến 72 tác nhân dị ứng ở người lớn và trẻ nhỏ
• Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt miễn phí
• Quy trình đơn giản, nhanh chóng, nhận kết quả online
• Xét nghiệm ngoài giờ hành chính tại hơn 40+ điểm lấy mẫu DIAG

TÌM HIỂU THÊM

200+

Cơ sở y tế đối tác

2400+

Bác sĩ tin tưởng

Triệu chứng dị ứng thịt gà

Dị ứng thịt gà có thể xuất hiện triệu chứng dị ứng chỉ sau vài phút đến vài giờ sau khi ăn hoặc tiếp xúc. Biểu hiện đa dạng, từ nhẹ đến nặng, và có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác nhau.

• Triệu chứng trên da: Cảm giác ngứa, nổi mề đay, phát ban đỏ, da đỏ, mắt sưng, phù môi hoặc mí mắt. Đây là dấu hiệu thường gặp nhất.
• Triệu chứng đường tiêu hóa: Buồn nôn, đau bụng quặn, co thắt dạ dày, tiêu chảy. Trẻ em, tuổi thanh thiếu niên dễ bị rối loạn tiêu hóa hơn so với người lớn.
• Triệu chứng hô hấp: Nghẹt mũi, ho khò khè, khó thở, hắt xì, chảy nước mũi – đặc biệt cần lưu ý nếu tiến triển nhanh.
• Sốc phản vệ: Trường hợp nặng có thể gây tụt huyết áp, khó thở nghiêm trọng, chóng mặt và đe dọa tính mạng. Đây là tình huống khẩn cấp cần tiêm adrenaline và cấp cứu ngay. Bất kỳ bệnh nhân nào từng có phản ứng nghiêm trọng với thực phẩm đều cần được chỉ định mang theo adrenaline tự tiêm để xử trí kịp thời.

Để xác định đúng cơ thể đang mẫn cảm với tác nhân nào gây dị ứng, bạn có thể thực hiện gói xét nghiệm dị ứng tại Trung tâm Y khoa DIAG thông qua định lượng IgE đặc hiệu trong máu. Gói xét nghiệm sàng lọc đến 72 dị nguyên và chuyên sâu 16 dị nguyên phổ biến. Với hơn 25 năm kinh nghiệm, đội ngũ bác sĩ chuyên khoa và hệ thống 40+ điểm lấy mẫu toàn quốc, DIAG mang đến dịch vụ nhanh chóng, chính xác và đáng tin cậy. Liên hệ DIAG để được tư vấn chi tiết:

• Trang chủ Diag: https://diag.vn/ 
• Hotline: 1900 1717
• Chi nhánh Diag trên toàn quốc: https://diag.vn/location/

Cách chẩn đoán dị ứng thịt gà

Chẩn đoán cần phối hợp khai thác kỹ tiền sử và xét nghiệm để tránh nhầm với không dung nạp hay dị ứng khác.

• Khai thác tiền sử: Hỏi chi tiết món ăn, thời điểm khởi phát, mức độ và tần suất. Ghi nhật ký ăn uống–triệu chứng và mang theo hình ảnh hoặc biên bản cấp cứu nếu có.
• Xét nghiệm IgE & test lẩy da: Kiểm tra kháng thể IgE đặc hiệu với protein thịt gà. Xét nghiệm thành phần (Gal d 5, Gal d 7) giúp phân biệt dị ứng thịt gà nguyên phát với phản ứng chéo từ trứng hoặc lông chim. Kết quả chỉ có giá trị khi khớp với triệu chứng lâm sàng.
• Nghiệm pháp thử thách đường miệng: Phương pháp chính xác nhất, thực hiện với lượng nhỏ thịt gà dưới giám sát chặt chẽ tại cơ sở y tế chuyên khoa, có sẵn phác đồ cấp cứu và epinephrine do nguy cơ sốc phản vệ.

Cách trị dị ứng thịt gà tại nhà và điều trị y tế

Điều trị chăm sóc tại nhà: Cần lưu ý các cách này không thay thế thuốc điều trị và người bệnh vẫn nên đi khám để được tư vấn chuyên khoa nếu triệu chứng không cải thiện.

• Ngưng tiếp xúc hoàn toàn với thịt gà và các chế phẩm liên quan: Ngay khi xuất hiện triệu chứng, dừng ăn thịt gà, nước dùng hoặc sản phẩm chứa chiết xuất gia cầm. Vì phản ứng có thể xảy ra với lượng nhỏ, việc loại bỏ hoàn toàn dị nguyên là bước quan trọng. Đọc kỹ nhãn và hỏi rõ thành phần khi ăn ngoài để giảm nguy cơ nhiễm chéo.
• Làm dịu triệu chứng đúng cách:
  • Với phản ứng nhẹ khu trú (ngứa, mề đay, không khó thở/choáng): có thể dùng kháng histamine đường uống (ví dụ loratadine, cetirizine) theo hướng dẫn của bác sĩ/dược sĩ.
  • Tránh dựa vào “mẹo” như uống nước ấm, nước chanh hay bổ sung vitamin để xử trí cơn dị ứng; các biện pháp này không thay thế điều trị y khoa.
  • Có thể tắm nước ấm vừa hoặc chườm mát tại chỗ để giảm ngứa, nhưng cần ngừng ngay nếu kích ứng tăng.
• Theo dõi sát triệu chứng sau phản ứng: Sau phản ứng dị ứng, theo dõi trong vài giờ đầu. Nếu có dấu hiệu toàn thân như khó thở, sưng môi–lưỡi–họng, nôn ói, chóng mặt hay tụt huyết áp, gọi cấp cứu và dùng epinephrine ngay. Sau sốc phản vệ, cần theo dõi tại cơ sở y tế ít nhất 4–6 giờ, lâu hơn nếu nặng.

Điều trị y khoa: Trong các trường hợp trung bình đến nặng hoặc khi có biến chứng, bác sĩ có thể chỉ định:

• Thuốc kháng histamine thế hệ mới (uống hoặc tiêm) để giảm ngứa, nổi mề đay và sưng.
• orticosteroid đường uống hoặc tiêm (ví dụ: prednisone, methylprednisolone) để giảm viêm và phản ứng miễn dịch quá mức – thường dùng ngắn ngày trong trường hợp nặng.
• Thuốc giãn phế quản dạng hít (như salbutamol) nếu có co thắt phế quản gây khó thở.
• Tiêm epinephrine (adrenaline) là bắt buộc trong trường hợp phản vệ, đây là thuốc giúp mở đường thở, tăng huyết áp và ngăn sốc phản vệ tiến triển.
• Điều trị hỗ trợ tại bệnh viện: thở oxy, truyền dịch tĩnh mạch, theo dõi tim mạch – hô hấp liên tục nếu phản ứng nghiêm trọng.

Cách phòng ngừa dị ứng thịt gà

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Không phải trường hợp dị ứng nào cũng có thể tự xử lý tại nhà. Bạn cần đi khám bác sĩ chuyên khoa khi:

• Triệu chứng tái phát nhiều lần sau mỗi lần ăn thịt gà, kể cả ở mức độ nhẹ như ngứa, nổi mề đay hay rối loạn tiêu hoá.
• Có dấu hiệu toàn thân nghiêm trọng cảnh báo phản vệ cần cấp cứu ngay lập tức.
• Cần xác định chính xác dị nguyên gây phản ứng thông qua xét nghiệm máu (IgE đặc hiệu), test lẩy da hoặc test kích thích miệng dưới giám sát y tế.
• Mong muốn được tư vấn về phác đồ điều trị lâu dài và cách phòng ngừa tái phát, đặc biệt ở trẻ nhỏ hoặc người có nhiều dị ứng cùng lúc.

Lời kết

Dị ứng thịt gà tuy không phổ biến nhưng có thể gây ra nhiều phản ứng nghiêm trọng nếu không được nhận diện và xử lý kịp thời. Chủ động phòng ngừa, tránh tiếp xúc với dị nguyên và đi khám chuyên khoa khi có dấu hiệu nghi ngờ là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe.